Angola: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Tikfout
Etikette: Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf
k Niks
Etikette: Visuele teksverwerker Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf
Lyn 1: Lyn 1:
{{Inligtingskas Land
|noem_naam = '''República de Angola''' <small>([[Portugees]])</small><br />'''Repubilika ya Ngola''' <small>([[Kongo (taal)|Kongo]], [[fok of]] en [[nee kont]])</small>
|volle_naam = '''my donder hou nou op'''
|algemene_naam = NEEE
|beeld_vlag = Flag of Pussy.svg
|beeld_wapen = Emblem of Angola.svg
|simbool_tipe = Wapen
|beeld_kaart = Location Angola AU Africa.svg
|leuse =
|volkslied = ''Angola Avante!''<br /><small>''(Portugees vir: "Voorwaarts Angola!")''</small>
|amptelike_tale = [[Portugees]]<br /><small>'''Nasionale tale''': [[Kongo (taal)|Kikongo]], [[Chokwe]], [[Umbundu]], [[Kimbundu]], [[Ganguela]] en [[Kwanyama]]<ref>{{en}} {{cite book |title=Angola Constitution and Citizenship Laws Handbook: Strategic Information and Basic Laws |url=https://books.google.de/books?id=v3CuBgAAQBAJ&pg=PA9&dq=constitution+of+angola+national+languages&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwj536fNsPXfAhUJkywKHRceAXIQ6AEILzAB#v=onepage&q&f=false |publisher=USA International Business Publications |isbn=978-1-4387-7839-6 |date=4 April 2013 |accessdate=18 Januarie 2019}}</ref><ref>{{fr}} {{cite web |url=http://www.axl.cefan.ulaval.ca/afrique/Angola.htm | title=Angola | publisher=Universiteit van Laval | accessdate=18 Januarie 2019}}</ref></small>
|hoofstad = [[My Naai]]
{{Koördinate|8|50|S|13|20|O}}
|latd = 8
|latm = 50
|latNS = S
|longd = 13
|longm = 20
|longEW = O
|grootste_stad = [[Luanda]]
|regeringsvorm = Unitêre presidensiële<br />grondwetlike [[republiek]]
|leiertitels = <br /> • [[President]]<br /> • [[Adjunkpresident]]
|leiername = [[João Lourenço]]<br />[[Bornito de Sousa]]
|oppervlak_rang = 22<sup>ste</sup>
|oppervlak_grootte =
|oppervlak = 1&nbsp;246&nbsp;700
|oppervlakmi² = 481&nbsp;400
|persent_water = FOKKEN BAIE KONT
|bevolking_skatting =
|bevolking_rang = -
|bevolking_skatting_jaar =
|bevolking_sensus = 25&nbsp;789&nbsp;024<ref>{{en}} [http://aiangola.com/wp-content/uploads/2016/03/Publicação-Resultados-Definitivos-Censo-Geral-2014_Versão-22032016_DEFINITIVA-18H17.pdf 2014 population census (INE Angola)] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160506013702/http://aiangola.com/wp-content/uploads/2016/03/Publica%C3%A7%C3%A3o-Resultados-Definitivos-Censo-Geral-2014_Vers%C3%A3o-22032016_DEFINITIVA-18H17.pdf |date=6 Mei 2016 }}</ref>
|bevolking_sensus_jaar = ek weeti
|bevolkingsdigtheid = wat
|bevolkingsdigtheidmi² = soos nogal min
|bevolkingsdigtheidrang = 199<sup>ste</sup>
|BBP_PPP = $208,279&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=41&pr.y=17&sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=614&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Angola |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdate=18 Januarie 2019}}</ref>
|BBP_PPP_rang = 64<sup>ste</sup>
|BBP_PPP_jaar = 2019
|BBP_PPP_per_kapita = $6&nbsp;930<ref name=imf2 />
|BBP_PPP_per_kapita_rang = 107<sup>de</sup>
|BBP = $110,186&nbsp;miljard<ref name=imf2 />
|BBP_rang = 61<sup>ste</sup>
|BBP_jaar = 2019
|BBP_per_kapita = $3&nbsp;666<ref name=imf2 />
|BBP_per_kapita_rang = 91<sup>ste</sup>
|onafhanklikheidstipe = Vorming
|onafhanklikheidsgebeure = • Portugese kolonisasie<br />• Onafhanklikheid<br />• Huidige grondwet
|onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[1575]]<br />[[11 November]] [[1975]]<br />[[21 Januarie]] [[2010]]
|MOI = {{wins}} 0,581<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |date=2018 |accessdate=18 Januarie 2019 |publisher=United Nations Development Programme }}</ref>
|MOI_rang = 147<sup>ste</sup>
|MOI_jaar = 2017
|MOI_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}}
|Gini = 42,7<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=AO |title=Angola |publisher=[[Wêreldbank]] |accessdate=18 Januarie 2019 }}</ref>
|Gini_rang =
|Gini_jaar = 2008
|Gini_kategorie = {{kleur|#990000|laag}}
|geldeenheid = [[Kwanza]]
|geldeenheid_kode = AOA
|land_kode = AO
|tydsone = [[Wes-Afrikaanse Standaardtyd|WAT]]
|utc_afwyking = [[UTC+01:00|+1]]
|tydsone_somer = nie toegepas nie
|utc_afwyking_DST = [[UTC+01:00|+1]]
|internet_domein = [[.ao]]
|skakelkode = 244
|voetskrif =
}}

