Afrikaans: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
No edit summary
k robot Verander: tr:Afrikaanca
Lyn 321: Lyn 321:
[[ta:ஆபிரிக்கான மொழி]]
[[ta:ஆபிரிக்கான மொழி]]
[[th:ภาษาแอฟริคานส์]]
[[th:ภาษาแอฟริคานส์]]
[[tr:Afrikaans]]
[[tr:Afrikaanca]]
[[uk:Африкаанс]]
[[uk:Африкаанс]]
[[vec:Afrikaans]]
[[vec:Afrikaans]]

Wysiging soos op 02:18, 13 Februarie 2009

Afrikaans
Gepraat in: Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
Vlag van Namibië Namibië
Vlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
Vlag van Australië Australië
Vlag van Nieu-Seeland Nieu-Seeland 
Gebied: Suider-Afrika
Totale sprekers: 6,44 miljoen (huistaal, insluitende Namibië)
6,75 miljoen (tweede of derde taal)
12 tot 16 miljoen (basiese taalkennis vir eenvoudige kommunikasie)[1]
Taalfamilie: Indo-Europees
 Germaans
  Wes-Germaans
   Nederfrankies
    Afrikaans 
Amptelike status
Amptelike taal in: Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
Gereguleer deur: Die Taalkommissie van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns (in Suid-Afrika)
Taalkodes
ISO 639-1: af
ISO 639-2: afr
ISO 639-3: afr
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.

Die taal Afrikaans is 'n Nederfrankiese Germaanse taal. Dit is die jongste Germaanse taal en een van slegs vier tale wat in die 20ste eeu gestandaardiseer is.[2] Afrikaans is een van die elf amptelike tale van Suid-Afrika en 'n belangrike taal van Namibië. Dit word deur ongeveer 6 miljoen mense as 'n eerste taal gebruik. Die taal het grootliks sy wortels in sewentiende-eeuse Nederlandse dialekte, soos onder meer uit die woordeskat blyk waarvan sowat 95 persent uit Nederlands oorgeërf is, en waarvan slegs 'n klein gedeelte uit ander tale, soos Maleis, Engels, ander Europese tale en ander Afrikatale, ontleen is.[3][4] Afrikaans het op sy beurt weer 'n groot invloed uitgeoefen op Suid-Afrikaanse Engels en plaaslike swart tale en 'n aantal Afrikaanse woorde is in baie ander tale opgeneem.[5]

Sowat een miljoen van Suid-Afrika se 6,2 miljoen Afrikaanstaliges is tweetalige moedertaalsprekers van Afrikaans en Engels.[6] Daar is groot groepe Afrikaanstaliges in lande soos Namibië (146 000), die Verenigde Koninkryk (ongeveer 100 000[7]), Nieu-Seeland (21 000 in 2006)[8], Botswana (20 000), Australië (13 000), en Kanada (2 400 volgens die sensus van 1974; die aantal Suid-Afrikaanse immigrante beloop tans egter meer as 60 000).[6]

Klassifikasie

Nederfrankiese taalgebied in Europa

Afrikaans is 'n Indo-Europese taal wat aan die Wes-Germaanse tak van die Germaanse tale behoort. Afrikaans behoort saam met Nederlands aan die Nederfrankiese taalgroep wat van Oudnederlands afstam. Nederfrankiese tale en dialekte word in Europa in Nederland, noordelike België, Frans-Vlaandere in Frankryk en die Duitse gebied langs die Ryn tussen Keulen en die grens tussen Duitsland en Nederland gepraat. Buite Europa word Nederfrankiese tale in Suid-Afrika, Namibië, Suriname en die Nederlandse eilande in die Karibiese See gepraat.

Die Nederfrankiese tale en dialekte word saam met Nedersaksies in die Nederduitse tale gegroepeer. Die groepering is nie gegrond op gemene taalkundige veranderings nie maar eerder op die gebrek aan die Hoogduitse klankverskuiwing en Anglo-Friesiese eienskappe.[9]

Geskiedenis

Sien Hoofartikel: Geskiedenis van Afrikaans.

