Graaf: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Laurens (besprekings | bydraes)
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Lyn 1: Lyn 1:
'''Graaf''' ([[Duits]]: ''Graf'', [[Nederlands]]: ''Graaf'') is 'n adellike titel wat in [[Frankiese Ryk|Frankiese]] gebiede ontleen is aan [[middeleeue|middeleeuse]] [[Latyn]] – ''grāvius'' wat beteken het “koninklike bestuursamptenaar, toesighouer”. Die Latynse woord is weer afgelei van die [[Grieks]] ''grapheús'' wat skrywer beteken.<ref name=etymologie>[http://www.etymologie.nl/ Etymologisch Woordenboek van het Nederlands], Besoek op 26 Desember 2007</ref><ref name=meyers>[http://lexikon.meyers.de/meyers/ Meyers Lexocon online2.0], [http://lexikon.meyers.de/meyers/Graf_(Adelstitel) Graf (Adelstitel)], Besoek op 26 Desember 2007</ref> Die titel is ekwivalent aan die [[Frankryk|Franse]] ''Compte'' en die [[Engeland|Engelse]] ''Count'' en ''Earl''. <ref name=Odegard>Mark Odegard, [http://www.heraldica.org/topics/odegard/titlefaq.htm A Glossary of European Noble, Princely, Royal, and Imperial Titles], [http://www.heraldica.org/ ], 23 September 1996, Besoek op 26 Desember 2007</ref> 'n Graaf het oor 'n gebied wat as 'n ''Graafskap'' bekend gestaan het geheers.
'''Graaf''' ([[Duits]]: ''Graf'', [[Nederlands]]: ''Graaf'') is 'n adellike titel wat in [[Frankiese Ryk|Frankiese]] gebiede ontleen is aan [[middeleeue|middeleeuse]] [[Latyn]] – ''grāvius'' wat beteken het “koninklike bestuursamptenaar, toesighouer”. Die Latynse woord is weer afgelei van die [[Grieks]] ''grapheús'' wat skrywer beteken.<ref name=etymologie>[http://www.etymologie.nl/ Etymologisch Woordenboek van het Nederlands], Besoek op 26 Desember 2007</ref><ref name=meyers>[http://lexikon.meyers.de/meyers/ Meyers Lexocon online2.0], [http://lexikon.meyers.de/meyers/Graf_(Adelstitel) Graf (Adelstitel)], Besoek op 26 Desember 2007</ref> Die titel is ekwivalent aan die [[Frankryk|Franse]] ''Compte'' en die [[Engeland|Engelse]] ''Count'' en ''Earl''. <ref name=Odegard>Mark Odegard, [http://www.heraldica.org/topics/odegard/titlefaq.htm A Glossary of European Noble, Princely, Royal, and Imperial Titles], [http://www.heraldica.org/ ], 23 September 1996, Besoek op 26 Desember 2007</ref> 'n Graaf het oor 'n gebied wat as 'n ''Graafskap'' bekend gestaan het geheers.


'n Frankiese graaf was oorspronklik 'n beampte wat slegs uitvoerende gesag gehad het, maar wat sedert die [[6de eeu]] ook voorsitter van die ''mallus'' (volksvergadering, regsbank - Lex Salica) was. Aangesien 'n koninklike bestuursamptenaar 'n hoë posisie was en dikwels ook 'n titel gehad het, het die betekenis ontwikkel tot ‘edelman van sekere rang’.<ref name=etymologie/> Die betekenis ‘toesighouer, bestuurder’ leef voort in die [[Nederlands]]e ''dijkgraaf'' wat verwys na 'n persoon wat behels is met die bestuur van 'n waterskap.<ref name=etymologie/>
'n Frankiese graaf was oorspronklik 'n beampte wat slegs uitvoerende gesag gehad het, maar wat sedert die [[6de eeu]] ook voorsitter van die ''mallus'' (volksvergadering, regsbank - Lex Salica) was. Aangesien 'n koninklike bestuursamptenaar 'n hoë posisie was en dikwels ook 'n titel gehad het, het die betekenis ontwikkel tot ‘edelman van sekere rang’.<ref name=etymologie/> Die betekenis ‘toesighouer, bestuurder’ leef voort in die [[Nederlands]]e ''dijkgraaf'' en Duitse ''Deichgraf'' wat verwys na 'n persoon wat behels is met die bestuur van 'n waterskap.<ref name=etymologie/>