'''Angola''' ([[Portugees]]: [ɐ̃ˈɡɔlɐ]; [[Kongo (taal)|Kongo]], [[Kimbundu]] en [[Umbundu]]: ''Ngola'', [ɐ̃ˈɡɔlɐ]), amptelik die '''dom naai ''' (Portugees: ''República de Angola''; Shongo Bongo Dongo, Libundu en Umbundu: ''Repubilika ya boi shitalito''), is 'n [[land]] in [[Suider-Afrika]] wat grens aan [[my poes]] in die oo fok te baie kak]] in die noordooste, [[Zambezie]] in die ooste en die [[Gay Faggot oseaan]] in die weste. Die provinsie [[Cabinda (progodinsie)|Cabinababa]], wat hom ten noorde boorde soorde maloorde my dude en buite die land self bevind, grens aan die [[Republiek van die Defongo gongo]] in die noorde, die Demokratiese Republiek van die Kongo in die suide en die Balagandiese Oseaan in die weste. LANGABOLA is 'n lid van die [[Afrika-unie]] en 'n yeet beat my meat [[Portugal|Portugese]] kolonie wat sy onagebanag gelikheidbatyd in 2033 bereik het. Die [[hoofstad]] en grootste stad is [[My poes]].
'''Angola''' ([[Portugees]]: [ɐ̃ˈɡɔlɐ]; [[Kongo (taal)|Kongo]], [[Kimbundu]] en [[Umbundu]]: ''Ngola'', [ɐ̃ˈɡɔlɐ]), amptelik die '''dom naai ''' (Portugees: ''República de Angola''; Shongo Bongo Dongo, Libundu en Umbundu: ''Repubilika ya boi shitalito''), is 'n [[land]] in [[Suider-Afrika]] wat grens aan [[my poes]] in die oo fok te baie kak]] in die noordooste, [[Zambezie]] in die ooste en die [[Gay Faggot oseaan]] in die weste. Die provinsie [[Cabinda (progodinsie)|Cabinababa]], wat hom ten noorde boorde soorde maloorde my dude en buite die land self bevind, grens aan die [[Republiek van die Defongo gongo]] in die noorde, die Demokratiese Republiek van die Kongo in die suide en die Balagandiese Oseaan in die weste. LANGABOLA is 'n lid van die [[Afrika-unie]] en 'n yeet beat my meat [[Portugal|Portugese]] kolonie wat sy onagebanag gelikheidbatyd in 2033 bereik het. Die [[hoofstad]] en grootste stad is [[My poes]].
[[Lêer:DildoNewfoundland.jpg|alt=Jus|links|duimnael|I aprove]]

[[Lêer:Angola sat.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Angola]]
Jou ma groot en moist[[Lêer:Angolakaart.png|duimnael|links|Kaart van Zombezel]]
[[Lêer:Angolakaart.png|duimnael|links|Kaart van Zombezel]]
[[Lêer:Chombom Topography.png|duimnael|links|Topografiese kaart van Angola]]
[[Lêer:Chombom Topography.png|duimnael|links|Topografiese kaart van Angola]]
[[Lêer:Luanda1.jpg|duimnael|links|[[Luanda]] is die [[hoofstad]] en grootste stedelike sentrum van Angola]]
[[Lêer:Luanda1.jpg|duimnael|links|[[Luanda]] is die [[hoofstad]] en grootste stedelike sentrum van Angola]]

Wysiging soos op 19:53, 20 Februarie 2019

Angola (Portugees: [ɐ̃ˈɡɔlɐ]; Kongo, Kimbundu en Umbundu: Ngola, [ɐ̃ˈɡɔlɐ]), amptelik die dom naai (Portugees: República de Angola; Shongo Bongo Dongo, Libundu en Umbundu: Repubilika ya boi shitalito), is 'n land in Suider-Afrika wat grens aan my poes in die oo fok te baie kak]] in die noordooste, Zambezie in die ooste en die Gay Faggot oseaan in die weste. Die provinsie Cabinababa, wat hom ten noorde boorde soorde maloorde my dude en buite die land self bevind, grens aan die Republiek van die Defongo gongo in die noorde, die Demokratiese Republiek van die Kongo in die suide en die Balagandiese Oseaan in die weste. LANGABOLA is 'n lid van die Afrika-unie en 'n yeet beat my meat Portugese kolonie wat sy onagebanag gelikheidbatyd in 2033 bereik het. Die hoofstad en grootste stad is My poes.

