Réunion

Réunion
Départements	Réunion
Prefektuur	Saint-Denis
Bevolking	775 000 inw. (Januarie 2005)
Bevolkingsdigtheid	309 inw./vk km
Oppervlakte	2 512 vk km
Arrondissemente	4
Kantons	49
Munisipaliteite	24
President van Gewestelike Raad	Paul Vergès (PCR, 1998-)

Kaart van Réunion

Réunion (Frans: La Réunion) is 'n eiland en oorsese département (département d'outre-mer, of DOM) van Frankryk, geleë in die Indiese Oseaan omtrent 700 kilometer oos van Madagaskar en 200 kilometer suidwes van Mauritius, met 'n oppervlak van 2 512 vierkante kilometer en 775 000 inwoners ("Réunionnais").

Soos ander oorsese Franse gebiede is Réunion ook een van die 26 régions van Frankryk met 'n status soortgelyk aan dié van die metropolitaanse Frankryk op die Europese vasteland. Réunion maak deel uit van die Europese Unie en was danksy sy ligging die eerste gebied ter wêreld waar Euro-banknote en munte ingevoer is. President Paul Vergés was die eerste verbruiker wat sy inkopies met Euros betaal het.

Réunion is danksy die natuurskoon en die onmiddellike ervaring van die vier elemente vuur, water, aarde en lug, wat sy ongerepte landskappe en landvorms bied, nou een van die gewildste reisbestemmings vir Franse toeriste.

Geskiedenis

Réunion was oorspronklik 'n onbewoonde eiland, wat deur Arabiese seevaarders Dina Morgabin ("Westelike Eiland") genoem is. Die Portugese is die eerste Europeërs, wat hier in 1513 voet aan wal sit en die eiland Santa Apollonia noem. Tog is dit Franse wat die eiland later beset. François Cauche hys in 1638 die Franse vlag op Santa Apollonia, en vier jaar later verklaar Jacques Pronis die eiland tot 'n Franse besitting. Aanvanklik dien die eiland as 'n verbanningsoord vir Franse muiters uit Madagaskar. Hulle word later terug na Frankryk gebring. In 1649 word die naam van die eiland ter ere van die Franse koningshuis gewysig na Île Bourbon.

'n Vulkaanuitbarsting in 2004

Die eiland speel 'n belangrike rol as hawe en verversingspos vir handelskepe op pad na Oos-Indië, wat eers met die opening van die Suezkanaal in 1869 beëindig is. In die 17de eeu begin ook die immigrasie van Franse setlaars, Indiërs, Sjinese, Maleiers en Afrikane.

Tydens die Franse Rewolusie word die naam deur 'n dekreet van die Konvent gewysig. Sy nuwe naam Île de la Réunion herdenk die vereniging van die rewolusionêre strydmag uit Marseille met die Nasionale Garde in Parys op 10 Augustus 1792. Die derde Franse naam, Île Bonaparte, wat sedert 1801 gebruik is, reflekteer nog eens die politieke gebeure in die moederland.

Ná die verowering deur die Britse Vloot onder die bevel van kommodoor Josias Bowley kry die eiland sy ou naam "Île Bourbon" terug, wat eers met die rewolusie van die jaar 1848 vir goed na Réunion gewysig is.

Op 19 Maart 1946 word Réunion 'n oorsese département (département d'outre-mer) van Frankryk. Sedert 1986 is dit ook 'n oorsese administratiewe gebied (région d'outre-mer). In 1997 word Réunion een van die sewe sogenaamde régions ultrapériphériques of "uiterste randgebiede" van die Europese Gemeenskap.

Politiek en administratiewe verdeling

Réunion is in administratiewe opsig verdeel in vier arrondissemente, 24 munisipaliteite (Frans: communes) en 47 kantons. Die eiland is tegelykertyd 'n oorsese administratiewe gebied (région) en département van Frankryk.

In 1972 het Réunion 'n soort selfregerende status gekry. Danksy die ligging ver af van die sentrum van die Europese Unie (EU) vorm die eiland sedert 1997 ook 'n sogenaamde région ultrapériphérique in die EU. Weens sy geografiese ligging en die afwykende tydsone is Réunion op 1 Januarie 2002 ook die eerste gebied wat die nuwe geldeenheid Euro amptelik ingevoer het.

Réunion is 'n lid van die Kommisie van die Indiese Oseaan en die Afrika-Unie.