In die Germaanse noorde en ooste van die Frankiese Ryk is die term ''Grafio'' gebruik terwyl in die Gallo-Romaanse suide en weste die Latynse ''comes'' gebruik is. Dit het aanleiding gegee tot die Duitse ''Graf, Gräfin'' en Nedelandse ''Graaf, Graafin'' teenoor die Franse ''Comte, Comtesse'', Italiaanse ''Conte, Contessa'', Spaanse ''Conde, Condesa'' ens.<ref>[http://www.jstor.org/ JSTOR], [http://links.jstor.org/sici?sici=0038-7134%28198610%2961%3A4%3C787%3ATPOTGI%3E2.0.CO%3B2-A&size=LARGE&origin=JSTOR-enlargePage The Position of the Grafio in the Constitutional History of Merovingian Gaul, Alexander Callander Murray], Speculum, Vol. 61, No. 4 (Oct., 1986), pp. 787-805 doi:10.2307/2853968</ref>
In die Germaanse noorde en ooste van die Frankiese Ryk is die term ''Grafio'' gebruik terwyl in die Gallo-Romaanse suide en weste die Latynse ''comes'' gebruik is. Dit het aanleiding gegee tot die Duitse ''Graf, Gräfin'' en Nedelandse ''Graaf, Gravin'' teenoor die Franse ''Comte, Comtesse'', Italiaanse ''Conte, Contessa'', Spaanse ''Conde, Condesa'' ens.<ref>[http://www.jstor.org/ JSTOR], [http://links.jstor.org/sici?sici=0038-7134%28198610%2961%3A4%3C787%3ATPOTGI%3E2.0.CO%3B2-A&size=LARGE&origin=JSTOR-enlargePage The Position of the Grafio in the Constitutional History of Merovingian Gaul, Alexander Callander Murray], Speculum, Vol. 61, No. 4 (Oct., 1986), pp. 787-805 doi:10.2307/2853968</ref>


== Lys van adellike titels wat die term graaf bevat==
== Lys van adellike titels wat die term graaf bevat==

Wysiging soos op 13:39, 26 Desember 2007

Graaf (Duits: Graf, Nederlands: Graaf) is 'n adellike titel wat in Frankiese gebiede ontleen is aan middeleeuse Latyngrāvius wat beteken het “koninklike bestuursamptenaar, toesighouer”. Die Latynse woord is weer afgelei van die Grieks grapheús wat skrywer beteken.[1][2] Die titel is ekwivalent aan die Franse Compte en die Engelse Count en Earl. [3] 'n Graaf het oor 'n gebied wat as 'n Graafskap bekend gestaan het geheers.

'n Frankiese graaf was oorspronklik 'n beampte wat slegs uitvoerende gesag gehad het, maar wat sedert die 6de eeu ook voorsitter van die mallus (volksvergadering, regsbank - Lex Salica) was. Aangesien 'n koninklike bestuursamptenaar 'n hoë posisie was en dikwels ook 'n titel gehad het, het die betekenis ontwikkel tot ‘edelman van sekere rang’.[1] Die betekenis ‘toesighouer, bestuurder’ leef voort in die Nederlandse dijkgraaf en Duitse Deichgraf wat verwys na 'n persoon wat behels is met die bestuur van 'n waterskap.[1]

In die Germaanse noorde en ooste van die Frankiese Ryk is die term Grafio gebruik terwyl in die Gallo-Romaanse suide en weste die Latynse comes gebruik is. Dit het aanleiding gegee tot die Duitse Graf, Gräfin en Nedelandse Graaf, Gravin teenoor die Franse Comte, Comtesse, Italiaanse Conte, Contessa, Spaanse Conde, Condesa ens.[4]

Lys van adellike titels wat die term graaf bevat

Daar het funksionele en institusionele verskeidenheid onder die graaflike ampte betaan:

Afrikaans Duits Engels Frans Kommentaar/ etimologie
Markgraaf en Markies Markgraf Margrave (slegs kontinentale Europa) en
(meer onlangs) Marquess of Marquis
marquise Mark (grens provinsie) + Graaf
Landgraaf Landgraf Landgrave landgrave Land + Graaf
Ryksgraaf Reichsgraf Count of the Empire - Ryk i.e., (die Heilige Romeinse Ryk) + Graaf
Gefürsteter Graf Princely Count - Gefürsteter Graf -- Duitse werkwoord "om 'n Reichsfürst" te maak+ Graf
Paltsgraaf Pfalzgraf Count Palatine
of Palsgrave (laasgenoemde is in Engelse argaïes)
comte palatin Palts + Graaf
Ryngraaf Rheingraf Rhinegrave - Ryn (rivier) + Graaf
Burggraaf Burggraf Burgrave burgrave Burg (kasteel, burg) + Graaf
Altgraf Altgrave - Alt (oud) + Graf (baie raar)
Vrygraaf Freigraf Free Count - Vry + Graaf; beide 'n feudale titel van comital rank en 'n meer tegniese amp
Wildgraaf Wildgraf Wildgrave - Wild (wild of wildernis) + Graaf
Rougraaf Raugraf Raugrave - Rou (rou, onbewoon, wildernis) + Graaf
Visegraaf Vizegraf Viscount vicomte Vise = onder- + Graaf

Verwysings

  1. 1,0 1,1 1,2 Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Besoek op 26 Desember 2007
  2. Meyers Lexocon online2.0, Graf (Adelstitel), Besoek op 26 Desember 2007
  3. Mark Odegard, A Glossary of European Noble, Princely, Royal, and Imperial Titles, [1], 23 September 1996, Besoek op 26 Desember 2007
  4. JSTOR, The Position of the Grafio in the Constitutional History of Merovingian Gaul, Alexander Callander Murray, Speculum, Vol. 61, No. 4 (Oct., 1986), pp. 787-805 doi:10.2307/2853968