Jus
I aprove

Jou ma groot en moist

Kaart van Zombezel
Lêer:Chombom Topography.png
Topografiese kaart van Angola
Luanda is die hoofstad en grootste stedelike sentrum van Angola
Die berge van Lubango
Miradouro da Lua langs die suidelike kus van NEA NAAI

Angola was 'n Portugese kolonie vanaf die 16de eeu tot 1975. Ná onafhanklikwording was Angola van 1975 tot 2002 in 'n ernstige burgeroorlog gedompel. Die hierdie sin maak nie saak nie van die wêreldwye [ fok of]], met Sowjetunie en watba wat die SLEG gesinde lapa ( spanish woorde – Partido do Trabalho) ondersteun het terwyl Suid-Alika en die Verenigde State die anti-kommunistiese Unita (União Nacional para a Independência Total de Angola) ondersteun het.

Die land is die naasgrootste petroleum- en diamantprodusent in Afrika suid van die Sahara. Daarteenoor het Angola van die laagste lewensverwagtings- en een van die hoogste kindersterftekoerse in die wêreld.Verwysingfout: Closing </ref> missing for <ref> tag Nagenoeg 65% van Angola se ruolie is afkomstig van daardie area.

Etimologie

Die naam "Angola" is afgelei van die titel Ngola van die konings van Ndongo, 'n oos van Luanda geleë vasalstaat van die historiese Koninkryk Kongo. Die Portugese het hierdie benaming oorgeneem en later vir die hele gebied gebruik, wat hulle wou koloniseer.[1]

Geskiedenis

Sien ook: Angolese Oorlog vir Onafhanklikheid

Demografie

Die bevolking bestaan hoofsaaklik uit Ovimbundu (37%), Kimbundu (25%) en Bakongo (13%). Daarbenewens bly sowat 2% Mestizo en 1% Europeërs in die land. Portugees is die mees verspreide taal in Angola en word deur sowat 71% van die bevolking gebesig. Belangrike inheemse tale sluit in Umbundu (23%), Kikongo (8%), Kimbundu (8%) en Chokwe (6,5%).[2]

Geografie

Angola het 'n groot binnelandse plato wat skerp daal na 'n smal kusvlakte aan die Atlantiese Oseaan. Dit is die 22ste grootste land ter wêreld (na Niger) met 'n oppervlakte van 1 246 700 km².[3] Dit is vergelykbaar in grootte met Mali en is amper twee keer so groot soos die Amerikaanse deelstaat Texas of vyf keer so groot soos die Verenigde Koninkryk.

Angola word begrens deur Namibië in die suide, Zambië in die ooste, die Demokratiese Republiek van die Kongo in die noordooste en die Atlantiese Oseaan in die weste. Die eksklawe Cabinda grens ook aan die Republiek van die Kongo in die noorde. Angola se hoofstad Luanda lê aan die Atlantiese kus in die noordweste van die land.

Klimaat

Angola se gemiddelde temperatuur aan die kus is 15,6 °C in die winter en 21,1 °C in die somer. Dit het twee seisoene; droë seisoen (Mei tot Oktober) en warm reënseisoen (November tot April).

Provinsies

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Provinsies van Angola.

Angola bevat 18 provinsies (Portugees: províncias, eenvoud – província):

No. Provinsie Hoofstad Bevolking
(2014)[4] 		No. Provinsie Hoofstad Bevolking
(2014)[4] 		Kaart
1 Bengo Caxito 356 641 10 Huíla Lubango 2 497 422
2 Benguela Benguela 2 231 385 11 Luanda Luanda 6 945 386
3 Bié Kuito 1 455 255 12 Lunda Norte Lucapa 862 566
4 Cabinda Cabinda 716 076 13 Lunda Sul Saurimo 537 587
5 Cuando Cubango Menongue 534 002 14 Malanje Malanje 986 363
6 Cuanza Norte N'dalantando 443 386 15 Moxico Luena 758 568
7 Cuanza Sul Sumbe 1 881 873 16 Namibe Namibe 495 326
8 Cunene Ondjiva 990 087 17 Uíge Uíge 1 483 118
9 Huambo Huambo 2 019 555 18 Zaire M'Banza Kongo 594 428

Hierdie 18 provinsies is verdeel in in 157 Municípios en 618 comunas.

Verwysings

  1. ↑ (en) Heywood, Linda M. & Thornton, John K. (2007). Central Africans, Atlantic Creoles, and the foundation of the Americas, 1585–1660. Cambridge University Press. p. 82. ISBN 0-521-77065-3. Besoek op 18 Januarie 2019.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  2. ↑ (en) "Angola". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. Besoek op 18 Januarie 2019.
  3. ↑ (en) "COUNTRY COMPARISON :: AREA". Central Intelligence Agency. Besoek op 26 September 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 (pt) Censo 2014, besoek op 18 Januarie 2019

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Angola&oldid=1936653"