Ontstaan van die Afrikaanse taal

Die Afrikaanse Taalmonument in Paarl (Wes-Kaap) versinnebeeld ook die invloed van ander tale by die ontstaan van Afrikaans

Afrikaans het ontstaan uit 'n aantal variante en dialekte van Nederlands wat teen die middel van die 17de eeu as spreektaal na die Kaap die Goeie Hoop oorgeplant is. Vanweë die sosio-ekonomiese omstandighede aan die Kaap - waaronder die gebrek aan die normerende invloed van 'n standaardtaal op die omgangs- en dikwels ook skryftaal van setlaars - is taalkundige ontwikkelinge, wat in destydse Nederlandse dialekte aan die gang was, aan die Kaap voortgesit en uiteindelik gestandaardiseer.[10]

By die taalkundige prosesse, wat die wording van Afrikaans as 'n selfstandige taal bevorder het, het die regsstreekse invloed van vreemde tale net 'n klein rol gespeel. Sowel slawe asook vryburgers was verplig om Nederlands te praat, en Duitse immigrante is net soos Franse Hugenote-vlugtelinge en ander Europeërs binne 'n relatief kort tydperk geassimileer. Dit was dus eerder vreemde sprekers en die gebrekkige Nederlands wat hulle aangeleer het wat groot veranderinge - dit wil sê vereenvoudigings as aanleerderstaal - in die grammatikale stelsel van Kaaps-Nederlands teweeggebring het.

Net soos Engels, wat in die Middeleeue onder 'n vergelykbare proses van taalversteuring deurgeloop het, het Afrikaans 'n aantal ontwikkleing deurgemaak wat hom onderskei van sy sustertale in die Indo-Europese taalfamilie: Die grammatikale veranderinge het in albei tale daartoe gelei dat woorde in 'n sin grotendeels onveranderd bly en woordvolgorde 'n baie belangrike rol begin speel het. Afrikaans het dan ook soos Engels, en in teenstelling met Nederlands en Duits, nie 'n sterk naamvalstelsel nie, geen grammatikale geslag nie en werkwoorde word nie vervoeg nie. Die taal beskik oor weinig sterkwerkwoorde en die velede tyd word met hulpwerkwoorde gevorm.

Die presiese ontwikkeling van die Kaapse spreektaal in die periode tussen 1652 en omstreeks 1800 is vanweë die gebrek aan skriftelike oorleweringe nie bekend nie.[11] Die oorgang van Nederlands na Afrikaans was in 1800 egter grotendeels voltooi, en die destydse Kaapse spreektaal het al baie op huidige Afrikaans gelyk.

Standaardisering en ontwikkeling van Afrikaans as Skryftaal

Tot en met die negentiende eeu het Afrikaans slegs as spreektaal bestaan, en Nederlands het as die formele en geskrewe taal gedien. Nederlands was veral die taal van die skool en die kerk. In 1806 het die Kaapkolonie vir die tweede keer in Britse hande geval wat die begin van sterk Engelse invloed in ingelui het en wat sou voortduur tot met die totstandkoming van die Republiek van Suid-Afrika in 1961. Dit is geassosieer met 'n verengelsingsbeleid waarvolgens die gebruik van beide Nederlands en Afrikaans ontmoedig is.

Die instelling van persvryheid in 1828 en die opkoms van plaaslike koerante het aan mense 'n kans gegee om die eerste bydraes in Afrikaans te publiseer, terwyl lesers vir die eerste keer blootgestel is aan tekste in hulle eie spreektaal. Hierdie vroeë vorm van die Afrikaanse skryftaal is egter nog sterk in die Nederlandse tradisie en is bowendien slegs deur blankes gebruik. Vir Kaapse Moslems het Afrikaans naas Arabies al in die 19de eeu as 'n volwaardige taal vir die godsdiens gedien, maar dit is meer om praktiese redes gebruik, veral om die Islamse geloof te bevorder. Die Moslemgemeenskap was ook nie by enige formele taalbeweging betrokke nie.

