Sentraal-Asië: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added

Inline

Wysiging soos op 22:30, 25 Januarie 2019

Sentraal-Asië

Oppervlak	4 003 451 km²
Bevolking	69 787 760
Lande	5 ( Kasakstan, Kirgisië, Oesbekistan, Tadjikistan en Turkmenistan) en 1 outonome republiek ( Karakalpakië)
Tale	Karakalpaks, Kasaks, Kirgisies, Oeigoers, Oesbekies, Russies, Tadjiks, Turkmeens en baie ander
Etniese groepe	Karakalpakke, Kasakke, Kirgisiërs, Oeigoere, Oesbeke, Russe, Tadjike, Turkmene en baie ander
Tydsones	UTC+05:00 (Wes-Kasakstan) tot UTC+06:00 (Oos-Kasakstan)
Hoofstede	Asjchabat ( Turkmenistan) Astana ( Kasakstan) Bisjkek ( Kirgisië) Doesjanbe ( Tadjikistan) Tasjkent ( Oesbekistan) Nukus ( Karakalpakië)
BBP (nominaal)	$260 miljard (2017)^[1]
BBP (nominaal) per capita	$3 700 (2017)

Sentraal-Asië is 'n geografiese gebied in die middel van Asië. Dit strek van die Kaspiese See in die weste tot Sentraal-China in die ooste en van die suide van Rusland in die noorde tot die noorde van Afghanistan in die suide.

Sentraal-Asië sluit gewoonlik die vyf voormalige Sowjet-republieke Kasakstan, Kirgisië, Oesbekistan, Tadjikistan en Turkmenistan in. Soms word nog Afghanistan, Mongolië, Iran se noordooste, Pakistan se noorde, Kasjmir, Xinjiang en Tibet ingesluit. Hierdie definisie word byvoorbeeld deur Unesco gebruik.

Die westelike en sentrale gedeelte van Sentraal-Asië is hoofsaaklik deur Turkse volke bevolk en deur Islam gekenmerk. Hulle sluit in die Kasakke in die noorde, die Kirgisiërs in die suidooste, die Karakalpakke en Oesbeke in die suide, die Turkmene in die suidweste en soms die Oeigoere in die ooste. In die suidooste leef nog die Tadjike, 'n Islamitiese Irannese volk. Aan die noordelike grens tot Rusland leef nog Russe en Oekraïners. Minderhede sluit in Tartare en Duitsers. Belangrike tale sluit in Russies, die Turkse tale Oesbekies, Kasaks, Turkmeens, Kirgisies en Karakalpaks asook Tadjiks en soms nog Oeigoers.

Sentraal-Asië word geografies gekenmerk deur die riviere Amoedarja, Ili en Sirdarja asook die waterliggame Aralmeer en Balchasj-meer.

Sentraal-Asië was histories gekenmerk deur Nomadiese volke en die Syroete.^[2] Dit het as 'n kruispunt gedien vir die beweging van mense, goedere en idees tussen Europa, Wes-Asië, Suid-Asië, Oos-Asië en Noord-Asië.^[3] Die Syroete het Islamitiese lande met dié van Europa, Indië en China verbind.^[4]

Verwysings

↑ (en) "Central Asia". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 25 Januarie 2019.
↑ (en) Steppe Nomads and Central Asia Geargiveer 29 Mei 2008 op Wayback Machine
↑ (en) Silkroad Foundation, Adela C.Y. Lee. "Travelers on the Silk Road". Besoek op 14 November 2014.
↑ (en) Ta'lim Primary 6 Parent and Teacher Guide (p. 72) – Islamic Publications Limited for the Institute of Ismaili Studies London

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sentraal-Asië.
(en) Dani, A.H. en V.M. Masson (1992). "History of Civilizations of Central Asia". Parys: Unesco. Besoek op 25 Januarie 2019.
(en) "Central Asia". Encyclopædia Britannica. Besoek op 25 Januarie 2019.

Gebiede van die Wêreld

	Afrika	Noord (Midde-Ooste) · Suid van die Sahara (Sentraal · Suider · Wes · Oos)
	Amerikas	Noord · Sentraal · Karibiese Gebied) · Suid · Latyns
	Asië	Sentraal · Oos · Noord-Asië (Verre-Ooste) · Suid (Indiese subkontinent) · Suidoos · Suidwes (Midde-Ooste) · Wes
	Europa	Sentraal · Noord · Suid · Wes · Oos

	Oseanië	Australasië (Australië · Seeland) · Melanesië · Mikronesië · Polinesië
	Poolgebiede	Noordpoolgebied · Antarktika
	Oseane	Arktiese · Atlantiese · Indiese · Stille · Suidelike
	Seë	Oorsig van Seë

Sien ook Kontinente van die wêreld

[imf2-1] (en) "Central Asia". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 25 Januarie 2019.

