Neoproterosoïkum: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in.
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in.
 
Lyn 7: Lyn 7:
[[Lêer:Paleoglobe_NO_1040_mya.gif|duimnael|links|Die vorming van Rodinië ~1 040 miljoen jaar gelede {{no}}]]
[[Lêer:Paleoglobe_NO_1040_mya.gif|duimnael|links|Die vorming van Rodinië ~1 040 miljoen jaar gelede {{no}}]]


In die Neoproterosoïkum het die samestelling van die aarde se atmosfeer verander. Die suurstofgehalte het toegeneem en dit het die ontstaan van hoër organismes moontlik gemaak.<ref name="Princeton">{{cite web |url=https://www.princeton.edu/news/2010/04/30/global-glaciation-snowballed-giant-change-carbon-cycle |title=Princeton |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200331111428/https://www.princeton.edu/news/2010/04/30/global-glaciation-snowballed-giant-change-carbon-cycle |archive-date=31 Maart 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Hierdie era is dus van groot belang vir die ontwikkeling van hoër organismes, soos [[plant]]e en [[dier]]e, op aarde. In die Tonium is daar reeds getuienis van die teenwoordigheid van meersellige organismes, hoewel die suurstofgehalte van die lug tot ongeveer 900&nbsp;miljoen jaar gelede laag was, ongeveer 0,1%.<ref>Low Mid-Proterozoic atmospheric oxygen levels and the delayed rise of animals {{Outeur|Noah J. Planavsky et al.}} Science 31 Okt 2014, 346(6209), bls. 635-638, DOI: 10.1126/science.1258410 </ref> Later het dit toegeneem. In die Kriogenium het ekstreme vergletsering en wysigings in die [[koolstofkringloop]] plaasgevind. Hoe die lewe op aarde oorleef het, is een van die onderwerpe van wetenskaplike navorsing. In die Ediacarium het die eerste duidelike [[fossiel]]e van dierlike organismes verskyn. Hulle het nogtans net sagte liggame gehad en dikwels behoort tot groepe wat later uitgesterf het. In die [[Kambrium]], wat op die Ediakarium gevolg het, het diere verskyn met harde dele wat baie makliker fossiele vorm.
In die Neoproterosoïkum het die samestelling van die aarde se atmosfeer verander. Die suurstofgehalte het toegeneem en dit het die ontstaan van hoër organismes moontlik gemaak.<ref name="Princeton">{{cite web |url=https://www.princeton.edu/news/2010/04/30/global-glaciation-snowballed-giant-change-carbon-cycle |title=Princeton |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200331111428/https://www.princeton.edu/news/2010/04/30/global-glaciation-snowballed-giant-change-carbon-cycle |archive-date=31 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hierdie era is dus van groot belang vir die ontwikkeling van hoër organismes, soos [[plant]]e en [[dier]]e, op aarde. In die Tonium is daar reeds getuienis van die teenwoordigheid van meersellige organismes, hoewel die suurstofgehalte van die lug tot ongeveer 900&nbsp;miljoen jaar gelede laag was, ongeveer 0,1%.<ref>Low Mid-Proterozoic atmospheric oxygen levels and the delayed rise of animals {{Outeur|Noah J. Planavsky et al.}} Science 31 Okt 2014, 346(6209), bls. 635-638, DOI: 10.1126/science.1258410 </ref> Later het dit toegeneem. In die Kriogenium het ekstreme vergletsering en wysigings in die [[koolstofkringloop]] plaasgevind. Hoe die lewe op aarde oorleef het, is een van die onderwerpe van wetenskaplike navorsing. In die Ediacarium het die eerste duidelike [[fossiel]]e van dierlike organismes verskyn. Hulle het nogtans net sagte liggame gehad en dikwels behoort tot groepe wat later uitgesterf het. In die [[Kambrium]], wat op die Ediakarium gevolg het, het diere verskyn met harde dele wat baie makliker fossiele vorm.


