Windpomp: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
kNo edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
No edit summary
Etikette: Teruggerol Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf
Lyn 1: Lyn 1:
[[Lêer:Windpump.jpg|duimnael|'n Windpomp op 'n plaas.]]
[[Lêer:Windpump.jpg|duimnael|'n Windpomp op 'n plaas.]]


'n '''Windpomp''' is 'n tipe [[windmeul]] waarmee [[water]] deur middel van [[windkrag]] gepomp word. Dit kan water uit boorgate, putte, fonteine, damme en riviere pomp en kan ook vir die dreinering van moerasse gebruik word. Dit word meestal vir die voorsiening van water vir huishoudelike gebruik, veesuipings en leivoorbesproeiing aangewend. Windpompe word tot vandag toe algemeen op die [[Suid-Afrika]]anse platteland en in buurlande aangetref.
'n '''Windpomp''' is 'n tipe [[windmeul]] waarmee [[water]] deur middel van [[windkrag]] gepomp word. Dit kan water uit boorgate, putte, fonteine, damme en riviere pomp en kan ook vir die dreinering van moerasse gebruik word. Dit word meestal vir die voorsiening van water vir huishoudelike gebruik, veesuipings en leivoorbesproeiing aangewend. Windpompe word tot vandag toe algemeen op die [[Suid-Afrika]]anse platteland en in buurlande aangetref.en n poes wees


== Voor- en nadele ==
== Voor- en nadele ==

Wysiging soos op 13:34, 30 Maart 2021

'n Windpomp op 'n plaas.

'n Windpomp is 'n tipe windmeul waarmee water deur middel van windkrag gepomp word. Dit kan water uit boorgate, putte, fonteine, damme en riviere pomp en kan ook vir die dreinering van moerasse gebruik word. Dit word meestal vir die voorsiening van water vir huishoudelike gebruik, veesuipings en leivoorbesproeiing aangewend. Windpompe word tot vandag toe algemeen op die Suid-Afrikaanse platteland en in buurlande aangetref.en n poes wees

Voor- en nadele

Dit is relatief maklik om windpompe te installeer en dis oor die jare bewys dat hulle betroubaar is. Hulle het 'n lang lewensduur en het min instandhouding nodig. Dis 'n groen tegnologie wat geen brandstof gebruik, geen gasse vrystel en nie tot lugbesoedeling bydrae nie. Windpompe is veral geskik vir minder ontwikkelde gebiede waar die plaaslike bevolking self die instandhouding kan behartig. Dit kan ook vir boorgate met 'n lae waterleweringstempo gebruik word.

Die grootste nadeel van windpompe is dat hulle slegs werk as die wind waai. Die wind is egter nie altyd orals ewe sterk en betroubaar nie. In sekere gebiede kan die windkrag te laag wees om 'n windpomp te ondersteun. Windpompe kan nogal lawaai en hulle is ook soms onooglik.

Geskiedenis

'n Stewarts & Lloyds windpomp op 'n plaas naby Roossenekal, Limpopo

Die eerste windpompe was van hout, primitief en sonder enige ratte. Selfs die wiele en lemme (skeppers) was van hout. Die lemme was so reguit dat die windpomp slegs met 'n sterk wind aan die gang kon kom. Die wiele was ook baie groot en het maklik omgewaai. Omdat dit duur was om op te rig, het baie boere hulle eie konstruksies aanmekaar getimmer.

Die eerste windpomp in Suid-Afrika was sover bekend 'n Halladay Standard. Dié houtpomp is glo deur 'n boer van Hopetown, 'n mnr. Du Toit, op sy plaas opgerig. 'n Skets van 'n Halladay Standard op 'n volstruisplaas, gedateer 1884, is een van die vroegste illustrasies van windpompe wat in die land bestaan.[1]

In 1888 het die Aeromotormaatskappy in die VSA windpompe met staalwiele begin maak. In 1893 is dié soort windpompe na Suid-Afrika ingevoer. Hulle het gebuigde lemme gehad wat meer krag kon ontwikkel. Die windpompe het tussen R50 en R300 gekos en kon water 30 tot 90 meter hoog lig en daagliks tot 177 m3 water lewer.[2]

Werking

Die kop van 'n windpomp: platform, rotor met lemme en die stertvin.

'n Waterpomp bestaan tipies uit 'n boorgat met 'n oorhoofse toring waarop 'n wiel vol lemme (die rotor) gemonteer word. As die wind waai draai die rotor in die rondte, wat windenergie in meganiese energie omsit. 'n Suierpomp, wat in die boorgat ingesink is, word in werking bring wat op sy beurt die water na die oppervlak (gewoonlik in 'n dam) pomp.

Windpompe word van 'n remstelsel voorsien, wat die rotor outomaties rem as die wind te sterk begin waai. As die wiel te vinnig waai, soos met storms, kan dit die windpomp totaal verwoes.

Remme kan ook geïnstalleer word om die windpomp outomaties te rem wanneer die dam vol is. Skaars water word dus nie gemors nie en die grond om die dam sal ook nie brak word nie. Boere hoef ook nie so gereeld na hul windpompe te ry om dit los of vas te maak nie. Die stelsel word meestal met 'n houtblok wat op die dam dryf geïmplementeer. Soos die watervlak styg sal dit die remkabel stywer trek.[3]

Verwysings

  1. Anderster alternatief vir reisigers, Die Burger, 5 Oktober 2004
  2. Wêreldspektrum Ensiklopedie, volume 18, p. 204
  3. Nuwe windpompbriek spaar water en tyd , Landbou Weekblad, 18 Augustus 2000

Eksterne skakels