Volksraad van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes
→Kaapse stemreg: taal |
|||
| Lyn 15: | Lyn 15: | ||
=== Kaapse stemreg === |
=== Kaapse stemreg === |
||
Die Kaap die Goeie Hoop |
Die Kaap die Goeie Hoop was stemreg oop vir mense van alle rasse, gegrond was op eiendoms- en loonkwalifikasies. Teen die tyd van die Nasionale Konvensie in 1908, wat die [[Suid-Afrika-wet]] opgestel het, was daar 22 784 swart en bruin mense uit 'n totaal van 152 221 kiesers, geregtig om in die Kaap die Goeie Hoop te stem. |
||
Van 1930 af het die tradisionele Kaapse stemreg net betrekking gehad op gekleurde kiesers. Toe vroue in 1930 stemreg kry, was dit net van toepassing op blanke vroue sodat die aandeel van gekleurde kiesers |
Van 1930 af het die tradisionele Kaapse stemreg net betrekking gehad op gekleurde kiesers. Toe vroue in 1930 stemreg kry, was dit net van toepassing op blanke vroue sodat die aandeel van gekleurde kiesers in die totaal eensklaps gehalveer is. |
||
Tot 1937 is 'n klein aantal swartes in die |
Tot 1937 is 'n klein aantal swartes in die Kaapprovinsie ingesluit op die gemeenskaplike kieserslys. Ingevolge die Naturelle Wet (1936) is drie wit lede verkies om swart kiesers te verteenwoordig in die provinsie, maar die kieserslys is beperk tot slegs 11 000 mense. Swart en bruin kiesers is egter uitgesluit van die berekening van Kaapland se getal setels. Net blanke volwassenes is hiervoor getel, wat tot gevolg gehad het dat Kaapland se getal kiesers per kiesafdeling hoër was as dié in die ander drie provinsies. |
||
Net so is die bruin kiesers in die [[Kaapprovinsie]] van die algemene (of algemene rol) verwyder, onder die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wet 1951, hoewel die Wet gedurende die sogenaamde [[Kleurlingstemregvraagstuk]] uitgedaag is en dit gelei het tot 'n grondwetlike krisis. Eers in 153 het bruin kiesers vir oulaas aan 'n algemene verkiesing deelgeneem. Daarna het vier wit LV's die bruin bevolking van 1958 tot 1970 in die Volksraad verteenwoordig. Hierdie setels is afgeskaf in 1968 deur die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wysigingswet (1968). Dit het alle politieke verteenwoordiging in die Suid-Afrikaanse parlement van gekleurdes afgeskaf tot met die instelling van die Driekamerparlement. |
Net so is die bruin kiesers in die [[Kaapprovinsie]] van die algemene (of algemene rol) verwyder, onder die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wet 1951, hoewel die Wet gedurende die sogenaamde [[Kleurlingstemregvraagstuk]] uitgedaag is en dit gelei het tot 'n grondwetlike krisis. Eers in 153 het bruin kiesers vir oulaas aan 'n algemene verkiesing deelgeneem. Daarna het vier wit LV's die bruin bevolking van 1958 tot 1970 in die Volksraad verteenwoordig. Hierdie setels is afgeskaf in 1968 deur die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wysigingswet (1968). Dit het alle politieke verteenwoordiging in die Suid-Afrikaanse parlement van gekleurdes afgeskaf tot met die instelling van die Driekamerparlement. |
||
Wysiging soos op 12:07, 17 Januarie 2019
 | Taalgebruik moet nagegaan word: Die teks moet vir spelling, sinsbou en woordkeuse nagegaan word. Indien dit nie binne twee weke versorg word nie, mag dit vir verwydering kwalifiseer. |
Die Volksraad van Suid-Afrika (Engels: House of Assembly of South Africa) was die laer huis van die parlement van Suid-Afrika van 1910 tot 1981, die enigste parlementêre kamer tussen 1981 en 1984, en eindelik die wit verteenwoordigende huis van die Driekamerparlement van 1984 tot April 1994, toe dit vervang is deur die huidige Nasionale Vergadering. Dwarsdeur die geskiedenis is dit uitsluitlik saamgestel uit wit afgevaardigdes wat hoofsaaklik deur Blanke Suid-Afrikaners verkies is, maar tot 1960 en 1970, onderskeidelik, het 'n paar Swart Afrikane en Kleurlinge in die Kaap en Natal 'n beperkte vorm van stemreg geniet.