[2] (en) Steppe Nomads and Central Asia Geargiveer 29 Mei 2008 op Wayback Machine

[3] (en) Silkroad Foundation, Adela C.Y. Lee. "Travelers on the Silk Road". Besoek op 14 November 2014.

[4] (en) Ta'lim Primary 6 Parent and Teacher Guide (p. 72) – Islamic Publications Limited for the Institute of Ismaili Studies London

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Lyn 13: / Lyn 13: @@
 |-
 ! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | Lande
-| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | 5 ([[Kasakstan]], [[Kirgisië]], [[Oesbekistan]], [[Tadjikistan]] en [[Turkmenistan]])
+| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | 5 ({{vlagland|Kasakstan}}, {{vlagland|Kirgisië}}, {{vlagland|Oesbekistan}}, {{vlagland|Tadjikistan}} en {{vlagland|Turkmenistan}}) en 1 outonome republiek ({{vlagland|Karakalpakië}})
 |-
 ! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | Tale
-| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | [[Kasaks]], [[Kirgisies]], [[Oeigoers]], [[Oesbekies]], [[Russies]], [[Tadjiks]], [[Turkmeens]] en baie ander
+| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | [[Karakalpaks]], [[Kasaks]], [[Kirgisies]], [[Oeigoers]], [[Oesbekies]], [[Russies]], [[Tadjiks]], [[Turkmeens]] en baie ander
+|-
+! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | Etniese groepe
+| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | [[Karakalpakke]], [[Kasakke]], [[Kirgisiërs]], [[Oeigoere]], [[Oesbeke]], [[Russe]], [[Tadjike]], [[Turkmene]] en baie ander
 |-
 ! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | Tydsones
@@ Lyn 22: / Lyn 25: @@
 |-
 ! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | Hoofstede
-| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | [[Asjchabat]]<br />[[Astana]]<br />[[Bisjkek]]<br />[[Doesjanbe]]<br />[[Tasjkent]]
+| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | [[Asjchabat]] ({{vlagland|Turkmenistan}})<br />[[Astana]] ({{vlagland|Kasakstan}})<br />[[Bisjkek]] ({{vlagland|Kirgisië}})<br />[[Doesjanbe]] ({{vlagland|Tadjikistan}})<br />[[Tasjkent]] ({{vlagland|Oesbekistan}})
+* [[Nukus]] ({{vlagland|Karakalpakië}})
 |-
+! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | [[Bruto binnelandse produk|BBP (nominaal)]]
+| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | $260&nbsp;miljard (2017)<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=51&pr.y=8&sy=2017&ey=2017&scsm=1&ssd=1&sort=subject&ds=.&br=1&c=923%2C925%2C916%2C927%2C917&s=NGDPD%2CLP&grp=0&a= |title=Central Asia |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdate=25 Januarie 2019}}</ref>
+|-
+! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | [[Lys van lande volgens BBP (nominaal) per capita|BBP (nominaal) per capita]]
+| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | $3&nbsp;700 (2017)
 |}
 </div>
 </div>
-[[Lêer:Central Asia - political map - 2000.svg|duimnael|links|Politiese kaart van Sentraal-Asië]]
-[[Lêer:Central Asia Ethnic en.svg|duimnael|links|Etniese kaart van Sentraal-Asië]]
 '''Sentraal-Asië''' is 'n geografiese gebied in die middel van [[Asië]]. Dit strek van die [[Kaspiese See]] in die weste tot Sentraal-[[China]] in die ooste en van die suide van [[Rusland]] in die noorde tot die noorde van [[Afghanistan]] in die suide.
+[[Lêer:Central Asia - political map - 2000.svg|duimnael|links|Politiese kaart van Sentraal-Asië]]
+[[Lêer:Central Asia Ethnic en.svg|duimnael|links|Etniese kaart van Sentraal-Asië]]
 Sentraal-Asië sluit gewoonlik die vyf voormalige [[Sowjetunie|Sowjet]]-republieke [[Kasakstan]], [[Kirgisië]], [[Oesbekistan]], [[Tadjikistan]] en [[Turkmenistan]] in. Soms word nog Afghanistan, [[Mongolië]], [[Iran]] se noordooste, [[Pakistan]] se noorde, [[Kasjmir]], [[Xinjiang]] en [[Tibet]] ingesluit. Hierdie definisie word byvoorbeeld deur [[Unesco]] gebruik.