Die Afrikaanse Patriot uitgegee in 1876

Eerste taalbeweging

Op 14 Augustus 1875 is die Genootskap van Regte Afrikaners (GRA) in die Paarl gestig onder leiding van ds. S.J. du Toit. Dit word as 'n sleutel gebeurtenis in die Eerste Afrikaanse Taalbeweging gesien. Hierdie organisasie het hom van meets aan beywer vir die bevordering van Afrikaans en die strewe daarna om die taal stelselmatig uit te bou, onder meer deur middel van 'n Bybelvertaling. Die GRA het hulle vir 'n soort Afrikaans beywer wat duidelik van Nederlands verskil het en waarin kenmerke van sowel Kaapse Afrikaans asook Oosgrensafrikaans 'n groter rol sou speel.[12] Die dryfkrag agter die GRA was mense soos Arnoldus Pannevis en S.J. du Toit. Du Toit het sy volksgenote aangemoedig om in Afrikaans te skryf en sodoende die publikasie van 'n aantal boeke en klein toneelstukke bevorder. Die GRA se belangrikste medium was die koerant Di Patriot, 'n dagblad waarin hulle hul eie soort Afrikaans aan die publiek bekend gestel het, en later ook Ons Klyntji. In 1876 het du Toit se grammatikaboek, Eerste beginsels van die Nederlandse taal, verskyn, en in 1897 het hy die Fergelijkende Taalkunde fan Afrikaans en Engels gepubliseer.

Tweede taalbeweging

Die Afrikaanse spelling is uiteindelik eers in 1914 deur die Taalkommissies van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns gestandaardiseer. Die spelling is ná aan Nederlands gehou, en daar is sodoende nie tred gehou met die spellingvernuwings en -vereenvoudigings wat in Arabiese Afrikaans en die Patriot se Afrikaans al voorgekom het nie.[13] Die nuwe bewussyn van Afrikaners en hul taalbeweging was gekoppel aan blanke Afrikaanssprekendes en hulle opvoeding, terwyl Kleurlinge as die ander helfte van die taalgemeenskap nie aktief by die uitbouproses van die taal betrek is nie.[14] Eers in die laat 20ste eeu het die eerste bruin spreker op die Taalkommissie gedien, en vyftig persent van die Afrikaanse taalgemeenskap het sodoende dekades lank geen seggenskap by die uitbouing van Afrikaans gekry nie.[15]

Die Taalkommissie het in 1915 begin om die Afrikaanse skryftaal te standaardiseer, en sy Woordelys en Spelreëls het tot 'n beduidende faktor by die geleidelike normering van Afrikaans ontwikkel.[16] Met sy spellingnorme het die Taalkommissie egter ook groot invloed op die uitspraaknorme en keuse van variante uitgeoefen. Hulle samestellings het die toenemende noordelike invloed weerspieël sodat Wes-Kaapse vorme deur Transvaalse variante vervang is.[17]

Opkoms van Afrikaans as nasionale taal

In ooreenstemming met Wet 8 van 1925, het Afrikaans 'n amptelike taal geword tesame met Engels, en Nederlands as amptelike taal vervang. Die eerste volledige vertaling van die Bybel in Afrikaans is voltooi teen 1933.

Met sy nuwe funksie as amptelike taal het die woordeskat van Afrikaans in die 20ste eeu grootskaals uitgebrei, en intussen het meer as 200 Afrikaanse vakwoordeboeke verskyn. Om die taal, wat oorspronklik 'n eenvoudige kommunikasiemiddel en omgangstaal was, te kon uitbou as 'n medium vir die onderwys, administrasie, literatuur, kunste en wetenskappe, is dikwels na Nederlandse terme teruggegryp om nuwe woorde te vorm. Die verskillende Afrikaanse vaktale het intussen ook die internasionale woordeskat, wat op hulle gebiede gebruiklik is, oorgeneem.

Ná 1948 is die besiging van die taal begin gelykstel aan Afrikanernasionalisme en het dit 'n belangrike rol gespeel in die wit minderheidsregering tydens die apartheidsjare. Toe 'n nuwe grondwet in 1996 daargestel is, is Afrikaans behou as een van elf ander amptelike tale in Suid Afrika.

