Eriekanaal

Die Eriekanaal in Rochester, New York

Die plesierboot Grand Caribe op die Eriekanaal

Die Eriekanaal is 'n kanaal van 584 km in die Amerikaanse deelstaat New York. Dit verbind die Eriemeer met die Hudsonrivier. Die kanaal is 46 m wyd en 3,6m diep. Daar is altesaam 34 kanaalsluise in die kanaal. Konstruksie het begin op 4 Julie 1817 en die kanaal is voltooi op 26 Oktober 1825.

Nog tot in die tyd van die Amerikaanse Onafhanklikheidsoorlog was dit vir setlaars weens die Appalache-bergreeks, wat 'n natuurlike versperring gevorm het, en vyandelike Indianestamme in die binneland haas ondenkbaar om van die kusgebiede af oor groter afstande landinwaarts te trek; ook was skeepsvervoer langs die ooskus die enigste denkbare vervoermetode vir groter hoeveelhede goedere. Die kanaal was vir die jong Amerikaanse republiek sodoende 'n groot tegnologiese prestasie wat die ontsluiting van die Amerikaanse Middelweste eers moontlik sou maak. In 1825 is dit met trots aan die Verenigde State se eerste staatsgas (Nation's Guest) en veteraan van die Onafhanklikheidsoorlog in diens van generaal George Washington, die Franse Markies de Lafayette, as laaste groot hoogtepunt van sy toer deur alle 24 destydse deelstate vertoon. Die Eriekanaal is die oudste bestaande vervoerstelsel in Noord-Amerika wat tot vandag toe ononderbroke in bedryf is.

Die Eriekanaal, wat teen 'n koste van $7 miljoen deur die deelstaat New York sonder enige finansiële steun deur die federale regering of ander deelstate gebou is, maak deel uit van die New York-kanaalstelsel (New York State Canal System, vroeër bekend as die New York State Barge Canal), 'n mensgemaakte waterroete wat in oos-westelike rigting deur die deelstaat loop. Die kanaal was oorspronklik 584 km (363 myl) lank en het die Hudsonrivier in Albany met die Eriemeer in Buffalo verbind. Met sy voltooing was daar 'n bevaarbare waterweg vir die vervoer van passasiers en goedere tussen die metropool New York en die Atlantiese Oseaan in die ooste van die deelstaat en die Groot Meregebied in die weste.

Die kanaal, met sy voltooiing die tweede langste ter wêreld ná die Groot Kanaal in China, het grootliks bygedra tot die ekonomiese ontwikkeling van die deelstaat New York, sy gelyknamige hawemetropool en die Verenigde State. Terwyl dit die binneland in die weste ontsluit het vir handel en die vestiging van setlaars, het dit tegelykertyd New York se status as belangrikste handelsmetropool in die Verenigde State bevestig. Duisende werkers het die deelstaat New York binnegestroom om werk te vind by die kanaalprojek, vir ander weer sou dit 'n belangrike deurgangsroete op pad na hul nuwe tuiste wees.

Dele van die kanaal loop parallel met die Mohawkrivier wat weens onvoorspelbare waterpeile nie geskik was vir bootvervoer nie. Ook was die rivierstroming te sterk vir perde om vragbote rivierop te trek. Die oorspronklike trekpadkanaal, waarop bote deur perde getrek is, is in 1917 vir goed gesluit en in die volgende jaar deur 'n nuwe vragbootkanaal (die New York State Barge Canal, tans bekend as New York State Canal System) vervang waardeur die bootkapasiteit van 260 tot 2 000 ton verhoog is. Ander kanale is by die stelsel ingesluit, riviere en mere met hidrouliese baggers gekanaliseer en die kanaalnetwerk verder uitgebrei, terwyl sommige seksies van die oorspronklike kanaal gesluit is.

Uiteindelik het die kanaal met die koms van spoorweë en in die 20ste eeu met die bou van die Sint Laurens-waterweg sy ekonomiese belangrikheid algaande verloor, ofskoon daar goedere soos sement, hout, steenkool, ruolie en ander massavragte was wat deur spoorwegmaatskappye dikwels nie graag gehanteer is nie en sodoende steeds per vragboot op die kanaal vervoer is. Ook het die deelstaat New York as eienaar van die kanaalstelsel moeite gedoen om die bedrywighede van spoorwegmaatskappye as mededingers in die vervoerbedryf deur wetgewing te beperk - 'n voorneme wat, gegewe die ekonomiese mag van spporwegondernemings op nasionale vlak, tot mislukking gedoem was.

Sedert die 1980's het die deelstaatregering nuwe lewe in die kanaal ingeblaas met die verbetering van die lewensgehalte van gemeenskappe langs die Eriekanaal en die bevordering van toerisme. 'n Vaart op die kanaal bied nie net ontspanning nie, maar neem toeriste na historiese en kulturele monumente langs die roete. Langs die kanaal is fiets- en wandelpaaie aangelê. Besoekersentrums verskaf inligting oor die kanaalroete se historiese erfenis. Die Amerikaanse Kongres het in 2000 die status van National Heritage Corridor aan die kanaal toegeken wat langs sy roete 234 gemeenskappe met mekaar verbind. Die kanaal is tans een van die deelstaat New York se belangrikste toeriste-aantreklikhede buite die stad New York.

Eksterne skakels

Wiki-webtuistes

---

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Eriekanaal.

Algemene inligting

---

• Erie Canalway National Heritage Corridor

Geskiedenis

---

• Erie Canalway National Heritage Corridor: History and Culture - A National Treasure
• The Erie Canal Museum
• History.com: Erie Canal

Canal Society of New York State

---

• Canal Society of New York State

Toerisme

---

• Discover the Erie Canal

Dwarsprofiel van die oorspronklike kanaal.