New Orleans

New Orleans (La Nouvelle-Orléans)
Lêer:New Orleans, Louisiana flag.svg
Land:	Verenigde State
Deelstaat:	Louisiana
Parogie:	New Orleans
Koördinate:	29° 56' N, 89° 4' W
Oppervlakte:	907 km²
Bevolking:	484 674 (2000)
Bevolkingsdigtheid:	534,4 / km²
Hoogte:	Gedeeltelik 0,6-3 m benede seespieël
Burgemeester:	C. Ray Nagin

New Orleans is die grootste stad in die VSA-deelstaat Louisiana met sowat 'n half miljoen inwoners in die stad en meer as 1,3 miljoen in die metropolitaanse gebied. New Orleans is 'n belangrike nywerheidsentrum en sy hawe, wat die Mississippirivier met die Golf van Mexiko verbind, is die belangrikste uitvoerhawe van die suidelike VSA-state. Die erge oorstromings, wat die stad as gevolg van die orkaan Katrina in Augustus 2005 tref, verwoes 'n groot gedeelte van New Orleans en eis talle menselewens.

Geografie

New Orleans se ligging tussen die Pontchartrainmeer en die Mississippi

Die stad lê in die rivierdelta van die Mississippi en het 'n oppervlak van 907,0 vierkante kilometer (waarvan 439,4 vierkante kilometer of 48,3 persent water). Die land van die delta is oor 'n tydperk van 2 500 jaar deur afsaksel van die Mississippi gevorm en bestaan hoofsaaklik uit 'n moeras, wat enkele honderd meter diep is. Die moeras verdig soveel dat dit deur sy eie neerdrukkende gewig benede die seevlak begin sink, tensy daar nie nuwe afsaksel bykom nie.

Tydens die stigting van New Orleans rig die Franse die eerste geboue in 'n gebied op wat hoër geleë is as die omgewing (die "French Quarter" of "Franse buurt"), en in 1718 ontstaan New Orleans se hawe. Aangesien die hawe 'n vaste grond benodig, word die Mississippi met behulp van dyke in sy rivierbed teruggedring. Weens die gebrek aan nuwe afsaksel sink New Orleans en sy omgewing nou jaarliks ag millimeter. Tans lê sewentig persent van die stad sowat twee meter benede die seevlak.

Dyke van sowat nege meter in die suide en vyf tot ses meter in die noorde is opgerig om die water van die Pontchartrainmeer en die Mississippi van die stad weg te hou. Die stadsgebied het nou die vorm van 'n sekel en word dus ook dikwels die "Sekelstad" genoem.

A. Baldwin Wood rig in 1910 'n stelsel van pompe op wat New Orleans drooglê en nuwe landaanwinning moontlik maak.

Demografie

Die stadshorison van New Orleans

Lêer:Bayou (NO, La).jpg

'n Bayou (moerasvertakking van 'n rivier) naby New Orleans

As gevolg van die orkaan "Katrina" word in Augustus en September 2005 meer as 400 000 mense uit die stad ontruim. Weens die grootskaalse verwoesting is die stad se toekoms onseker.

Die bevolkingsdigtheid voor die oorstromings is 989 inwoners per vierkante kilometer. Van die bevolking is 28 persent blankes, 67,3 persent Afro-Amerikaners, 3,1 persent Latyns-Amerikaners, 2,3 persent Asiate en 0,2 persent lede van die Eerste Nasies.

Die oorspronklike Franse taal word vandag nog nouliks gepraat, en net 'n klein aantal ou mense is nog steeds die inheemse Cajun-Frans magtig. Desondanks speel die Franse taal en kultuur 'n groot rol by die bemarking van die plaaslike toerismebedryf.

Klimaat

New Orleans lê in die orkaansone van die Verenigde State. Orkane ontstaan gereëld in die maande tussen Mei en Oktober oor die Atlantiese Oseaan. Die geweldige orkaan "Katrina", wat Louisiana, Missisippi en Alabama op 29 Augustus 2005 tref, eis talle menselewens en verwoes die stad New Orleans deur oorstromings.

