Spaans: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Lyn 191: Lyn 191:
#[[Canada]] (272,000)
#[[Canada]] (272,000)
#[[China]] (250,000)
#[[China]] (250,000)
#[[Guyana]] (198,000)
#[[Gujana]] (198,000)
#[[Switserland]] (172,000)
#[[Switserland]] (172,000)
#[[Israel]] (160,000)
#[[Israel]] (160,000)

Wysiging soos op 19:23, 18 April 2008

Spaans (of Kastiliaans, van 'Kastilië') is 'n Romaanse taal en die derde grootste taal van die wêreld. Spaans word deur meer as 350 miljoen mense gepraat. Die meeste daarvan woon in Latyns-Amerika.

Die Spaanse standaardtaal ontstaan in die 13de eeu uit die streektaal van Kastilië (die gebied rondom Toledo en Madrid).

Uitspraak van Spaans

Die uitspraak en spelling van Spaans is, in vergelyking met die van baie ander tale, redelik eenvoudig. Die spelling is grotendeels foneties: daar is vir die grootste deel een eenduidige verhouding tussen geskrewe letters en die uitspraak van klanke.

Reëls en voorbeelde:

Spaans Uitspraak voorbeeld
c voor e of i: soos die Engelse th in Europese Spaans (maar soos s in Latyns-Amerika)
oorblywende gevalle: k
cerveza (bier)
casa (huis)
ch soos die "tj" klank in Afrikaans in tjops hecho (gemaak, gedaan)
d stom aan die einde van 'n woord ciudad (stad)
g soos die gh in ghoen of die g in berge
voor i of e as sagte g
ganar (wen)
gente (mense), Girona (Gerona)
gu voor e of i soos gh in ghoen of die g in berge guerra (oorlog)
gw (g soos in garçon, w soos in die Engelse "watch") desagüe (afwatering)
h word nie uitgespreek nie
hotel, prohibido (verbode),
hu w (soos in Washington)
huevo (eier),
i
ie
ie
je
ilimitado (onbegrens)
fiebre (koorts),
j sagte g trabajo (werk)
ll (LL) lj (zj in Argentinië, j in Colombia, Meksiko) calle (straat)
ñ nj mañana (môre)
u oe uno (1)
x in Meksiko: sagte g, of sj (soos in Sjinees) México
v b (in die middel van 'n woord sag, amper soos w) venado (hert)
z soos die Engelse th (s in Latyns-Amerika) zapatero (skoenmaker)

Die klemtoon lê op die laatste lettergreep, maar op die een na laatste as die woord op 'n klinker, -n of -s eindig. As hiervan word afgewyk word staan daar 'n aksent op die beklemtoonde klinker (bv. fármaco (geneesmiddel), Córdoba).

Wie die basisreëls van die Spaanse spelling en uitspraak leer, kan daarom na 'n bietjie oefening enige teks sonder probleme lees. Daar is egter wel verskillende Spaanse dialekte en streektale. Die uitspraak in die omgewing van die Spaanse hoofstad Madrid klink anders as dié in Andalusië, en die Spaans wat in Spanje gepraat word, klink ook anders as hoe dit in Suid- en Sentraal-Amerika gepraat word. Ook binne die Latyns-Amerikaanse lande is daar verskillende streeksvariante.

Katalaans is 'n selfstandige taal.

