Mekong: Verskil tussen weergawes
Jcwf (besprekings | bydraes) No edit summary |
Inligting bygewerk |
||
| Lyn 20: | Lyn 20: | ||
Die uiterste seisoenale veranderinge in die vloei van die rivier en die teenwoordigheid van stroomversnellings en watervalle in die rivier maak dit moeilik om die rivier te bevaar. |
Die uiterste seisoenale veranderinge in die vloei van die rivier en die teenwoordigheid van stroomversnellings en watervalle in die rivier maak dit moeilik om die rivier te bevaar. |
||
Die Mekong, wat 4 500 km lank is, is een van die grootste riviere van Suidoos-Asië. Die rivier ontspring in die Hoogland van [[Tibet]] en vloei deur smal dale tussen hoë bergrûens suidwaarts tot diep in Kampuchea (voorheen [[Kambodja]]). |
|||
Van [[Kratie]] in Kampuchea stroomopwaarts is net sekere dele van die rivier bevaarbaar en is daar maar net 'n paar klein geïsoleerde vlaktes wat vir rysverbouing geskik is. Suid van Phnom Penh vorm die Mekong ʼn groot delta, wat een van die belangrikste rysverbouingsgebiede van Suidoos-Asië uitmaak. |
|||
Die Mekong, wat 4 500 km lank is en 'n stroomgebied van 800 000 km<sup>2</sup> het, ontspring in die [[Tanglha-gebergte]] (6 000 m haag), 'n bergketting noordoos van die [[Transhima laja]], in die Hoogland van Tibet. |
|||
== Die bo-en middelloop == |
|||
Van sy oorsprong tot naby [[Luang Prabang]] vloei die rivier deur nou dale tussen hoë bergkettings in 'n baie dun bevolkte gebied. Die klimaat is tipies vir hooggebergtes en die reënval laag. Hierdie deel van die rivier is nie bevaarbaar nie van wee stroomversnellings. |
|||
By Luang Prabang, op 'n hoogte van 350 m, waar die rivier vir die eerste keer 'n klein alluviale vlakte vorm, begin die middelloop. Luang Prabang is die noordelikste plek wat per skip bereik kan word en is in ʼn geïsoleerde rysgebied geleë. Suid van die stad tot by [[Vientiane]], 160 m bo seespieël, vloei die rivier weer deur 'n nou vallei. Tussen Luang Prabang en Vientiane daal die rivier 1 m/km. |
|||
Van Vientiane 270 km suidwaarts tot by Savannakhet, wat 140 m bo seespieël is, is daar 'n geringe daling van 7 tot 8 cm/ km. Hier eindig die bevaarbare deel van die middelloop van die rivier. Oos van [[Savannakhet]] is Lao se enigste belangrike rysvlakte. |
|||
Ongeveer 200 km suid van Savannakhet, 90 m bo seespieël by [[Pakse]], is 'n studam in die rivier gebou. Die daling tussen die 2 stede is 25 cm/km. Naby Pakse vloei die Mekong langs die [[Plato van Bolovens]] verby. Een van die belangrikste syriviere van die Mekong is die [[Mae Nam Mun]], wat in die [[Koratplato]] in die noordooste van [[Thailand]] ontspring en op die grens tussen Lao en Kampuchea in die Mekong uitmond. |
|||
In Lao vloei baie riviere van die oostelike bergland na die Mekong. Die belangrikste is die [[Nam Theun]], [[Se Noi]], [[Se San]] en [[Se Kong]]. Die Mekong se waterstand kan aansienlike verskille toon in die droë seisoen rondom Februarie en Maart en sy hoogste vlak in die nat moesonperiode, wat in Lao in Augustus en in Kampuchea ongeveer 'n maand later begin. |
|||
== Die benedeloop en die delta == |
|||
Suid van [[Laos|Lao]] se grens met [[Kampuchea]] is die [[Khone-waterval]], wat ʼn belemmering vir skeepvaart vorm, maar van groot belang is vir energievoorsiening. Hier daal die rivier 22 m oor 'n afstand van 10 km. Tot by Kratie vloei die rivier nog deur 'n baie nou vallei, wat by [[Kompong Cham]] in 'n alluviale vlakte oorgaan. |
|||
By Phnom Penh sluit die belangrikste syrivier van die benedeloop, die Tonie Sap, hom by die Mekong aan. Hierdie rivier mond uit in die Tonie Sap-meer, wat ʼn baie belangrike regulerende werking op die waterstand van die Mekong het en daardeur ʼn natuurlike beskerming teen oorstromings in die delta van die rivier vorm. |
|||
Die delta begin suid van [[Phnom Penh]]. Vanweë hierdie natuurlike regulering is die rivier tot by Phnom Penh (550 km van die monding af) die hele jaar bevaarbaar. In die reënseisoen - van Augustus tot November - vloei water van die Mekong deur 'n kanaal wat die rivier met die [[Tonie Sap]], net bokant Phnom Penh, verbind, waardeur die gevaar van oorstroming verminder word. |
|||
