Ontologie: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Basiese konsepte - nog besig
Ontologie van fiktiewe karakters
Lyn 37: Lyn 37:
=== Idealisme en materialisme ===
=== Idealisme en materialisme ===
Idealisme beweer dat die werklikheid fundamenteel geestelik, geestelik gekonstrueer of andersins onmateriaal is, terwyl materialisme meen dat materie die fundamentele substansie van aard is, en dat alle dinge, insluitende geestelike toestande en bewussyn, die resultaat is van materiële interaksies.
Idealisme beweer dat die werklikheid fundamenteel geestelik, geestelik gekonstrueer of andersins onmateriaal is, terwyl materialisme meen dat materie die fundamentele substansie van aard is, en dat alle dinge, insluitende geestelike toestande en bewussyn, die resultaat is van materiële interaksies.

== Ontologie van fiktiewe karakters ==
Volgens Edward N. Zalta kan die ontologie van fiksie gebruik word om sinne te ontleed soos: (1) "[[Nero]] aanbid die god [[Mars (mitologie)|Mars]]", (2) "Die god Mars bestaan ​​nie", en (3) "In [[George Bernard Shaw]] se toneelstuk Pygmalion is Eliza Doolittle 'n blommemeisie".<ref name="Zalta 2009"/>

Volgens Amie L. Thomasson kan fiktiewe diskoers van vier soorte wees: (1) wat in fiksiewerk uitgedra word, (2) filosofiese oefeninge soos "Superman bestaan ​​nie", (3) om fiktiewe karakters te behandel asof hulle regtig bestaan, soos "Superman kan oor hoë geboue spring" en (4) gesprek oor fiksiewerk, soos "Professor Higgins is geskep deur George Bernard Shaw".<ref name="Thomasson"/>

Francis Herbert Bradley het gedink dat regte dinge onderskeidelik op bepaalde tye en plekke bestaan. Hy herken verskillende soorte entiteite: die werklik historiese, die fiktiewe, die werklike, die bloot verbeelde, die bestaande en die nie-bestaande.<ref name="Bradley"/>

Alexius Meinong sou fiktiewe entiteite in die kategorie plaas wat hy bestaansreg genoem het. Hierdie kategorie bevat voorwerpe wat nie ruimtelik of nie-ruimtelik bestaan nie. Hulle het egter eienskappe en die eienskappe word aan hierdie voorwerpe gegee op die manier waarop dit beskryf word. Ons kan byvoorbeeld oor die groen draak praat, selfs al bestaan die groen draak nie. Ons kan sê dat die draak in werklikheid groen is, want dit spruit uit die eienskappe waarin die voorwerp gekenmerk word.<ref name="Kroon"/>


== Prominente ontoloë ==
== Prominente ontoloë ==
Lyn 76: Lyn 85:
* [[Nihilisme]]
* [[Nihilisme]]
* [[Wetenskapsfilosofie]]
* [[Wetenskapsfilosofie]]

== Bronne ==
{{wiktionary|ontology}}
{{Commons}}
*{{cite book | editor-last=Kim | editor-first=Jaegwon | editor-last2=Rosenkrantz| editor-first2=G.S.| editor-last3=Sosa| editor-first3=E.| title='n Metgesel vir metafisika | publisher=Wiley-Blackwell | publication-place=Malden, MA | year=2009 | isbn=978-1-4051-5298-3 | oclc=237325141 |language=Engels}}


== Verwysings ==
== Verwysings ==
{{Verwysings| verwysings=
{{Verwysings| verwysings=
<ref name="Bradley">Stock, G. (2009) "Francis Herbert Bradley" (in Engels) in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.) bl.155-158</ref>