Geografiese verspreiding

Lande met 'n merkwaardige aantal Spaanse sprekers
Alphabetical Order Aantal moedertaalsprekers
  1. Andorra (40,000)
  2. Argentinië (41,248,000)
  3. Aruba (105,000)
  4. Australië (150,000)
  1. Belize (130,000)
  2. Bolivia (7,010,000)
  3. Bonaire (5,700)
  4. Brasilië (19,700,000)
  5. Chili (15,795,000)
  6. China (250,000)
  1. Costa Rica (4,220,000)
  1. Curaçao (112,450)
  2. Dominikaanse Republiek (8,850,000)
  3. Duitsland (410,000)
  4. Ecuador (10,946,000)
  5. El Salvador (6,859,000)
  6. Ekwatoriaal-Guinee (447,000)
  7. Finland (17,200)
  8. Frankryk (2,100,000)
  9. Frans-Gujana (13,000)
  10. Guatemala (8,163,000)
  11. Gujana (198,000)
  12. Haiti (1,650,000)
  13. Honduras (7,267,000)
  14. Israel (160,000)
  15. Italië (455,000)
  16. Japan (500,000)
  17. Kanada (272,000)
  18. Kolombië (45,600,000)
  19. Kuba (11,285,000)
  20. Kuweit (1,700)
  21. Libanon (2,300)
  22. Mexiko (106,255,000)
  23. Marokko (960,706)
  24. Nederland (17,600)
  25. Nieu Seeland (26,100)
  26. Nicaragua (5,503,000)
  27. Oostenryk (1,970)
  28. Panama (3,108,000)
  29. Paraguay (4,737,000)
  30. Peru (26,152,265)
  31. Filippyne (2,900,000)
  32. Portugal (1,750,000)
  33. Puerto Rico (4,017,000)
  34. Roemenië (7,000)
  35. Rusland (1,200,000)
  36. Spanje (44,400,000 )
  37. Suid-Korea (90,000)
  38. Swede (39,700)
  39. Switserland (172,000)
  40. Trinidad en Tobago (32,200)
  41. Turkye (29,500)
  42. Verenigde State van Amerika (41,000,000)
  43. Verenigde Koninkryk (900,000)
  44. Uruguay (3,442,000)
  45. US Virgin Islands (3,980)
  46. Venezuela (26,021,000)
  47. Wes-Sahara (341,000)
  1. Mexiko (106,255,000)
  2. Colombia (45,600,000)
  3. Spanje (44,400,000)
  4. Argentinië (41,248,000)
  5. Verenigde State van Amerika (41,000,000)
  6. Peru (26,152,265)
  7. Venezuela (26,021,000)
  8. Brazil (19,700,000)
  9. Chile (15,795,000)
  10. Kuba (11,285,000)
  11. Ecuador (10,946,000)
  12. Dominikaanse Republiek (8,850,000)
  13. Guatemala (8,163,000)
  14. Honduras (7,267,000)
  15. Bolivia (7,010,000)
  16. El Salvador (6,859,000)
  17. Nicaragua (5,503,000)
  18. Paraguay (4,737,000)
  19. Costa Rica (4,220,000)
  20. Puerto Rico (4,017,000)
  21. Uruguay (3,442,000)
  22. Panama (3,108,000)
  23. Filippyne (2,900,000)
  24. Frankryk (2,100,000)
  25. Portugal (1,750,000)
  26. Haiti (1,650,000)
  27. Rusland (1,200,000)
  28. Morocco (960,706)
  29. Verenigde Koninkryk (900,000)
  30. Japan (500,000)
  31. Italië (455,000)
  32. Ekwatoriaal-Guinee (447,000)
  33. Duitsland (410,000)
  34. Wes-Sahara (341,000)
  35. Canada (272,000)
  36. China (250,000)
  37. Gujana (198,000)
  38. Switserland (172,000)
  39. Israel (160,000)
  40. Australië (150,000)
  41. Belize (130,000)
  42. Curaçao (112,450)
  43. Aruba (105,000)
  44. Suid-Korea (90,000)
  45. Andorra (40,000)
  46. Swede (39,700)
  47. Trinidad en Tobago (32,200)
  48. Turkye (29,500)
  49. Nieu-Seeland (26,100)
  50. Nederland (17,600)
  51. Finland (17,200)
  52. Frans-Gujana (13,000)
  53. Roemenië (7,000)
  54. Bonaire (5,700)
  55. US Virgin Islands (3,980)
  56. Lebanon (2,300)
  57. Austria (1,970)
  58. Kuweit (1,700)

'n Vergelyking tussen Spaans en ander Romaanse tale

Latyn Spaans Portugees Katalaans Italiaans Frans Betekenis en aantekeninge
nos nosotros nós nosaltres noi nous (nous autres in Kanadese Frans) ons ("ander" mense)
germānum, frater hermano irmão germà fratello frère broer
dies Martis
(Klassieke Latyn)
martes terça-feira
(Kerklatyn tertia feria)
dimarts martedi mardi Dinsdag
cantiōnem canción canção cançó canzone chanson lied
magis or plus más
(selde: plus)
mais
(in die argaïese taal ook chus)
més più plus meer

(Romaans mai)

manūm sinistram mano izquierda mão esquerda
(verouderd ook sẽestra)
mà esquerra mano sinistra main gauche linkerhand

(Baskies: esku ezkerra)

nullam rem natam
(letterlik "geen gebore ding nie")
nada nada
(verouderd ook rem)
res niente rien niks

Lees ook

Wikipedia
Wikipedia
Sien gerus Wikipedia se uitgawe in Spaans


Indo-Europese tale: Kentum-tale: Italiese tale
Italiese groep Oskies | Umbries | Faliskies | Latyn
Romaanse tale
Iberoromaans Aragonees | Asturies | Galicies | Katalaans | Ladino | Leonees | Portugees | Spaans
Galloromaans Langues d'oil: Frans | Gallo | Lorreins | Normandies (Auregnais | Guernésiais | Jèrriais | Sercquiais) Pikardies | Champenois | Waals | Anglo-Normandies
Oksitaans: Aranees | Auvergnat | Gaskons | Languedokies | Limousin | Provensaals
Frankoprovensaals
Galloitalies Lombardies | Monegaskies | Piëmontees | Venesiaans
Retoromaans Romansch | Ladinies | Friulaans
Italoromaans Dalmaties | Italiaans | Napolitaans
Suid-Romaans Korsikaans | Sardies (Campidanies, Galluraans, Logudories, Sassaries) | Sisiliaans
Balkanromaans Aroemeens | Istro-Roemaans | Meglenoroemaans | Roemeens
Romaanse
Kunstale
Interlingua | Interlingue | Lingua Franca Nova