-Die westelike en sentrale gedeelte van Sentraal-Asië is hoofsaaklik deur [[Turkse volke]] bevolk en deur die [[Islam]] gekenmerk. Hulle sluit in die [[Kasakke]] in die noorde, die [[Kirgisiërs]] in die suidooste, die [[Oesbeke]] in die suide, die [[Turkmene]] in die suidweste en soms die [[Oeigoere]] in die ooste. In die suidooste leef nog die [[Tadjike]], 'n Islamitiese [[Irannese volke|Irannese volk]]. Aan die noordelike grens tot Rusland leef nog [[Russe]] en [[Oekraïners]]. Minderhede sluit in [[Tartare]] en [[Duitsers]].
+Die westelike en sentrale gedeelte van Sentraal-Asië is hoofsaaklik deur [[Turkse volke]] bevolk en deur [[Islam]] gekenmerk. Hulle sluit in die [[Kasakke]] in die noorde, die [[Kirgisiërs]] in die suidooste, die [[Karakalpakke]] en [[Oesbeke]] in die suide, die [[Turkmene]] in die suidweste en soms die [[Oeigoere]] in die ooste. In die suidooste leef nog die [[Tadjike]], 'n Islamitiese [[Irannese volke|Irannese volk]]. Aan die noordelike grens tot Rusland leef nog [[Russe]] en [[Oekraïners]]. Minderhede sluit in [[Tartare]] en [[Duitsers]]. Belangrike tale sluit in [[Russies]], die [[Turkse tale]] [[Oesbekies]], [[Kasaks]], [[Turkmeens]], [[Kirgisies]] en [[Karakalpaks]] asook [[Tadjiks]] en soms nog [[Oeigoers]].
-Belangrike tale sluit in [[Russies]], die [[Turkse tale]] [[Oesbekies]], [[Kasaks]], [[Turkmeens]] en [[Kirgisies]] asook [[Tadjiks]] en soms nog [[Oeigoers]].
+Sentraal-Asië word geografies gekenmerk deur die [[rivier]]e [[Amoedarja]], [[Ili]] en [[Sirdarja]] asook die waterliggame [[Aralmeer]] en [[Balchasj-meer]].
+Sentraal-Asië was histories gekenmerk deur [[Nomade|Nomadiese]] volke en die [[Syroete]].<ref>{{en}} [http://www.allempires.com/article/index.php?q=Central_Asia Steppe Nomads and Central Asia] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20080529004408/http://www.allempires.com/article/index.php?q=Central_Asia |date=29 Mei 2008 }}</ref> Dit het as 'n kruispunt gedien vir die beweging van mense, goedere en idees tussen [[Europa]], [[Wes-Asië]], [[Suid-Asië]], [[Oos-Asië]] en [[Noord-Asië]].<ref>{{en}} {{cite web |url = http://www.silk-road.com/artl/srtravelmain.shtml |title=Travelers on the Silk Road |author=Silkroad Foundation, Adela C.Y. Lee |publisher= |accessdate=14 November 2014}}</ref> Die Syroete het Islamitiese lande met dié van Europa, Indië en China verbind.<ref>{{en}} Ta'lim Primary 6 Parent and Teacher Guide (p.&nbsp;72) – Islamic Publications Limited for the Institute of Ismaili Studies London</ref>
+== Verwysings ==
+{{Verwysings|2}}
 == Eksterne skakels ==
-{{Commons-kategorie inlyn|Central Asia}}
+{{CommonsKategorie-inlyn|Central Asia}}
-* {{en}} {{cite web|author=Dani, A.H. en V.M. Masson|url=http://www.unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/themes/general-and-regional-histories/history-of-civilizations-of-central-asia/|title=History of Civilizations of Central Asia|location=[[Parys]]|publisher=[[Unesco]]|date=1992|accessdate=17 Maart 2018}}
+* {{en}} {{cite web|author=Dani, A.H. en V.M. Masson|url=http://www.unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/themes/general-and-regional-histories/history-of-civilizations-of-central-asia/|title=History of Civilizations of Central Asia|location=[[Parys]]|publisher=[[Unesco]]|date=1992|accessdate=25 Januarie 2019}}
-* {{en}} {{cite web|url=http://www.britannica.com/place/Central-Asia|title=Central Asia|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=17 Maart 2018}}
+* {{en}} {{cite web|url=http://www.britannica.com/place/Central-Asia|title=Central Asia|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=25 Januarie 2019}}
 {{Gebiede van die wêreld}}
 {{Normdata}}