<ref name="Isham">{{cite book | last=Isham | first=C. J. | title=Lesings oor kwantumteorie: wiskundige en strukturele basis | publisher=Imperial College Press Distributed by World Scientific Pub. Co | publication-place=London Singapore River Edge, NJ | year=1995 | isbn=1-86094-000-5 | oclc=33104601 | page=| language=Engels}}</ref>
<ref name="Isham">{{cite book | last=Isham | first=C. J. | title=Lesings oor kwantumteorie: wiskundige en strukturele basis | publisher=Imperial College Press Distributed by World Scientific Pub. Co | publication-place=London Singapore River Edge, NJ | year=1995 | isbn=1-86094-000-5 | oclc=33104601 | page=| language=Engels}}</ref>

<ref name="Kroon">Kroon, Fred; Voltlini, Alberto (2009) [https://plato.stanford.edu/archives/win2018/entries/fictional-entities "Fiktiewe Entiteite" (in Engels)] in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.)</ref>

<ref name="Thomasson">Thomasson, Amie L. (2009) "Fiktiewe Entiteite" (in Engels) in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.) [https://uh.edu/~garson/Thomasson%20-%20Fictional%20Entities.pdf PDF]</ref>

<ref name="Zalta 2009">Zalta, E.N. "Fiktiewe waarheid, voorwerpe en karakters" (in Engels) in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.) bl.267-269</ref>
}}
}}


== Eksterne Skakels ==
== Eksterne Skakels ==
* [http://www.ontology.co Theory and History of Ontology]
* [http://www.ontology.co Theory and History of Ontology]
{{wiktionary|ontology}}
{{Commons}}


{{Filosofie-saadjie}}
{{Normdata}}
{{Normdata}}



Wysiging soos op 19:17, 8 Januarie 2020

Parmenides was een van die eerstes wat 'n ontologiese karakterisering van die fundamentele aard van realiteit voorgestel het.

Ontologie is 'n studie van die aard van die wese, die realiteit en die substansie van dinge. Dit bestudeer ook die wese of realiteit in die abstrakte, veral in die manier hoe dit verband hou met idees en teorieë. Dit dui aan wat objektiewe en subjektiewe bestaan konstitueer en wat dit beteken vir iets om te bestaan.

Ontologie word tradisioneel gelys as 'n deel van die belangrikste filosofievertakking bekend as metafisika en dikwels oor vrae rakende watter entiteite daar bestaan, of wat gesê kan word dat hulle bestaan, en hoe sulke entiteite gegroepeer kan word, hoe hulle binne 'n hiërargie verband hou, en onderverdeel word volgens ooreenkomste en verskille.

Ontologie het een basiese vraag: "Wat bestaan?" Verskillende filosowe het verskillende antwoorde vir hierdie vraag.

Basiese vrae

Hoofvrae van ontologie sluit in:

  • "Wat bestaan"
  • "Wat is iets?"[1]
  • "In watter kategorieë, indien enige, kan ons bestaande dinge sorteer?"
  • "Wat is die betekenis van bestaan?"

Basiese konsepte

Van die basiese konspete van ontologie sluit die wesenlike stelle van ontologiese begrippe in:

Universele en besonderhede

'n Universele is wat spesifieke dinge in gemeen het, naamlik kenmerke of eienskappe. Besonderhede word gedefinieer as konkrete entiteite in teenstelling met abstrakte entiteite, soos eienskappe of getalle.

Stof-teorie en ongeluk-teorie

Stof-teorie stel voor dat 'n stof onderskei is van die eienskappe daarvan, terwyl 'n ongeluk, in ongeluk-toerie, 'n kenmerk van 'n onderwerp is wat nie die wese daarvan beïnvloed nie.

Abstrakte en konkrete voorwerpe

Abstrakte voorwerpe het geen fisieke verwysings nie, terwyl konkrete voorwerpe wel doen. Dit word die meeste in filosofie en semantiek gebruik.

Wese en bestaan

Wese is die eiendom of stel eienskappe wat 'n entiteit of stof maak, wat dit fundamenteel is, en wat dit noodsaaklik het en waarsonder dit sy identiteit verloor. Bestaan is die vermoë van 'n entiteit om interaksie met die fisiese of geestelike werklikheid te hê.

