Eswatini: Verskil tussen weergawes
k Kategorie:Swaziland verwyder; Kategorie:ESwatini bygevoeg (HotCat.js) |
eSwatini |
||
Lyn 1: | Lyn 1: | ||
{{TITELAANSIG|eSwatini}} |
{{TITELAANSIG|eSwatini}} |
||
{{Inligtingskas Land |
{{Inligtingskas Land |
||
|noem_naam = |
|noem_naam = '''Koninkryk eSwatini''' |
||
|volle_naam = |
|volle_naam = '''Umbuso weSwatini''' <small>([[Swazi]])</small> |
||
|algemene_naam = |
|algemene_naam = eSwatini |
||
|beeld_vlag = Flag of Eswatini.svg |
|beeld_vlag = Flag of Eswatini.svg |
||
|beeld_wapen = Coat of arms of Swaziland.svg |
|beeld_wapen = Coat of arms of Swaziland.svg |
||
Lyn 57: | Lyn 57: | ||
|Gini_jaar = 2009 |
|Gini_jaar = 2009 |
||
|Gini_kategorie = {{kleur|#990000|hoog}} |
|Gini_kategorie = {{kleur|#990000|hoog}} |
||
|geldeenheid = [[ |
|geldeenheid = [[eSwatini-lilangeni|Lilangeni]] |
||
|geldeenheid_kode = SZL |
|geldeenheid_kode = SZL |
||
|land_kode = SZ |
|land_kode = SZ |
||
Lyn 69: | Lyn 69: | ||
}} |
}} |
||
[[Lêer:Satellite image of Swaziland in November 2002.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van |
[[Lêer:Satellite image of Swaziland in November 2002.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van eSwatini]] |
||
[[Lêer:Swazilandkaart.png|duimnael|links|Kaart van |
[[Lêer:Swazilandkaart.png|duimnael|links|Kaart van eSwatini]] |
||
[[Lêer:Swaziland Topography.png|duimnael|links|Topografiese kaart van |
[[Lêer:Swaziland Topography.png|duimnael|links|Topografiese kaart van eSwatini]] |
||
[[Lêer:Swaziland-demography.png|duimnael|links| |
[[Lêer:Swaziland-demography.png|duimnael|links|eSwatini se bevolkingsgroei (1961–2013)]] |
||
''' |
'''eSwatini''', ([[Swazi]]: [ɛswa̯ˈtiːni]), amptelik die '''Koninkryk eSwatini''' ([[Engels]]: ''Kingdom of Eswatini'', Swazi: ''Umbuso weSwatini'') en voor 2018 bekend as '''Swaziland''', is 'n absolute [[monargie]] en [[landingeslote land]] in [[Suider-Afrika]]. Die administratiewe [[hoofstad]] en grootste stad is [[Mbabane]], terwyl [[Lobamba]] die regeringsetel, asook koninklike en wetgewende hoofstad vorm. eSwatini is 'n buurland van [[Suid-Afrika]] en [[Mosambiek]]. Op politieke vlak het eSwatini in geen stadium aan Suid-Afrika behoort nie. Swaziland en die [[Swazi's]] is na [[Mswati II]], wat dié land in die 19de eeu uitgebrei en verenig het, genoem.<ref>{{en}} {{cite book |last=Kuper |first=Hilda |title=The Swazi: A South African Kingdom |year=1986 |publisher=Holt, Rinehart and Winston |pages=9–10}}</ref> |
||
== Geografie == |
== Geografie == |
||
Die Koninkryk |
Die Koninkryk eSwatini is met sy oppervlakte van 17 363 vierkante kilometer die tweede kleinste staat op die vasteland van Afrika ná [[Gambië]]. eSwatini is landgebonde en word deur [[Mosambiek]] in die ooste en die [[Suid-Afrika]]anse provinsies [[Mpumalanga]] in die noorde en ooste en [[KwaZulu-Natal]] in die suide begrens. Die landsgrense het 'n totale lengte van 535 kilometer, waarvan 105 km met Mosambiek en 430 km met Suid-Afrika gedeel word. |
||
eSwatini kan in vier geografiese streke verdeel word. In die ooste strek die [[Lebomboberge]] op 'n maksimumhoogte van 600 meter en 'n droë subtropiese klimaat in 'n noord-suidrigting. Die [[laeveld]] wes daarvan lê sowat 200 m bo [[seevlak]] en word deur 'n droë bosveld-landskap oorheers. Die klimaat hier is al byna tropies warm – gedurende die somermaande styg die kwik soms bo 32 °C. Die streek is onder meer geskik vir die verbouing van suikerriet. |
|||
Die middelveld met sy vrugbare heuwellande en valleie het 'n gemiddelde hoogte van 700 m bo seevlak. Dit beslaan ruim 'n kwart van |