Die onwenteling van die Aarde en die Maan in die Neoproterosoïkum het effens verskil van vandag. Daar word geraam dat rond 620 Ma gelede die jaar 400±7 (sonne)dae lank gewees het en die dag 21,9±0,4 uur geduur het. Daar was omtrent 13,1±0,1 sinodiese maande per jaar. <ref>[https://www.eoas.ubc.ca/~mjelline/453website/eosc453/E_prints/1999RG900016.pdf Geological constraints on the precambrian history of earth's rotation and the moon's orbit {{Outeur|George E. Williams}} Reviews of geophysics 38,1 2000 bls 37-59]</ref>
Die onwenteling van die Aarde en die Maan in die Neoproterosoïkum het effens verskil van vandag. Daar word geraam dat rond 620 Ma gelede die jaar 400±7 (sonne)dae lank gewees het en die dag 21,9±0,4 uur geduur het. Daar was omtrent 13,1±0,1 sinodiese maande per jaar. <ref>[https://www.eoas.ubc.ca/~mjelline/453website/eosc453/E_prints/1999RG900016.pdf Geological constraints on the precambrian history of earth's rotation and the moon's orbit {{Outeur|George E. Williams}} Reviews of geophysics 38,1 2000 bls 37-59]</ref>

Huidige wysiging sedert 16:13, 20 Junie 2020

Eon Era Periode Ouderdom  mj.
Fanerosoïkum Paleosoïkum Kambrium later
Proterosoïkum Neo- Ediacarium 635 - 541
Kriogenium 720 - 635
Tonium 1000 - 720
Meso- Stenium 1200 - 1000
Ektasium 1400 - 1200
Kalimnium 1600 - 1400
Paleo- Staterium 1800 - 1600
Orosirium 2050 - 1800
Riasium 2300 - 2050
Siderium 2500 - 2300
Argeïkum Neoargeïkum vroeër
Indeling van die Proterosoïkum volgens die ICS.[1]

Die Neoproterosoïkum is die jongste era van die Proterosoïese Eon van ons planeet se geskiedenis.

Die Neoproterosoïkum is die onderwerp van baie navorsing. Dit het van ongeveer 1 000 tot 541 miljoen jaar gelede geduur en bestaan uit drie tydperke: die Tonium, die Kriogenium en die Ediacarium.

In die Tonium het die kontinente 'n superkontinent, Rodinië, gevorm wat later opgebreek het. Die tektoniese gebeurtenisse word aan die biologiese ontwikkeling gekoppel.

Die vorming van Rodinië ~1 040 miljoen jaar gelede (no)

In die Neoproterosoïkum het die samestelling van die aarde se atmosfeer verander. Die suurstofgehalte het toegeneem en dit het die ontstaan van hoër organismes moontlik gemaak.[2] Hierdie era is dus van groot belang vir die ontwikkeling van hoër organismes, soos plante en diere, op aarde. In die Tonium is daar reeds getuienis van die teenwoordigheid van meersellige organismes, hoewel die suurstofgehalte van die lug tot ongeveer 900 miljoen jaar gelede laag was, ongeveer 0,1%.[3] Later het dit toegeneem. In die Kriogenium het ekstreme vergletsering en wysigings in die koolstofkringloop plaasgevind. Hoe die lewe op aarde oorleef het, is een van die onderwerpe van wetenskaplike navorsing. In die Ediacarium het die eerste duidelike fossiele van dierlike organismes verskyn. Hulle het nogtans net sagte liggame gehad en dikwels behoort tot groepe wat later uitgesterf het. In die Kambrium, wat op die Ediakarium gevolg het, het diere verskyn met harde dele wat baie makliker fossiele vorm.

Die onwenteling van die Aarde en die Maan in die Neoproterosoïkum het effens verskil van vandag. Daar word geraam dat rond 620 Ma gelede die jaar 400±7 (sonne)dae lank gewees het en die dag 21,9±0,4 uur geduur het. Daar was omtrent 13,1±0,1 sinodiese maande per jaar. [4]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Gradstein et al 2012
  2. "Princeton" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Maart 2020.
  3. Low Mid-Proterozoic atmospheric oxygen levels and the delayed rise of animals Noah J. Planavsky et al. Science 31 Okt 2014, 346(6209), bls. 635-638, DOI: 10.1126/science.1258410
  4. Geological constraints on the precambrian history of earth's rotation and the moon's orbit George E. Williams Reviews of geophysics 38,1 2000 bls 37-59

Eksterne skakeles[wysig | wysig bron]