Eswatini: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
k Wysigings deur KabouterBot teruggerol na laaste weergawe deur SpesBona
Etiket: Terugrol
Lyn 116: Lyn 116:
[[Kategorie:ESwatini| ]]
[[Kategorie:ESwatini| ]]
[[Kategorie:Voormalige Britse kolonies]]
[[Kategorie:Voormalige Britse kolonies]]
[[Kategorie:Koninkryke]]

Wysiging soos op 20:07, 8 April 2019

Kingdom of Eswatini (Engels)
Umbuso weSwatini (Swazi)
Koninkryk eSwatini
Vlag van eSwatini Wapen van eSwatini
Vlag Wapen
Nasionale leuse: Siyinqaba
(Swazi vir: "Ons is 'n vesting"
"Ons is 'n geheimenis/raaisel"
"Ons steek onsself weg")
Volkslied: Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati
(Swazi vir: "O God, Milddadige van die seën van die Swazi")
Ligging van eSwatini
Hoofstad Lobamba (koninklik en wetgewing)
Mbabane (administratief)

26°19′S 31°8′O / 26.317°S 31.133°O / -26.317; 31.133

Grootste stad Mbabane
Amptelike tale Engels en Swazi
Regering

• Monarg (Ngwenyama)
• Koninginmoeder (Ndlovukati)
• Eerste minister
 Unitêre parlementêre
absolute monargie
Mswati III
Ntfombi
Ambrose Dlamini
Onafhanklikheid
• van die Verenigde Koninkryk
• Huidige grondwet
6 September 1968
1975
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%) 		 
17 364 km2  (154ste)
6 704 myl2
0,9
Bevolking
 - 2016-skatting
 - 2017-sensus
 - Digtheid 		 
1 343 098[1] (154ste)
1 093 238[2]
68,2 / km2 (135ste)
176,6 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita 		2019-skatting

$12,332 miljard[3]
$10 477[3]

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita 		2019-skatting

$4,865 miljard[3]
$4 133[3]

MOI (2017) 0,588[4] (144ste)  –  medium
Gini (2009) 51,5[5] –  hoog
Geldeenheid Lilangeni (SZL)
Tydsone
 - Somertyd 		SAST (UTC+2)
nie toegepas nie (UTC)
Internet-TLD .sz
Skakelkode +268

eSwatini (Swazi: [ɛswa̯ˈtiːni]), amptelik die Koninkryk eSwatini (Engels: Kingdom of Eswatini, Swazi: Umbuso weSwatini), tot 19 April 2018 Swaziland, is 'n absolute monargie en landingeslote land in Suider-Afrika.[6] Die administratiewe hoofstad en grootste stad is Mbabane, terwyl Lobamba die regeringsetel, asook koninklike en wetgewende hoofstad is. eSwatini is 'n buurland van Suid-Afrika en Mosambiek. Op politieke vlak het eSwatini in geen stadium aan Suid-Afrika behoort nie. Die Menslike ontwikkelingsindeks van 2017 plaas eSwatini op 144ste plek van 187 lande. eSwatini is 'n lidland van die Afrika-unie, Beweging van Onverbonde Lande, Britse Statebond, Gemeenskaplike Monetêre Gebied, Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap en die Verenigde Nasies. eSwatini is een van min lande wêreldwyd wat die Republiek China op Taiwan teen spyte van groot druk deur die Volksrepubliek China as 'n selfstandige land erken.[7]

Nasa-Satellietbeeld van eSwatini
Kaart van eSwatini
Topografiese kaart van eSwatini
eSwatini se bevolkingsgroei (1961–2013)

Die eerste inwoners van die hedendaagse eSwatini was sedert 25 000 v.C. die Boesmans wat vir hul rotstekeninge orals in Suider-Afrika bekend staan en veral jagter-versamelaars was. Die Bantoevolke het sowat 1000 jaar gelede Suider-Afrika binne beweeg en hulle hier as landbouers en veewagters gevestig. Die land se bevolking bestaan veral uit Swazi's en hul taal is siSwati, ook bekend as Swazi. Onder leierskap van Ngwane III het hulle in die middel van die 18de eeu hul koninkryk gestig.[8] Beide die land en die volk is na Mswati II, die 19de-eeuse koning wat die koninkryk verenig en uitgebrei het, genoem; die hedendaagse grense is tydens die Wedloop om Afrika in 1881 bepaal.[9] Na die Tweede Vryheidsoorlog het die koninkryk in 1903 'n Britse protektoraat geword. Op 6 September 1968 het die land onder sy destydse naam Swaziland van die Verenigde Koninkryk onafhanklik geword.[10] eSwatini is 'n unitêre parlementêre absolute monargie binne die Britse Statebond met 'n eie monarg (Ngwenyama) as staatshoof. eSwatini is een van slegs vyf lande binne die Britse Statebond met 'n inheemse monarg op die troon (die ander vier is Broenei, Lesotho, Maleisië en Tonga).