Afrikaans na 1994

Die afskaling van Afrikaans as 'n volwaardige tweede ampstaal in Suid-Afrika is een van die groot uitdagings wat Afrikaanssprekers tans ervaar. Regeringsinstellings en privaat maatskappye gee om verskillende redes dikwels die voorkeur aan Engels, eerder as om alle landstale te probeer akkommodeer. Tegelykertyd begin in sommige kringe die oortuiging posvat dat Engels as 'n sogenaamde wêreldtaal 'n meer geskikte taal vir onderwys en internasionale kommunikasie sou wees.

Hierdie beskouing is in stryd met die teenswoordige ontwikkeling in baie lande, waar streektale - as 'n soort reaksie op die toenemende globaliseringstendense en die dreigende verlies van kulturele identiteit - begin herleef. Afrikaans toon in sy huidige situasie baie ooreenkomste met Europese streektale en beskik oor dieselfde potensiaal om in sy hoofsaaklike taalgebiede - die weste van Suid-Afrika en die suide van Namibië - 'n funksie as enigste amps- en wetenskapstaal te kan vervul. Daar is talle voorbeelde van ander lande, waar 'n konsekwente taalbeleid ten gunste van kleiner tale suksesvol ingestel is. Die Kanadese provinsie Québec het 'n eentalige Franse gebied in Noord-Amerika geword, ondanks die ekonomiese druk wat vanuit die Engelse omgewing uitgaan. In Katalonië, die historiese nywerheidsentrum van Spanje, het die plaaslike Katalaans Spaans volledig verdring uit die openbare lewe, en selfs die tersiêre onderwys het Katalaans as enigste voertaal aanvaar. In Luxemburg begin die plaaslike Moeselfrankiese Duitse dialek naas Frans en Duits tot 'n volwaardige amptelike taal ontwikkel.

In die geval van Afrikaans bly die letterkunde en die kultuurlewe 'n waarborg vir die voortbestaan van Afrikaans. Afrikaanse koerante en tydskrifte is net so suksesvol soos privaat televisiekanale, wat op die Afrikaanse mark gemik is. In die suidelike helfte van Namibië is Afrikaans die belangrikste huis- en omgangstaal, en ook die grootste koerant van die land, Die Republikein, verskyn in Afrikaans.


Volgens 2007 se skatting blyk dit nou duidelik dat Engels as onderrigtaal net min invloed op kinders se huistaalgebruik het. Dit blyk dat baie minder bruin Afrikaanssprekers as voorheen veronderstel is, na Engels oorskakel - 'n fenomeen wat ook in Namibië tot voorskyn kom. Alhoewel Engels sedert 1990 die amptelike taal in die onderwys is, groei die getal veral Afrikaanssprekende nie-blankes vinnig aan.[verwysing benodig]

Huidige verspreiding

Afrikaans in Suider-Afrika

Lêer:Afrikaansdistrib.gif
Suid-Afrikaanse provinsies met 'n meerderheid van Afrikaanstaliges. Daar is ook groot Afrikaanse gemeenskappe in die ander provinsies.
Die verspreiding van Afrikaans in Namibië.

Die mees onlangse sensussyfers toon aan dat 5 811 547 mense Afrikaans as hul eerste taal gebruik in Suid-Afrika. Volgens 2007 se Community Survey word nou geskat dat daar omtrent 6,44 miljoen Suid-Afrikaners Afrikaans as huistaal gebruik (Blankes: 2,76 miljoen - insluitende Namibië, Bruin: 3,44 Miljoen - insluitende Namibië, Swart: 0,24 Miljoen (uitsluitende Namibië), Indiërs: minder as 10 000). Benewens blanke en bruin Afrikaanssprekendes word Afrikaans deur meeste etniese groepe in Suid-Afrika as 'n tweede (of selfs derde) taal gepraat. Die westelike Suid-Afrika (met die provinsies Noord- en Wes-Kaap en die westelike gebiede van die Vrystaat) is tans 'n oorwegend Afrikaanstalige gebied; 'n groot persentasie van Afrikaanses in die gebied is Kleurlinge. In die oostelike Suid-Afrika is daar stedelike konsentrasies van veral blanke Afrikaanssprekers in Pretoria, Bloemfontein, Vereeniging, Welkom, Potchefstroom, Klerksdorp en Krugersdorp. In Namibië is daar ongeveer 146 000 sprekers. Afrikaans word daar erken as nasionale taal, maar die enigste amptelike taal is sedert onafhanklikheid in 1989 Engels. Volgens skattings is daar tot by twintig miljoen mense wêreldwyd, wat Afrikaans as moeder-, tweede of derde taal kan praat.