Die middelveld met sy vrugbare heuwellande en valleie het 'n gemiddelde hoogte van 700 m bo seevlak. Dit beslaan ruim 'n kwart van eSwatini se totale oppervlakte. Die [[hoëveld]] in die weste van die land lê sowat 1 300 m bo seevlak en gaan in die weste in die Suid-Afrikaanse [[Drakensberge]] oor. Hier word onder meer bosgebiede aangetref. Die streek het oor die algemeen 'n gerieflike klimaat, alhoewel die jaarlikse reënval hier net soos die humiditeitsvlakke hoër is as in die res van die land. |
||
Die hoogste punt van |
Die hoogste punt van eSwatini met 1 862 m is die Emlembe in die noordweste digby die grens met Suid-Afrika, die laagste punt (21 m) is die rivierloop van die Groot Usutu. Die meeste neerslae in eSwatini sak as kort reënbuie uit, terwyl langdurige reën nouliks voorkom. Die langste rivier wat deur eSwatini vloei is die Lusutfu. |
||
== Demografie == |
== Demografie == |
||
{{Hoofartikel|Demografie van |
{{Hoofartikel|Demografie van eSwatini}} |
||
eSwatini het 'n totale bevolking van 1,1 miljoen (2015-skatting), hoofsaaklik [[Swazi's]] (wat deel uitmaak van die Nguni-groep binne die Bantoe en nouverwant aan die [[Zoeloes|Zoeloe]] is) met klein minderhede van Zoeloes, [[Tsongas]] en [[Sjangaans]]. Naas die ampstaal SiSwati (verwant aan [[Zoeloe]]) word Engels en die tale van etniese minderhede gebesig. |
|||
Sowat 60 persent van die bevolking is aanhangers van onafhanklike kerke soos die Zionistekerk. Ander belangrike denominasies is Protestants (15 persent), Rooms-Katoliek (5 persent) en Anglikaans (1 persent). Aanhangers van inheemse godsdienste verteenwoordig sowat 'n vyfde van die totale bevolking. |
Sowat 60 persent van die bevolking is aanhangers van onafhanklike kerke soos die Zionistekerk. Ander belangrike denominasies is Protestants (15 persent), Rooms-Katoliek (5 persent) en Anglikaans (1 persent). Aanhangers van inheemse godsdienste verteenwoordig sowat 'n vyfde van die totale bevolking. |
||
== Sien ook == |
== Sien ook == |
||
* [[Posseëls en posgeskiedenis van |
* [[Posseëls en posgeskiedenis van eSwatini]] |
||
== Verwysings == |
== Verwysings == |
||
Lyn 99: | Lyn 99: | ||
{{Commons-kategorie inlyn}} |
{{Commons-kategorie inlyn}} |
||
* {{en}} {{Wikivoyage|Swaziland}} |
* {{en}} {{Wikivoyage|Swaziland}} |
||
* {{Wikt-inlyn|Swaziland}} |
* {{Wikt-inlyn|Swaziland|eSwatini}} |
||
{{Lande van Afrika}} |
{{Lande van Afrika}} |
Wysiging soos op 14:00, 27 Februarie 2019
| |||||
Nasionale leuse: Siyinqaba (Swazi vir: "Ons is 'n vesting" "Ons is 'n raaisel / raaisel" "Ons steek onsself weg") | |||||
Volkslied: Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati (Swazi vir: "O God, Milddadige van die seën van die Swazi") | |||||
Hoofstad | Lobamba (koninklike en wetgewende) Mbabane (administratiewe) | ||||
Grootste stad | Mbabane | ||||
Amptelike tale | Engels en Swazi | ||||
Regering | Unitêre parlementêre absolute monargie Mswati III Ntfombi Ambrose Dlamini | ||||
Onafhanklikheid • van die Verenigde Koninkryk
|
6 September 1968 | ||||
Oppervlakte - Totaal - Water (%) |
17 364 km2 (154ste) 6 704 myl2 0,9 | ||||
Bevolking - 2016-skatting - 2017-sensus - Digtheid |
1 343 098[1] (154ste) 1 093 238[2] 68,2 / km2 (135ste) 176,8 / myl2 | ||||
BBP (KKP) - Totaal - Per capita |
2018-skatting | ||||
BBP (nominaal) - Totaal - Per capita |
2018-skatting | ||||
MOI (2017) | 0,588[4] (144ste) – medium | ||||
Gini (2009) | 51,5[5] – hoog | ||||
Geldeenheid | Lilangeni (SZL )
| ||||
Tydsone - Somertyd |
SAST (UTC+2) nie toegepas nie (UTC) | ||||
Internet-TLD | .sz | ||||
Skakelkode | +268 |