Op 19 April 2018, met die dubbele viering van die land se goue herdenkingsjaar en die huidige koning se 50ste verjaardag, het Mswati III aangekondig dat sy land se naam verander van Swaziland na eSwatini, die naam wat algemeen in Swazi gebruik word.[11][12]

Geografie

Die Koninkryk eSwatini is met sy oppervlakte van 17 363 vierkante kilometer die tweede kleinste staat op die vasteland van Afrika ná Gambië. eSwatini is landgebonde en word deur Mosambiek in die ooste en die Suid-Afrikaanse provinsies Mpumalanga in die noorde en ooste en KwaZulu-Natal in die suide begrens. Die landsgrense het 'n totale lengte van 535 kilometer, waarvan 105 km met Mosambiek en 430 km met Suid-Afrika gedeel word.

eSwatini kan in vier geografiese streke verdeel word. In die ooste strek die Lebomboberge op 'n maksimumhoogte van 600 meter en 'n droë subtropiese klimaat in 'n noord-suidrigting. Die laeveld wes daarvan lê sowat 200 m bo seevlak en word deur 'n droë bosveld-landskap oorheers. Die klimaat hier is al byna tropies warm – gedurende die somermaande styg die kwik soms bo 32 °C. Die streek is onder meer geskik vir die verbouing van suikerriet.

Die middelveld met sy vrugbare heuwellande en valleie het 'n gemiddelde hoogte van 700 m bo seevlak. Dit beslaan ruim 'n kwart van eSwatini se totale oppervlakte. Die hoëveld in die weste van die land lê sowat 1 300 m bo seevlak en gaan in die weste in die Suid-Afrikaanse Drakensberge oor. Hier word onder meer bosgebiede aangetref.

Die streek het oor die algemeen 'n gerieflike klimaat, alhoewel die jaarlikse reënval hier net soos die humiditeitsvlakke hoër is as in die res van die land.

Die hoogste punt van eSwatini met 1 862 m is Emlembe in die noordweste digby die grens met Suid-Afrika, die laagste punt (21 m) is die rivierloop van die Groot Usutu. Die meeste neerslae in eSwatini sak as kort reënbuie uit, terwyl langdurige reën nouliks voorkom. Die langste rivier wat deur eSwatini vloei is die Lusutfu.

Demografie

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Demografie van eSwatini.

eSwatini het 'n totale bevolking van 1,1 miljoen (2015-skatting), hoofsaaklik Swazi's (wat deel uitmaak van die Nguni-groep binne die Bantoevolke en nouverwant aan die Zoeloes is) met klein minderhede van Zoeloes, Tsongas en Sjangaans.

Naas die amptelike tale ampstaal SiSwati (verwant aan Zoeloe) en Engels word die tale van etniese minderhede gebesig.

Sowat 60 persent van die bevolking is aanhangers van onafhanklike kerke soos die Zionistekerk. Ander belangrike denominasies is Protestants (15 persent), Rooms-Katoliek (5 persent) en Anglikaans (1 persent). Aanhangers van inheemse godsdienste verteenwoordig sowat 'n vyfde van die totale bevolking.

Sien ook

Verwysings

  1. ↑ (en) "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Besoek op 6 Maart 2019.
  2. ↑ (en) "Swaziland Releases Population Count from 2017 Census". United Nations Population Fund. Besoek op 6 Maart 2019.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 (en) "Eswatini". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 6 Maart 2019.
  4. ↑ (en) "2018 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2018. Besoek op 6 Maart 2019.
  5. ↑ (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 6 Maart 2019.
  6. ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
  7. ↑ (en) Hsu, Stacy (9 Junie 2018). "Swazi king promises loyalty to Taiwan". Taipei Times. Besoek op 6 Maart 2019.
  8. ↑ (en) Bonner, Philip (1982). Kings, Commoners and Concessionaires. Great Britain: Cambridge University Press. pp. 9–27. ISBN 0521242703.
  9. ↑ (en) Kuper, Hilda (1986). The Swazi: A South African Kingdom. Holt, Rinehart and Winston. pp. 9–10.
  10. ↑ (en) Gillis, Hugh (1999). The Kingdom of Swaziland: Studies in Political History. Greenwood Publishing Group. ISBN 0313306702.
  11. ↑ (en) "UN Member States". Verenigde Nasies. 30 Mei 2018. Besoek op 6 Maart 2019.
  12. ↑ (en) "Kingdom of Eswatini Change Now Official". Times Of Swaziland. 18 Mei 2018. Besoek op 6 Maart 2019.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eswatini&oldid=1973579"