Stadhouer: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added

Inline

Wysiging soos op 18:54, 3 Desember 2019

In die Lae Lande was stadhouer (Nederlands: stadhouder; Nederlandse fonetiese uitspraak: ˈstɑtˌɦʌudər) 'n amp van rentmeesterskap. Die houer van die amp was aanvanklik as 'n aangewese middeleeuse amptenaar bekend, en daarna as 'n nasionale leier. Die stadhouer was die plaasvervanger van die plaaslike hertog of graaf van 'n provinsie gedurende die Boergondiese en Habsburgse tydperke (1384 - 1581/1795).^[1] Die titel is gebruik vir die beampte wat daarmee getaak is om vrede en orde in die vroeë Nederlandse Republiek te handhaaf, wie soms die de facto staatshoof van die Nederlandse Republiek gedurende die 16de tot 18de eeu geword het, en wat effektiewelik 'n oorerflike rol was. Vir die laaste halwe eeu van sy bestaan het dit 'n amptelike oorerflike rol geword, en dus as 'n monargie (hoewel nie 'n monargiese titel nie) onder Prins Willem IV gefunksioneer. Sy seun, prins Willem V was die laaste stadhouer van die republiek, wie se eie seun, koning Willem I die eerste koning van Nederland sou word.^[2] Die Nederlandse monargie is slegs verlangs verwant aan die eerste stadhouer van die jong Republiek, Willem van Oranje - wat die leier van die suksesvolle Nederlandse Opstand teen die Spaanse Ryk was. Sy afstammingsleer het egter met Willem III van Engeland uitgesterf. Die titel stadhouer is ongeveer vergelykbaar met Engeland se historiese titel, Lord Lieutenant.

Etimologie

Stadhouer beteken rentmeester of in losser betekenis, opsigter. Die deelkomponente daarvan kan letterlik as plekhouer vertaal word (in moderne Nederlands dra stad dieselfde betekenis as die Afrikaanse woord stad, maar die ouer betekenis van stad - ook stede - was plek, en dit is aanduidend van die Engelse woord "stead", soos bedoel in die betekenis van "in plaas van"). Dit was 'n term wat in gebruik was vir 'nopsigter. <ref>Entry Stadhouder in M. Philippa et al. (2003–2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands. Etymologiebank.nl.

Bronne

Van Dale Etymologisch Woordenboek (Nederlandse etimologie, in Nederlands)

Eksterne skakels

Verwysings

↑ Stadtholder
↑ A W Ward ed., The Cambridge History of British Foreign Policy I (Cambridge 1922) p. 482

[1] Stadtholder

[2] A W Ward ed., The Cambridge History of British Foreign Policy I (Cambridge 1922) p. 482

[1]

[2]

@@ Lyn 1: / Lyn 1: @@
 [[Lêer:Antonio Moro - Willem I van Nassau.jpg|duimnael|[[Willem van Oranje]] was 'n stadhouer gedurende die [[Nederlandse Opstand]] teen die [[Spaanse Ryk]] gewees.]]
-In die [[Lae Lande]] was ''stadhouer'' ([[Nederlands]]: stadhouder; [[Nederlands]]e fonetiese uitspraak: ˈstɑtˌɦʌudər) 'n amp van rentmeesterskap. Dit was aanvanklik bekend as 'n aangewese middeleeuse amptenaar, en daarna as 'n nasionale leier. Die stadhouer was die plaasvervanger van die plaaslike hertog of graaf van 'n provinsie gedurende die Boergondiese en Habsburgse tydperke (1384 - 1581/1795).<ref>[https://www.britannica.com/topic/stadtholder Stadtholder]</ref> Die titel is gebruik vir die beampte wat daarmee getaak is om vrede en orde in die vroeë [[Nederlandse Republiek]] te handhaaf, wie soms  die ''de facto'' [[staatshoof]] van die Nederlandse Republiek gedurende die 16de tot 18de eeu geword het, en wat effektiewelik 'n oorerflike rol was. Vir die laaste halwe eeu van sy bestaan het dit 'n amptelike oorerflike rol geword, en dus as 'n monargie (hoewel nie 'n monargiese titel nie) onder Prins [[Willem IV, prins van Oranje|Willem IV]] gefunksioneer. Sy seun, prins [[Willem V, prins van Oranje|Willem V]] was die laaste ''stadhouer'' van die republiek, wie se eie seun, koning [[Willem I van Nederland|Willem I]] die eerste koning van Nederland sou word.<ref>A W Ward ed., ''The Cambridge History of British Foreign Policy I'' (Cambridge 1922) p. 482</ref> Die [[Nederlandse monargie]] is slegs verlangs verwant aan die eerste ''stadhouer'' van die jong Republiek, [[Willem van Oranje]] - wat die leier van die suksesvolle [[Nederlandse Opstand]]  teen die [[Spaanse Ryk]] was. Sy afstammingsleer het egter met [[Willem III van Engeland]] uitgesterf. Die titel ''stadhouer'' is ongeveer vergelykbaar met Engeland se historiese titel, ''Lord Lieutenant''.
+In die [[Lae Lande]] was ''stadhouer'' ([[Nederlands]]: stadhouder; [[Nederlands]]e fonetiese uitspraak: ˈstɑtˌɦʌudər) 'n amp van rentmeesterskap. Die houer van die amp was aanvanklik as 'n aangewese middeleeuse amptenaar bekend, en daarna as 'n nasionale leier. Die stadhouer was die plaasvervanger van die plaaslike hertog of graaf van 'n provinsie gedurende die Boergondiese en Habsburgse tydperke (1384 - 1581/1795).<ref>[https://www.britannica.com/topic/stadtholder Stadtholder]</ref> Die titel is gebruik vir die beampte wat daarmee getaak is om vrede en orde in die vroeë [[Nederlandse Republiek]] te handhaaf, wie soms  die ''de facto'' [[staatshoof]] van die Nederlandse Republiek gedurende die 16de tot 18de eeu geword het, en wat effektiewelik 'n oorerflike rol was. Vir die laaste halwe eeu van sy bestaan het dit 'n amptelike oorerflike rol geword, en dus as 'n monargie (hoewel nie 'n monargiese titel nie) onder Prins [[Willem IV, prins van Oranje|Willem IV]] gefunksioneer. Sy seun, prins [[Willem V, prins van Oranje|Willem V]] was die laaste ''stadhouer'' van die republiek, wie se eie seun, koning [[Willem I van Nederland|Willem I]] die eerste koning van Nederland sou word.<ref>A W Ward ed., ''The Cambridge History of British Foreign Policy I'' (Cambridge 1922) p. 482</ref> Die [[Nederlandse monargie]] is slegs verlangs verwant aan die eerste ''stadhouer'' van die jong Republiek, [[Willem van Oranje]] - wat die leier van die suksesvolle [[Nederlandse Opstand]]  teen die [[Spaanse Ryk]] was. Sy afstammingsleer het egter met [[Willem III van Engeland]] uitgesterf. Die titel ''stadhouer'' is ongeveer vergelykbaar met Engeland se historiese titel, ''Lord Lieutenant''.
 == Etimologie ==