Wanneer die Mekong se watervlak in die droë seisoen, van Januarie tot Mei, daal, vloei water uit die Tonie Sap na die rivierterug. Suid van Phnom Penh, 300 km van die monding af, begin die Mekong-delta, wat 'n oppervlakte van 70 000 km<sup>2</sup> beslaan. Tot hier toe was die vrugbare alluviale vlakte langs die rivier relatief klein, maar die delta vorm een van die belangrikste rysverbouingsgebiede van [[Suidoos-Asië]]. |
|||
In die middel en in die ooste van die delta is die bevolkingsdigtheid baie hoog. Die moerassige noordooste is egter dun bevolk, terwyl vestiging in toenemende mate in die westelike en suidelike dele geskied. 'n Studiegroep waaraan 18 lande in samewerking met die [[VVO]] deelneem, werk aan die [[Laer-Mekong-projek]], waarmee beoog word om die energievoorslenings- en besproeiingsmoontlikhede en die bevaarbaarheid van die rivier te verbeter. |
|||
== Fauna == |
== Fauna == |
||
Die Mekong-kom is een van die gebiede van die wêreld met die rykste biodiversiteit. Meer as 1200 [[vis]]spesies is geïdentifiseer en daar kan moontlik soveel as 1700 wees. [[Visvang]] is een van die belangrike ekonomiese aktiwiteite in die gebied en 'n noodsaaklike bron van [[proteïene]] in die plaaslike dieet. Daar word beraam dat daar met soveel as 120 visspesies handel gedryf word maar die meeste van die handel word oorheers deur sowat 10–20 spesies.<ref>[http://www.mrcmekong.org/download/free_download/Mekong_Development_No2.pdf 'n Verhandeling deur die Mekong rivierkommissie oor die vissery en biodiversiteit van die Mekong]</ref> |
Die [[Mekong-kom]] is een van die gebiede van die wêreld met die rykste biodiversiteit. Meer as 1200 [[vis]]spesies is geïdentifiseer en daar kan moontlik soveel as 1700 wees. [[Visvang]] is een van die belangrike ekonomiese aktiwiteite in die gebied en 'n noodsaaklike bron van [[proteïene]] in die plaaslike dieet. Daar word beraam dat daar met soveel as 120 visspesies handel gedryf word maar die meeste van die handel word oorheers deur sowat 10–20 spesies.<ref>[http://www.mrcmekong.org/download/free_download/Mekong_Development_No2.pdf 'n Verhandeling deur die Mekong rivierkommissie oor die vissery en biodiversiteit van die Mekong]</ref> |
||
== Verwysings == |
== Verwysings == |
||
| ⚫ | |||
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409591, volume 18, bl. 106 |
|||
{{Saadjie}} |
|||
| ⚫ | |||
{{Normdata}} |
{{Normdata}} |
||
Wysiging soos op 12:43, 13 Maart 2019
| Mekongrivier | |
|---|---|
 | |
 Die stroomgebied van die Mekong. | |
| Oorsprong | Guozongmucha (Volksrepubliek van China) |
| Monding | Mekongdelta, Viëtnam Suid-Chinese See, Stille Oseaan |
| Stroomgebied | Volksrepubliek van China, Mianmar, Thailand, Laos, Kambodja en Viëtnam |
| Lengte | 4 350 km (2 703 myl) |
| Oorspronghoogte | 5 224 m (17 139 voet) |
| Mondinghoogte | 0 m |
| Gemiddelde afloop | 16 000 m³/s (570 000 ft³/s) |
| Stroomgebiedopp. | 795 000 km² (307 000 myl²) |
 Kaart van die Mekong-bekken in Asië.
| |
Die Mekong-rivier (Birmaans: မဲခေါင်မြစ်, Khmer: ទន្លេមេគង្គ, Laosiaans: ແມ່ນ້ຳຂອງ, Thai: แม่น้ำโขง, Viëtnamees: Mê Kông, Chinees: 湄公河) is een van die wêreld se groot riviere. Dit is die wêreld se tiende langste rivier en die sewende langste in Asië. Die beraamde lengte is 4 350 km en die opvangsgebied beslaan 795 000 km2.[1] Vanaf die Tibetaanse plato loop die rivier deur die Volksrepubliek van China se Yunnan-provinsie, Burma, Thailand, Laos, Kambodja en Viëtnam.
Die uiterste seisoenale veranderinge in die vloei van die rivier en die teenwoordigheid van stroomversnellings en watervalle in die rivier maak dit moeilik om die rivier te bevaar.
Die Mekong, wat 4 500 km lank is, is een van die grootste riviere van Suidoos-Asië. Die rivier ontspring in die Hoogland van Tibet en vloei deur smal dale tussen hoë bergrûens suidwaarts tot diep in Kampuchea (voorheen Kambodja).
Van Kratie in Kampuchea stroomopwaarts is net sekere dele van die rivier bevaarbaar en is daar maar net 'n paar klein geïsoleerde vlaktes wat vir rysverbouing geskik is. Suid van Phnom Penh vorm die Mekong ʼn groot delta, wat een van die belangrikste rysverbouingsgebiede van Suidoos-Asië uitmaak.
