Illuminati: Verskil tussen weergawes
No edit summary Etikette: Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf |
rv |
||
| Lyn 1: | Lyn 1: | ||
[[Beeld:Adam Weishaupt01.jpg|thumb|230px|Adam Weishaupt (1748-1830), stigter van die Beierse Illuminati.]] |
[[Beeld:Adam Weishaupt01.jpg|thumb|230px|Adam Weishaupt (1748-1830), stigter van die Beierse Illuminati.]] |
||
'''Illuminati''' {meervoud van die |
'''Illuminati''' {meervoud van die [[Latyn]]se ''illuminatus'', "verligte") of '''Illuminate''' is ’n naam wat al aan verskeie groepe gegee is. Histories verwys dit egter na die '''Beierse Illuminati''', ’n geheime organisasie van die [[Verligting]] wat op [[1 Mei]] [[1776]] gestig is en hoofsaaklik uit studente bestaan het. Die doel van die organisasie was om bygelowe, verkramptheid, godsdienstige invloed op die openbare lewe en die uitbuiting van staatsmag teen te werk. "Die punt", skryf hulle in hul grondreëls, "is om ’n einde te bring aan die konkelary van die verskaffers van die reg, om hulle te beheer sonder om hulle te oorheers."<ref>Richard van Dülmen, ''The Society of Enlightenment'' (Polity Press 1992) p. 110</ref> Die Illuminati is in 1784, 1785, 1787 en 1790 verbied – saam met die [[Vrymesselaars]] en ander geheime organisasies – deur die [[Beiere|Beierse]] heerser [[Karel Theodor]] onder aanmoediging van die [[Rooms-Katolieke Kerk]].<ref>René le Forestier, ''Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande'', Parys, 1914, pp. 453, 468–9, 507–8, 614–5</ref> In die jare daarna is die groep beswadder deur konserwatiewes en godsdienstige kritici, wat beweer het hulle het ondergronds voortbestaan en was verantwoordelik vir die [[Franse Rewolusie]]. |
||
Baie invloedryke intellektuele en progressiewe politici was lede van die Illuminati, onder andere hertog Ferdinand van [[Brunswyk]] en die diplomaat Xavier von Zwack, wat die orde se onderleier was.<ref name="introvigne2005">{{cite web|last=Introvigne |first=Massimo |title=Angels & Demons from the Book to the Movie FAQ – Do the Illuminati Really Exist? |url=http://www.cesnur.org/2005/mi_illuminati_en.htm |publisher=Center for Studies on New Religions |accessdate=27 Januarie 2011 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5w48I6YlH?url=http://www.cesnur.org/2005/mi_illuminati_en.htm |archivedate=28 Januarie 2011 |year=2005 |deadurl=yes}}</ref> Dit het letterkundiges soos [[Goethe|Johann Wolfgang von Goethe]] en die heersende hertoë van [[Gotha]] en [[Weimar]] gelok.<ref>{{cite book|title=Die Mitglieder des Illuminatenordens, 1776-1787/93|last=Schüttler|first=Hermann|year=1991|publisher=Ars Una|location=Munich|isbn=3-89391-018-2|pages=48–9, 62–3, 71, 82}}</ref> |
Baie invloedryke intellektuele en progressiewe politici was lede van die Illuminati, onder andere hertog Ferdinand van [[Brunswyk]] en die diplomaat Xavier von Zwack, wat die orde se onderleier was.<ref name="introvigne2005">{{cite web|last=Introvigne |first=Massimo |title=Angels & Demons from the Book to the Movie FAQ – Do the Illuminati Really Exist? |url=http://www.cesnur.org/2005/mi_illuminati_en.htm |publisher=Center for Studies on New Religions |accessdate=27 Januarie 2011 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5w48I6YlH?url=http://www.cesnur.org/2005/mi_illuminati_en.htm |archivedate=28 Januarie 2011 |year=2005 |deadurl=yes}}</ref> Dit het letterkundiges soos [[Goethe|Johann Wolfgang von Goethe]] en die heersende hertoë van [[Gotha]] en [[Weimar]] gelok.<ref>{{cite book|title=Die Mitglieder des Illuminatenordens, 1776-1787/93|last=Schüttler|first=Hermann|year=1991|publisher=Ars Una|location=Munich|isbn=3-89391-018-2|pages=48–9, 62–3, 71, 82}}</ref> |
||
Wysiging soos op 15:25, 13 Januarie 2019
Illuminati {meervoud van die Latynse illuminatus, "verligte") of Illuminate is ’n naam wat al aan verskeie groepe gegee is. Histories verwys dit egter na die Beierse Illuminati, ’n geheime organisasie van die Verligting wat op 1 Mei 1776 gestig is en hoofsaaklik uit studente bestaan het. Die doel van die organisasie was om bygelowe, verkramptheid, godsdienstige invloed op die openbare lewe en die uitbuiting van staatsmag teen te werk. "Die punt", skryf hulle in hul grondreëls, "is om ’n einde te bring aan die konkelary van die verskaffers van die reg, om hulle te beheer sonder om hulle te oorheers."[1] Die Illuminati is in 1784, 1785, 1787 en 1790 verbied – saam met die Vrymesselaars en ander geheime organisasies – deur die Beierse heerser Karel Theodor onder aanmoediging van die Rooms-Katolieke Kerk.[2] In die jare daarna is die groep beswadder deur konserwatiewes en godsdienstige kritici, wat beweer het hulle het ondergronds voortbestaan en was verantwoordelik vir die Franse Rewolusie.