Ekonomie

Trem in New Orleans

New Orleans is 'n belangrike handel-, vervoer- en nywerheidsentrum en danksy die groot voorkomste van ru-olie in die Golf van Mexiko huisves die stad net soos Houston, Texas die hoofkwartiere van talle oliemaatskappye soos British Petroleum, Chevron, Conoco Phillips en Royal Dutch Shell. Die Hawe van Suid-Louisiana (Port of South Louisiana), wat New Orleans se hawefasiliteite insluit, is volgens tonnemaat die vierde grootste ter wêreld. Dit is een van die belangrikste invoerhawens vir koffiebone, wat in groot nywerhede in die omgewing gerooster word.

Ook die federale regering en militêre instellings, met name NASA en die Amerikaanse Vloot, is belangrike werkverskaffers in die metropolitaanse gebied van New Orleans. Michoud het 'n monteerplaas in die oostelike deel van die parogie opgerig, terwyl Lockheed-Martin eksterne tenks vir ruimtependeltuie vervaardig.

Geskiedenis

New Orleans word in 1718 deur Jean Baptiste LeMoyne, Sieur de Bienville, onder die Franse naam La Nouvelle-Orléans gestig ('n verwysing na die stad Orléans in Frankryk). In 1722 word dit die hoofstad van Louisiana. Die kolonie word in die jaar 1763 volgens die Verdrag van San Ildefonso 'n Spaanse besitting, alhoewel die Spanjaarde drie jaar lank geen goewerneur benoem nie.

In 1795 verleen Spanje die "Reg op vestiging" aan burgers van die Verenigde State, en die Amerikaners word ook toegestaan om die hawe te gebruik. Frankryk herwin Louisiana in 1801 met Napoléon Bonaparte se verowering van Spanje, tog verkoop hy Louisiana slegs twee jaar later teen 15 miljoen dollar aan die VSA. New Orleans het in hierdie tydperk sowat 10 000 inwoners.

Canal Street in die twintigerjare

New Orleans staan al vroeg bekend vir sy kosmopolitiese en veeltalige bevolking en word as 'n smeltkroes van talle kulture beskou. Die hoofinvloede is Frans, Kreools-Frans en Amerikaans.

Die oorstroming van 2005

Die bevolking verdubbel in die dertiger- en veertigerjare van die 19de eeu, en New Orleans groei tot die grootste stad in die Amerikaanse suide buite die Atlantiese seekus. Tot 1842 en in die tydperk tussen 1865 en 1882 dien dit as die hoofstad van Louisiana.

Die hawe is veral belangrik vir die slawehandel, alhoewel New Orleans destyds gelyktydig die grootste swart bevolking van alle Amerikaanse stede het.

Tydens die Amerikaanse Burgeroorlog verower federale troepe die stad sonder geveg, die historiese geboue van New Orleans bly dus bewaar tot vandag. Die boustyl getuig nog steeds van die 19de eeuse rykdom.

Aan die begin van die 20ste eeu word New Orleans met die Kreoolse en voodoo-kultuur vereenselwig, in die twintigerjare is dit die bakermat van die jazz-musiek. Die sterk invloede van die Frans-Spaanse kultuur en die katolisisme staan in kontras met die vervelende puritaanse leefwyse in ander dele van die VSA en skep 'n lewendige kultuur wat vermaak, dans en musiek bevorder.

In die laat 20ste eeu word die Franse buurt die belangrikste besienswaardigheid van die stad.

Die orkane "Betsy" en "Katrina" verwoes in 1965 en 2005 groot dele van New Orleans. Selfs een jaar ná die ramp het net sowat die helfte van die bewoners na New Orleans teruggekeer, aangesien die vloedskade in baie stadswyke nog steeds nie herstel is nie.