Die Mekong, wat 4 500 km lank is en 'n stroomgebied van 800 000 km2 het, ontspring in die Tanglha-gebergte (6 000 m haag), 'n bergketting noordoos van die Transhima laja, in die Hoogland van Tibet.
Die bo-en middelloop
Van sy oorsprong tot naby Luang Prabang vloei die rivier deur nou dale tussen hoë bergkettings in 'n baie dun bevolkte gebied. Die klimaat is tipies vir hooggebergtes en die reënval laag. Hierdie deel van die rivier is nie bevaarbaar nie van wee stroomversnellings.
By Luang Prabang, op 'n hoogte van 350 m, waar die rivier vir die eerste keer 'n klein alluviale vlakte vorm, begin die middelloop. Luang Prabang is die noordelikste plek wat per skip bereik kan word en is in ʼn geïsoleerde rysgebied geleë. Suid van die stad tot by Vientiane, 160 m bo seespieël, vloei die rivier weer deur 'n nou vallei. Tussen Luang Prabang en Vientiane daal die rivier 1 m/km.
Van Vientiane 270 km suidwaarts tot by Savannakhet, wat 140 m bo seespieël is, is daar 'n geringe daling van 7 tot 8 cm/ km. Hier eindig die bevaarbare deel van die middelloop van die rivier. Oos van Savannakhet is Lao se enigste belangrike rysvlakte.
Ongeveer 200 km suid van Savannakhet, 90 m bo seespieël by Pakse, is 'n studam in die rivier gebou. Die daling tussen die 2 stede is 25 cm/km. Naby Pakse vloei die Mekong langs die Plato van Bolovens verby. Een van die belangrikste syriviere van die Mekong is die Mae Nam Mun, wat in die Koratplato in die noordooste van Thailand ontspring en op die grens tussen Lao en Kampuchea in die Mekong uitmond.
In Lao vloei baie riviere van die oostelike bergland na die Mekong. Die belangrikste is die Nam Theun, Se Noi, Se San en Se Kong. Die Mekong se waterstand kan aansienlike verskille toon in die droë seisoen rondom Februarie en Maart en sy hoogste vlak in die nat moesonperiode, wat in Lao in Augustus en in Kampuchea ongeveer 'n maand later begin.
Die benedeloop en die delta
Suid van Lao se grens met Kampuchea is die Khone-waterval, wat ʼn belemmering vir skeepvaart vorm, maar van groot belang is vir energievoorsiening. Hier daal die rivier 22 m oor 'n afstand van 10 km. Tot by Kratie vloei die rivier nog deur 'n baie nou vallei, wat by Kompong Cham in 'n alluviale vlakte oorgaan.
By Phnom Penh sluit die belangrikste syrivier van die benedeloop, die Tonie Sap, hom by die Mekong aan. Hierdie rivier mond uit in die Tonie Sap-meer, wat ʼn baie belangrike regulerende werking op die waterstand van die Mekong het en daardeur ʼn natuurlike beskerming teen oorstromings in die delta van die rivier vorm.
Die delta begin suid van Phnom Penh. Vanweë hierdie natuurlike regulering is die rivier tot by Phnom Penh (550 km van die monding af) die hele jaar bevaarbaar. In die reënseisoen - van Augustus tot November - vloei water van die Mekong deur 'n kanaal wat die rivier met die Tonie Sap, net bokant Phnom Penh, verbind, waardeur die gevaar van oorstroming verminder word.
Wanneer die Mekong se watervlak in die droë seisoen, van Januarie tot Mei, daal, vloei water uit die Tonie Sap na die rivierterug. Suid van Phnom Penh, 300 km van die monding af, begin die Mekong-delta, wat 'n oppervlakte van 70 000 km2 beslaan. Tot hier toe was die vrugbare alluviale vlakte langs die rivier relatief klein, maar die delta vorm een van die belangrikste rysverbouingsgebiede van Suidoos-Asië.
In die middel en in die ooste van die delta is die bevolkingsdigtheid baie hoog. Die moerassige noordooste is egter dun bevolk, terwyl vestiging in toenemende mate in die westelike en suidelike dele geskied. 'n Studiegroep waaraan 18 lande in samewerking met die VVO deelneem, werk aan die Laer-Mekong-projek, waarmee beoog word om die energievoorslenings- en besproeiingsmoontlikhede en die bevaarbaarheid van die rivier te verbeter.
Fauna
Die Mekong-kom is een van die gebiede van die wêreld met die rykste biodiversiteit. Meer as 1200 visspesies is geïdentifiseer en daar kan moontlik soveel as 1700 wees. Visvang is een van die belangrike ekonomiese aktiwiteite in die gebied en 'n noodsaaklike bron van proteïene in die plaaslike dieet. Daar word beraam dat daar met soveel as 120 visspesies handel gedryf word maar die meeste van die handel word oorheers deur sowat 10–20 spesies.[2]
Verwysings
- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409591, volume 18, bl. 106