Verkiesingswyse
Die lede is volgens die Westminster-stelsel verkies, wat beteken dat in elke kiesafdeling die kandidaat met die meeste stemme verkies is, ongeag sy of haar aandeel aan die totale uitgebragte stemme. Ná die afskaffing van die Senaat van Suid-Afrika in 1981, is die lidmaatskap van die Volksraad vergroot, met agt bykomende indirek verkose lede wat deur die direk verkose lede verkies is deur middel van proporsionele verteenwoordiging, en vier is aangestel deur die staatspresident.
Stemreg
Die Suid-Afrika-wet het aangedui dat die stemreg in elke provinsie dieselfde sal wees soos dit geïmplimenteer was in die kolonies voor eenwording. Dit sou eers na uniewording deur die nuwe eenheidsparlement verander kon word. Die Suid-Afrika-wet het wel 'n verskanste klousule ingesluit ten opsigte van die swart en bruin kiesers in die Kaap van Goeie Hoop se insluiting op die gemeenskaplike kieserslys. Dit sou slegs gewysig kon word, met die steun van 'n twee-derde meerderheid lede van beide huise van die Parlement in 'n gesamentlike sessie.
Stemreg, in alle dele van die Unie, was aanvanklik beperk tot mans bo die ouderdom van 21 jaar. Wit vroue word stemgeregtigde in 1929 en die oorblywende eiendom en inkomste kwalifikasies vir wit mans is afgeskaf in 1930. Die stem-ouderdom is verminder tot 18 in die 1960's. Daar was 'n paar addisionele kwalifikasies en diskwalifikasies wat gewissel het tussen die verskillende provinsies.
Die kiesers in die Oranje-Vrystaat, Transvaal en Suidwes-Afrika moes gekwalifiseer word wit mense, die hele tyd toe dié gebiede is in die Volksraad verteenwoordig.
Kaapse stemreg
Die Kaap die Goeie Hoop was stemreg oop vir mense van alle rasse, gegrond was op eiendoms- en loonkwalifikasies. Teen die tyd van die Nasionale Konvensie in 1908, wat die Suid-Afrika-wet opgestel het, was daar 22 784 swart en bruin mense uit 'n totaal van 152 221 kiesers, geregtig om in die Kaap die Goeie Hoop te stem.
Van 1930 af het die tradisionele Kaapse stemreg net betrekking gehad op gekleurde kiesers. Toe vroue in 1930 stemreg kry, was dit net van toepassing op blanke vroue sodat die aandeel van gekleurde kiesers in die totaal eensklaps gehalveer is.
Tot 1937 is 'n klein aantal swartes in die Kaapprovinsie ingesluit op die gemeenskaplike kieserslys. Ingevolge die Naturelle Wet (1936) is drie wit lede verkies om swart kiesers te verteenwoordig in die provinsie, maar die kieserslys is beperk tot slegs 11 000 mense. Swart en bruin kiesers is egter uitgesluit van die berekening van Kaapland se getal setels. Net blanke volwassenes is hiervoor getel, wat tot gevolg gehad het dat Kaapland se getal kiesers per kiesafdeling hoër was as dié in die ander drie provinsies.
Net so is die bruin kiesers in die Kaapprovinsie van die algemene (of algemene rol) verwyder, onder die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wet 1951, hoewel die Wet gedurende die sogenaamde Kleurlingstemregvraagstuk uitgedaag is en dit gelei het tot 'n grondwetlike krisis. Eers in 153 het bruin kiesers vir oulaas aan 'n algemene verkiesing deelgeneem. Daarna het vier wit LV's die bruin bevolking van 1958 tot 1970 in die Volksraad verteenwoordig. Hierdie setels is afgeskaf in 1968 deur die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wysigingswet (1968). Dit het alle politieke verteenwoordiging in die Suid-Afrikaanse parlement van gekleurdes afgeskaf tot met die instelling van die Driekamerparlement.
Natalse stemreg
Natal het teoreties nie-rassige stemreg gehad, wat soortgelyk was aan (maar verskil het in detail) van die eiendom- en inkomste gebaseerde stemreg van die Kaap. In die praktyk, net slegs 'n paar nie-blanke kiesers ooit gekwalifiseer om te kan stem. Daar is in 1908 beraam dat 200 nie-blankes uit 'n totaal van 22 786 kiesers volle stemreg het.
Suidwes-Afrika
Vanaf 1950 tot 1977, is ses bykomende setels aan lede verkies uit Suidwes-Afrika se wit minderheid gegee.
Driekamerparlement
In die Driekamerparlement, is die Volksraad (teen hierdie tyd dit 178 lede) behou as die suiwer blanke kamer, terwyl die Raad van Verteenwoordigers en Raad van Afgevaardigdes onderskeidelik die Kleurlinge en Indiërs verteenwoordig het.