Baie invloedryke intellektuele en progressiewe politici was lede van die Illuminati, onder andere hertog Ferdinand van Brunswyk en die diplomaat Xavier von Zwack, wat die orde se onderleier was.[3] Dit het letterkundiges soos Johann Wolfgang von Goethe en die heersende hertoë van Gotha en Weimar gelok.[4]
Verloop
Om nuwe lede te lok het die stigter, Adam Weishaupt, ’n stelsel van inwydingsgrade, inisiasierituele en spesiale taalgebruik bedink, vermoedelik in ooreenstemming met die Orde van die Goue en Rosekruis, wat ook onder studente lede sou werf. Die beweging het oor Duitsland heen versprei en het glo 2 000 lede gehad.
Die beweging was in klein leesgroepe georganiseer met die doel om jonger lede moreel te vorm tot ideale mense ("nuwe mense"). Daarmee wou hulle die regering infiltreer en vervang en ’n rasionele, vrye en verligte samelewing skep.
In lig hiervan het die beweging skole gestig. Ook die infiltrasie van die owerheid was in ’n mate geslaagd, maar van omstreeks 1784 af is die Illuminati in Beiere vervolg en het hulle hul sentrum verskuif na Weimar en Gotha, waarvan die vorste lede van die Illuminati was. ’n Reorganisasie het gevolg, asook die oprigting van nuwe afdelings in Italië, Frankryk, Denemarke en Rusland.
Dit lyk egter of die beweging in 1788 ophou funksioneer het.
Latere "Illuminati"
In latere gebruik het die naam Illuminati verwys na verskeie organisasies wat beweer het hulle het bande met die oorspronklike Beierse Illuminati of soortgelyke geheime organisasies, hoewel dit onbevestig is. Hulle word dikwels in rolprente, romans, videospeletjies en musiekvideo's uitgebeeld as mense wat in die skadu's wegkruip en die toutjies van mag trek.
Verwysings
- ↑ Richard van Dülmen, The Society of Enlightenment (Polity Press 1992) p. 110
- ↑ René le Forestier, Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande, Parys, 1914, pp. 453, 468–9, 507–8, 614–5
- ↑ Introvigne, Massimo (2005). "Angels & Demons from the Book to the Movie FAQ – Do the Illuminati Really Exist?". Center for Studies on New Religions. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Januarie 2011. Besoek op 27 Januarie 2011.
{{cite web}}: Onbekende parameter|deadurl=geïgnoreer (hulp) - ↑ Schüttler, Hermann (1991). Die Mitglieder des Illuminatenordens, 1776-1787/93. Munich: Ars Una. pp. 48–9, 62–3, 71, 82. ISBN 3-89391-018-2.
Eksterne skakels
- Gruber, Hermann (1910). "Illuminati". The Catholic Encyclopedia 7. NY: Robert Appleton Company. 661–663. URL besoek op 28 Januarie 2011.
- Melanson, Terry (5 Augustus 2005). "Illuminati Conspiracy Part One: A Precise Exegesis on the Available Evidence". Conspiracy Archive. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Januarie 2011. Besoek op 28 Januarie 2010.
{{cite web}}: Onbekende parameter|deadurl=geïgnoreer (hulp) 
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Illuminati.
Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse en Engelse Wikipedia