Determinisme en onbepaaldheid

Determinisme is die oortuiging dat alle gebeure volledig bepaal word deur voorheen bestaande oorsake. Onbepaaldheid is die idee dat gebeure of sekere gebeure, of gebeure van sekere soorte nie veroorsaak word of nie deterministies veroorsaak word nie.

Monisme en dualisme

Monisme ken eenheid of eenmaligheid toe aan 'n begrip. Eksistensie-monisme sê byvoorbeeld dat slegs een ding bestaan, die heelal. Enige verdeling daarvan is arbitrêr en kunsmatig. Dualisme (ook geestes-liggaam-dualisme genoem) is die siening dat geestelike verskynsels nie-fisies is, of dat die gees en die liggaam onderskeidend en skeibaar is.

Idealisme en materialisme

Idealisme beweer dat die werklikheid fundamenteel geestelik, geestelik gekonstrueer of andersins onmateriaal is, terwyl materialisme meen dat materie die fundamentele substansie van aard is, en dat alle dinge, insluitende geestelike toestande en bewussyn, die resultaat is van materiële interaksies.

Ontologie van fiktiewe karakters

Volgens Edward N. Zalta kan die ontologie van fiksie gebruik word om sinne te ontleed soos: (1) "Nero aanbid die god Mars", (2) "Die god Mars bestaan ​​nie", en (3) "In George Bernard Shaw se toneelstuk Pygmalion is Eliza Doolittle 'n blommemeisie".[2]

Volgens Amie L. Thomasson kan fiktiewe diskoers van vier soorte wees: (1) wat in fiksiewerk uitgedra word, (2) filosofiese oefeninge soos "Superman bestaan ​​nie", (3) om fiktiewe karakters te behandel asof hulle regtig bestaan, soos "Superman kan oor hoë geboue spring" en (4) gesprek oor fiksiewerk, soos "Professor Higgins is geskep deur George Bernard Shaw".[3]

Francis Herbert Bradley het gedink dat regte dinge onderskeidelik op bepaalde tye en plekke bestaan. Hy herken verskillende soorte entiteite: die werklik historiese, die fiktiewe, die werklike, die bloot verbeelde, die bestaande en die nie-bestaande.[4]

Alexius Meinong sou fiktiewe entiteite in die kategorie plaas wat hy bestaansreg genoem het. Hierdie kategorie bevat voorwerpe wat nie ruimtelik of nie-ruimtelik bestaan nie. Hulle het egter eienskappe en die eienskappe word aan hierdie voorwerpe gegee op die manier waarop dit beskryf word. Ons kan byvoorbeeld oor die groen draak praat, selfs al bestaan die groen draak nie. Ons kan sê dat die draak in werklikheid groen is, want dit spruit uit die eienskappe waarin die voorwerp gekenmerk word.[5]

Prominente ontoloë

Sien ook

Bronne

  • Kim, Jaegwon; Rosenkrantz, G.S.; Sosa, E., reds. (2009). 'n Metgesel vir metafisika (in Engels). Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-5298-3. OCLC 237325141.

Verwysings

  1. Isham, C. J. (1995). Lesings oor kwantumteorie: wiskundige en strukturele basis (in Engels). London Singapore River Edge, NJ: Imperial College Press Distributed by World Scientific Pub. Co. ISBN 1-86094-000-5. OCLC 33104601.
  2. Zalta, E.N. "Fiktiewe waarheid, voorwerpe en karakters" (in Engels) in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.) bl.267-269
  3. Thomasson, Amie L. (2009) "Fiktiewe Entiteite" (in Engels) in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.) PDF
  4. Stock, G. (2009) "Francis Herbert Bradley" (in Engels) in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.) bl.155-158
  5. Kroon, Fred; Voltlini, Alberto (2009) "Fiktiewe Entiteite" (in Engels) in Kim, Rosenkrantz en Sosa (reds.)

Eksterne Skakels