eSwatini, (Swazi: [ɛswa̯ˈtiːni]), amptelik die Koninkryk eSwatini (Engels: Kingdom of Eswatini, Swazi: Umbuso weSwatini) en voor 2018 bekend as Swaziland, is 'n absolute monargie en landingeslote land in Suider-Afrika. Die administratiewe hoofstad en grootste stad is Mbabane, terwyl Lobamba die regeringsetel, asook koninklike en wetgewende hoofstad vorm. eSwatini is 'n buurland van Suid-Afrika en Mosambiek. Op politieke vlak het eSwatini in geen stadium aan Suid-Afrika behoort nie. Swaziland en die Swazi's is na Mswati II, wat dié land in die 19de eeu uitgebrei en verenig het, genoem.[6]
Geografie
Die Koninkryk eSwatini is met sy oppervlakte van 17 363 vierkante kilometer die tweede kleinste staat op die vasteland van Afrika ná Gambië. eSwatini is landgebonde en word deur Mosambiek in die ooste en die Suid-Afrikaanse provinsies Mpumalanga in die noorde en ooste en KwaZulu-Natal in die suide begrens. Die landsgrense het 'n totale lengte van 535 kilometer, waarvan 105 km met Mosambiek en 430 km met Suid-Afrika gedeel word.
eSwatini kan in vier geografiese streke verdeel word. In die ooste strek die Lebomboberge op 'n maksimumhoogte van 600 meter en 'n droë subtropiese klimaat in 'n noord-suidrigting. Die laeveld wes daarvan lê sowat 200 m bo seevlak en word deur 'n droë bosveld-landskap oorheers. Die klimaat hier is al byna tropies warm – gedurende die somermaande styg die kwik soms bo 32 °C. Die streek is onder meer geskik vir die verbouing van suikerriet.
Die middelveld met sy vrugbare heuwellande en valleie het 'n gemiddelde hoogte van 700 m bo seevlak. Dit beslaan ruim 'n kwart van eSwatini se totale oppervlakte. Die hoëveld in die weste van die land lê sowat 1 300 m bo seevlak en gaan in die weste in die Suid-Afrikaanse Drakensberge oor. Hier word onder meer bosgebiede aangetref. Die streek het oor die algemeen 'n gerieflike klimaat, alhoewel die jaarlikse reënval hier net soos die humiditeitsvlakke hoër is as in die res van die land.
Die hoogste punt van eSwatini met 1 862 m is die Emlembe in die noordweste digby die grens met Suid-Afrika, die laagste punt (21 m) is die rivierloop van die Groot Usutu. Die meeste neerslae in eSwatini sak as kort reënbuie uit, terwyl langdurige reën nouliks voorkom. Die langste rivier wat deur eSwatini vloei is die Lusutfu.
Demografie
- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Demografie van eSwatini.
eSwatini het 'n totale bevolking van 1,1 miljoen (2015-skatting), hoofsaaklik Swazi's (wat deel uitmaak van die Nguni-groep binne die Bantoe en nouverwant aan die Zoeloe is) met klein minderhede van Zoeloes, Tsongas en Sjangaans. Naas die ampstaal SiSwati (verwant aan Zoeloe) word Engels en die tale van etniese minderhede gebesig.
Sowat 60 persent van die bevolking is aanhangers van onafhanklike kerke soos die Zionistekerk. Ander belangrike denominasies is Protestants (15 persent), Rooms-Katoliek (5 persent) en Anglikaans (1 persent). Aanhangers van inheemse godsdienste verteenwoordig sowat 'n vyfde van die totale bevolking.
Sien ook
Verwysings
- ↑ (en) "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Besoek op 30 Oktober 2018.
- ↑ (en) "Swaziland Releases Population Count from 2017 Census". United Nations Population Fund. Besoek op 30 Oktober 2018.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 (en) "Swaziland". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 30 Oktober 2018.
- ↑ (en) "2018 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2018. Besoek op 30 Oktober 2018.
- ↑ (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 30 Oktober 2018.
- ↑ (en) Kuper, Hilda (1986). The Swazi: A South African Kingdom. Holt, Rinehart and Winston. pp. 9–10.
Eksterne skakels
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Eswatini.
- (en) Toerisme-inligting oor Swaziland op Wikivoyage
- Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Swaziland of eSwatini.