Geografie

Réunion, soos gesien vanuit 'n westelike rigting

Die bergspits van die Piton des Neiges

Die eiland het 'n oppervlak van 2 512 vierkante kilometer en 'n deursnee van tussen 50 en 70 kilometer. Réunion maak saam met Mauritius en Rodrigues deel uit van die Maskarene-eilandgroep, wat in 1511 deur Pedro Mascarenhas ontdek is. Die eiland het 'n tropiese klimaat met 'n gemiddelde jaarlikse temperatuur van 26 °C in die kusgebiede en sowat 300 sonskyndae per jaar, met 'n reënseisoen in die somer (van Desember tot Maart).

Die eiland is sowat drie miljoen jaar gelede uit lawa gevorm, toe die vulkaan Piton des Neiges uit die Indiese Oseaan verrys het, en daar is baie geologiese ooreenkomste met die groot Hawaii-eiland van die gelyknamige Amerikaanse eilandgroep, wat net soos Réunion op 'n aktiewe vulkaangordel in die oseaan lê.

Die gebluste vulkaan Piton des Neiges (wat in Frans "Met sneeu bedekte bergspits" beteken, alhoewel sneeuval hier eintlik nie voorkom nie) met 'n hoogte van 3 070,5 meter is die hoogste piek in 'n vulkaniese bergreeks, wat dwarsoor die eiland loop. Die Piton des Neiges is ook die hoogste berg in die gebied van die Indiese Oseaan.

Die skildvulkaan Piton de la Fournaise (2 631 meter) het sowat een miljoen jaar gelede naas die Piton des Neiges aan die oostelike kant van die eiland ontstaan. Die bergspits word deur 'n aantal magtige, ineengestorte calderas omring. Die vulkaan is nog steeds aktief, en sedert die jaar 1690 is daar meer as 150 uitbarstings geregistreer, die laaste op 26 Desember 2005. Die groot uitbarsting van die jaar 1986 het die eiland selfs met 25 hektaar vergroot. Die La Fournaise-vulkaan behoort tot die sogenaamde effusiewe vulkane, wat minder gevaarlik is. Hy loop gereeld sowat twee keer per jaar leeg, sonder dat sy lawastrome groot skade berokken. In Augustus 2003 het die vulkaan 'n buitengewone skouspel opgelewer, nadat 'n sterk lugstroming sneeu- en yskristalle vanuit Antarktika tot by die 21ste tropiese breedtegraad gewaai en sodoende 'n winterlandskap op die berg geskep het.

'n Uitsig oor die hoofstad Saint-Denis de la Réunion

Die binneland van Réunion word oorheers deur sogenaamde calderas, valleie wat deur ineengestorte vulkane gevorm is. Hulle word weens hulle kenmerkende vorm plaaslik ook cirques ("sirkusse") genoem. Die Cirques de Salazie en de Cilaos is algemeen toeganklik, terwyl die afgeleë Cirque de Mafate slegs op voetslaanpaaie of met 'n helikopter bereikbaar is. Die Cirque de Salazie bekoor met sy pragtige flora en die tropiese bosse in die ooste, terwyl die Cirque de Cilaos ook as 'n wynbougebied dien.

Die afgeleë vulkaniese hoogplatos is in die 19de eeu 'n skuilplek vir slawe, wat die harde werk op die suikerrietplantasies ontvlug het. Die Cirque de Mafate is nog steeds die tuiste van sowat 650 mense, wat in klein gehuggies woon.

'n Satellietfoto van die eiland wys duidelik die vulkaniese calderas in die middel

Die hange van die vulkaniese berge is dig bebos; die meeste landbougebiede en menslike nedersettings lê in die kusvlaktes van die omgewing. Réunion beskik oor sowat 40 kilometer se sandstrande in die weste en suidweste van die eiland.

Demografie

Sowat 45 persent van Réunion se 775 000 inwoners is Kreole (nasate van slawe uit Afrika en Europese setlaars), dertig persent is oorwegend Franse Europeërs, 25 persent is van Indiese afkoms, drie persent is Sjinese. Daar is klein minderhede van ander etniese groepe. Sowat dertig persent van die bevolking is jonger as vyftien jaar.

Frans is die amptelike taal, alhoewel die meerderheid van die bevolking Créole, 'n kreooltaal met Frans as sy hoofsaaklike basis, as omgangstaal praat.

Naastenby negentig persent van die bevolking is Rooms-Katolieke Christene. Daar is minderhede van Hindoes en Moslems (oorwegend Indiërs) en Boeddhiste (veral Sjinese). Réunion staan ook in godsdienstige opsig bekend vir die verdraagsaamheid van sy mense.

