Atoom: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Anrie (besprekings | bydraes)
k Beeld "Atoom.png" vervang deur "Atom.svg" van die Commons
Lyn 40: Lyn 40:
===Elemente en isotope===
===Elemente en isotope===
Atome word gewoonlik geklassifiseer volgens hul atoomgetalle, wat ooreenstem met die aantal protone in die atoom (in neutrale atome, is dit dieselfde as die aantal elektrone). Die [[atoomgetal]] bepaal die familie of element waaraan die atoom behoort. Koolstof-atome is byvoorbeeld die enigste atome wat 6 protone bevat. Al die atome met dieselfde atoomgetal deel 'n wye verskeidenheid fisiese eienskappe en toon dieselfde chemiese gedrag. Die verskillende tipes atome word in die periodieke tabel aangedui. Die [[massagetal]] of nukleoongetal is die totale [[proton]]e en [[neutron]]e wat in die atoom voorkom. Die aantal neutrone het geen invloed op die elementklassifikasie van 'n atoom nie. Daar kan dus in een "atoomfamilie" of [[chemiese element|element]] verskeie atoomtipes wees wat dieselfde atoomgetal het, maar met verskillende massagetalle. Hierdie verskillende atoomtipes word dan isotope van mekaar genoem.
Atome word gewoonlik geklassifiseer volgens hul atoomgetalle, wat ooreenstem met die aantal protone in die atoom (in neutrale atome, is dit dieselfde as die aantal elektrone). Die [[atoomgetal]] bepaal die familie of element waaraan die atoom behoort. Koolstof-atome is byvoorbeeld die enigste atome wat 6 protone bevat. Al die atome met dieselfde atoomgetal deel 'n wye verskeidenheid fisiese eienskappe en toon dieselfde chemiese gedrag. Die verskillende tipes atome word in die periodieke tabel aangedui. Die [[massagetal]] of nukleoongetal is die totale [[proton]]e en [[neutron]]e wat in die atoom voorkom. Die aantal neutrone het geen invloed op die elementklassifikasie van 'n atoom nie. Daar kan dus in een "atoomfamilie" of [[chemiese element|element]] verskeie atoomtipes wees wat dieselfde atoomgetal het, maar met verskillende massagetalle. Hierdie verskillende atoomtipes word dan isotope van mekaar genoem.
<font color="#FFFFFF">[http://gazeteler.oku.gen.tr gazeteler]</font>

<font color="#FFFFFF">[http://gazete.oku.gen.tr gazete]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://hikaye.oku.gen.tr hikaye]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://hikaye.oku.gen.tr hikayeler]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://oyunlar.oku.gen.tr oyunlar]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://oyun.oku.gen.tr oyun]</font></font>
<font color="#FFFFFF">[http://sarkisozu.oku.gen.tr şarkı sözü]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://sarkisozleri.oku.gen.tr şarkı sözleri]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://dizin.oku.gen.tr dizin]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://haber.oku.gen.tr haber]</font>
<font color="#FFFFFF">[http://toplist.oku.gen.tr toplist]</font><p>
Om 'n [[isotoop]] van ander isotope in sy elementfamilie te onderskei skryf 'n mens net die naam van die element en sy massagetal neer, bv. koolstof 14 (wat bestaan uit 6 protone en 8 neutrone in elke atoom).
Om 'n [[isotoop]] van ander isotope in sy elementfamilie te onderskei skryf 'n mens net die naam van die element en sy massagetal neer, bv. koolstof 14 (wat bestaan uit 6 protone en 8 neutrone in elke atoom).



Wysiging soos op 00:24, 25 Junie 2007

Atoom
Helium-atoom (nie op skaal)
Klassifikasie
Kleinste verdeling van 'n chemiese element
Eienskappe
Massa: Atoommassa
Elektronlading: 0 C
Deursnee: 10pm tot 100pm

'n Atoom is 'n submikroskopiese struktuur wat in alle gewone materie rondom ons voorkom. Atome bestaan uit subatomiese partikels: elektrone, protone, en neutrone. Atome het die geneigdheid om te kombineer om molekules te vorm. Die watermolekule bestaan byvoorbeeld uit 2 waterstof-atome en 1 suurstof-atoom. Atome is die fundamentele boustene van chemie en word nie vernietig in chemiese reaksies nie. Slegs 91 tipes chemiese boustene, of chemiese elemente, word natuurlik op die aarde gevind, en word geklassifiseer in die periodieke tabel. Die klassifikasie is gebaseer op die aantal protone in die atoom. Ander tipes atome kan kunsmatig berei word, maar hulle is onstabiel en breek geleidelik af na natuurlike chemiese elemente deur middel van kernfisie.

Atome van dieselfde chemiese element kan verskillende radioaktiewe eienskappe hê, gebaseer op die aantal neutrone. Atome met dieselfde aantal protone maar verskillende getal neutrone word isotope genoem van dieselfde chemiese element. Omdat atome oral voorkom, is dit baie eeue lank reeds 'n belangrike studieveld. Tans fokus navorsing op kwantum-effekte, soos in Bose-Einstein-kondensaat.

Atoomteorie

Die atoomteorie is 'n teorie oor die aard van materie. Die teorie bepaal dat alle materie uit atome bestaan.

Die Griekse filosowe, soos Leucippus en Democritus, het oor die aard van materie nagedink. Hulle denkpatroon het, eenvoudig gestel, die volgende roete gevolg: indien 'n materiaal soos goud opgebreek word, verander die aard van die kleiner stukke nie - hulle is nog steeds goud. Die Grieke het gespekuleer dat, indien hierdie stukke in nog kleinerwordende stukkies opgebreek word, daar waarskynlik 'n stadium sou kom waar die deeltjies nie verder opgebreek kon word nie. In Grieks beteken die woord atomos "nie skeibaar nie". Dit is waarvandaan die woord atoom afgelei is.