Ekonomie

In die tydperk tussen 1993 en 2001 is die ekonomie van Réunion die snelste groeiende van alle administratiewe gebiede van Frankryk, met 'n gemiddelde jaarlikse groeikoers van 4,4 persent. Met 'n bruto binnelandse produk van meer as 10 000 € per capita is Réunion die welvarendste gebied in die suidelike Indiese Oseaan. Nogtans is die per capita-inkomste die laagste in Frankryk, aangesien die natuurlike bevolkingsaanwas nog steeds groot bly. Werkloosheid (32,3 persent in 2003) is een van die groot ekonomiese vraagstukke, alhoewel emigrasie na die metropolitaanse Frankryk vir baie mense 'n opsie bly.

Die tersiêre sektor, veral die toerisme en inligtingsbedryf, is tans die belangrikste steunpilaar van die plaaslike ekonomie, wat ook die meeste werkgeleenthede bied. In 2004 het meer as 430 000 toeriste die eiland besoek, waaronder 'n groot aantal familiebesoeke van Réunionais wat in die Europese deel van Frankryk werk.

Suikerrietvelde op Réunion

Die landbou is die tweede belangrikste sektor van Réunion se ekonomie. Aanvanklik was koffie die hoofsaaklike produk van die eiland, maar nadat tropiese storms in die jare 1806 en 1807 die koffieplantasies volledig verwoes het, het die meeste koffieboere na suikerriet omgeskakel. In die eerste jare is die suikerriet veral gebruik om rum te distilleer, en eers nadat die owerhede 'n verbod op die alkoholvervaardiging geplaas het, begin die grootskaalse suikerproduksie, wat vandag sowat 12 000 werkgeleenthede bied.

Twee derdes van die eiland se landbougebiede of sowat 38 000 hektaar word deur suikerrietplantasies beslaan. Nogtans bestaan daar nog net twee groot koöperasies, die Sucrerie de Bois-Rouge in die noord-ooste van Réunion, en die Sucrerie du Gol in die suid-weste. Laasgenoemde is ook die grootste suikerprodusent in die Europese Gemeenskap. Die meeste ander suikerfabrieke is as gevolg van lae pryse op die wêreldmark al lank gesluit.

Vanilla planifolia op 'n vanieljeplantasie

Weens die topografiese besonderhede van die eiland is meganisering en outomatisering dikwels nie moontlik nie, en vier vyfdes van die suikerriet word met die hand geoes. Elkeen van die suikerrietfabrieke het 'n kapasiteit van tot by een miljoen ton suikerriet, wat sowat 300 000 ton ru-suiker sou oplewer. Negentig persent van die jaarlikse ru-suikerproduksie word na die Europese deel van Frankryk uitgevoer, waar dit ook geraffineer word.

Sap en melasse, die byprodukte van die suikerkristallisasie, word op Réunion tot rum gedistilleer. Suikerrietstrooi dien as brandstof, terwyl die filterskuim van die suikerrietverwerking as mis op die velde gebruik word. Die jaarlikse opkoms van sowat 70 000 ton melasse word onder meer tot bio-etanol verwerk.

Edmond Albius

Tot dusver bly die subsidiëring deur die Franse regering en die Europese Gemeenskap, wat in die vorm van vaste pryse vir ru-suiker deurgevoer word, 'n belangrike steunpilaar van die plaaslike suikerrietbedryf. Die afskaling van hierdie indirekte ekonomiese hulp is reeds besluit, nogtans het die suikerpryse op die wêreldmark danksy die groeiende navraag in Asië skerp gestyg, wat die plaaslike bedryf minder afhanklik van subsidies sal maak.

Die plaaslike ru-suikerproduksie beloop in 2004 220 000 ton.

Réunion produseer jaarliks ook sowat dertig ton van sy "swart goud", vanielje, wat die tweede duurste spesery ter wêreld is. Die oorspronge van die vanieljebedryf op 'n eiland, wat nie oor bestuiwende insekte of kolibris beskik nie, lê in 'n toevallige ontdekking. 'n Woedende slaweseun, die twaalfjarige Edmond Albius, druk in 1841 die vanieljebloeisels van sy baas plat. Merkwaardig genoeg het die bloeisels nie verwelk nie, maar doosvrugte begin uit die vanieljeorgideë voortspruit. Ter ere van die eiland Île Bourbon word hierdie soort vanielje bourbon-vanielje genoem. Later is danksy hierdie metode in verskillende lande met die produksie van bourbon-vanielje begin. Albius het as beloning sy vryheid verkry.

Eksterne skakels

• Verslag van 'n Suid-Afrikaanse vulkanologiese ekskursie na Réunion