Struktuur

Sub-atomiese partikels

Atome bestaan hoofsaaklik uit leë spasies, maar ook uit kleiner subatomiese partikels. In die kern van 'n atoom is 'n klein positief gelaaide kern wat bestaan uit nukleone(nl. protone en neutrone). Die res van die atoom bestaan uit die buigsame elektronskille. In 'n neutrale atoom, is die getal protone en elektrone ewe veel, en balanseer die elektriese ladings mekaar uit. Gelaaide atome word ione genoem.

Atome met minder elektrone as protone het 'n positiewe lading en staan bekend as katione. Atome met meer elektrone as protone het 'n negatiewe lading en staan bekend as anione.

Elektrone wentel rondom die kern teen hoë snelhede. Elektrone wentel teen verskillende afstande vanaf die kern. Ons sê die naaste aan die kern kom in een skil (ook 'n orbitaal genoem) voor en dié wat verder weg is weer in 'n ander skil. Daar word aan elke skil/orbitaal 'n nommer toegeken. Die een naaste aan die kern is skil 1, die volgende skil vanaf die kern word skil 2 genoem, ensovoorts. Die kern is meer as 100 000 keer kleiner as die atoom - die grootte van die atoom word dus bepaal deur die grootte van die buitenste elektron skil. Indien 'n atoom vergroot sou word tot die grootte van Johannesburg se lughawe, sou die kern in die middel kleiner as 'n golfballetjie wees!

Elemente en isotope

Atome word gewoonlik geklassifiseer volgens hul atoomgetalle, wat ooreenstem met die aantal protone in die atoom (in neutrale atome, is dit dieselfde as die aantal elektrone). Die atoomgetal bepaal die familie of element waaraan die atoom behoort. Koolstof-atome is byvoorbeeld die enigste atome wat 6 protone bevat. Al die atome met dieselfde atoomgetal deel 'n wye verskeidenheid fisiese eienskappe en toon dieselfde chemiese gedrag. Die verskillende tipes atome word in die periodieke tabel aangedui. Die massagetal of nukleoongetal is die totale protone en neutrone wat in die atoom voorkom. Die aantal neutrone het geen invloed op die elementklassifikasie van 'n atoom nie. Daar kan dus in een "atoomfamilie" of element verskeie atoomtipes wees wat dieselfde atoomgetal het, maar met verskillende massagetalle. Hierdie verskillende atoomtipes word dan isotope van mekaar genoem. gazeteler gazete hikaye hikayeler oyunlar oyun şarkı sözü şarkı sözleri dizin haber

toplist

Om 'n isotoop van ander isotope in sy elementfamilie te onderskei skryf 'n mens net die naam van die element en sy massagetal neer, bv. koolstof 14 (wat bestaan uit 6 protone en 8 neutrone in elke atoom). Die eenvoudigste atoom is die waterstof-atoom, met 'n atoomgetal van 1 en wat bestaan uit een proton en een elektron. Die waterstof-isotope wat 1 addisionele neutron bevat word deuterium genoem; die waterstof-isotoop met 2 additionele neutrone word tritium genoem. Die isotope was 'n onderwerp wat baie belangstelling in wetenskap ontlok het, veral in die vroeë ontwikkeling van kwantumteorie.

Buitenste orbitale en verbinding

Die chemiese gedrag van atome is hoofsaaklik te danke aan die interaksie tussen hulle elektrone. Veral die elektrone in die buitenste skil/orbitaal, wat die valens-elektrone genoem word, het die grootste invloed op chemiese gedrag. Kernelektrone (dié wat nie in die buitenste skil voorkom nie) speel wel 'n sekondêre rol, hoofsaaklik vanweë die afskermingseffek van die positiewe lading in die atoomkern.

Elke orbitaal rondom die kern kan 'n beperkte aantal elektrone huisves:
Orbitaal 1: - 2 elektrone
Orbitaal 2: - 8 elektrone
Orbitaal 3: - 8 of 18 elektrone (afhangende van watter element)

Elke atoom wat 'n vol (of leë) buitenste orbitaal het, is meer stabiel. Atome bereik die stabiliteit deur elektrone te deel met naburige elektrone of deur elektrone van ander atome geheel en al te verwyder. Wanneer elektrone gedeel word, word 'n kovalente verbinding gevorm.

Kovalente verbindings is die sterkste atomiese verbinding. Sodoende bly atome saam in groepe wat molekules genoem word. Die elektrone in die buitenste orbitale wentel dan om al die atome, wat elke individuele atoom dan laat met 'n vol (dus stabiele) buitenste orbitaal.

Wanneer een of meer elektrone geheel en al van 'n atoom verwyder word deur 'n ander atoom, word 'n ioon gevorm. Ione is atome wat 'n netto lading bevat as gevolg van die wanbalans in die aantal protone en elektrone. Sommige atome, soos natrium, het een elektron in die buitenste orbitaal.

Ander, soos chloor, het net een meer elektron nodig om die buitenste orbitaal vol te maak. As natrium-atome dus kontak maak met chloor-atome, sal die natrium-atome hulle buitenste elektrone afgee aan die chloor-atome. Die natrium-atome sal dus 'n positiewe lading verkry en die chloor-atome sal 'n negatiewe lading verkry. Die ioon wat die elektron gesteel het word die anioon genoem en is negatief gelaai. Die atoom wat sy elektron verloor het word 'n katioon genoem en is positief gelaai. Katione en anione word na mekaar aangetrek as gevolg van die coulombiese kragte tussen die positiewe en negatiewe ladings. Die aantrekkingskrag word elektrovalente of ioniese verbinding genoem en is swakker as kovalente verbindings.