Afrikaans in die res van die wêreld

Met die einde van die amptelike beleid van rasseskeiding het die internasionale belangstelling in Suid-Afrika duidelik toegeneem, en kulturele bande met Nederland[verwysing benodig] en Vlaandere[verwysing benodig] is versterk. 'n Aantal universiteite in die buiteland, onder meer Gent in België, Keulen en Göttingen in Duitsland en Wene in Oostenryk, het Afrikaans as 'n taalvak binne die verband van die Neerlandistiek ingevoer.

Suid-Afrikaanse emigrante het in baie oorsese lande Afrikaanse gemeentes, klubs en ander instellings gestig, en tans is daar enkele honderdduisend sprekers van Afrikaans in die buiteland. In Julie 2008 is die eerste Afrikaanse radioprogram, OppieStasie, in Australië deur Erika von Kaschke (nee Jooste) op die gemeenskapsradiostasie, [Radio Fremantle 107.9FM][1] begin. Die program, wat Afrikaanse musiek speel en inligting aan nuwe immigrante verskaf, word elke Sondag vanaf 15:30 tot 16:30 (Wes-Australiese tyd) uitgesaai.

Die woordeskat van Afrikaans

Met insluiting van komposita het die woordeskat van Afrikaans tussen 1900 en die laat 20ste eeu gegroei van slegs 50 000 tot 'n driekwart miljoen woorde.[18] Saam met die uitbou van Afrikaans tot 'n volwaardige moderne amps- en wetenskapstaal is dus honderdduisende nuwe woorde by die oorspronklike kernwoordeskat, wat van Nederlands oorgeërf is, gevoeg. Alhoewel Afrikaans in leksikale opsig grotendeels sy Nederlandse wortels bewaar het, is daar nogtans net soos in ander gevalle waar 'n Europese taal na 'n nuwe oorsese omgewing oorgeplant is 'n aantal belangrike afwykings van moderne Nederlands.

Ou Nederlandse woorde

Net soos Amerikaanse Engels baie woorde van 17de en 18de eeuse Engels bewaar het wat in moderne Britse Engels uitgesterf het (soos fall wat in Engeland deur die Latynse autumn vervang is), het sommige ou Nederlandse woorde, wat in die moderne Nederlandse standaardtaal nie meer gebruiklik is nie, in Kaaps-Nederlands bly voortleef:


KAAPS-NEDERLANDS / AFRIKAANS ALGEMEEN NEDERLANDS (AN)
bloeisel bloesem
fontein bron
plaas boerderij, hofstede, hoeve
navorsing onderzoek
party enige, menige
ystervark stekelvarken

Dialektiese woorde

Alhoewel die destydse, veral Suid-Nederlandse standaardtaal van VOC-amptenare aanvanklik die meeste hoë funksies aan die Kaap vervul het, het Afrikaans hoofsaaklik uit die volkstaal, dit wil sê 17de eeuse Nederlandse dialekte ontwikkel. Dialektiese woorde, wat in Nederland nie in die huidige woordeskat van die standaardtaal opgeneem is nie, is wél ingesluit by die Kaaps-Nederlandse en Afrikaanse leksikon:


KAAPS-NEDERLANDS / AFRIKAANS ALGEMEEN NEDERLANDS (AN)
bees rund (cfr. beest)
vark zwijn, varken
vat nemen (cfr. vatten)
spog pochen
kuier ('n besoek aflê) kuieren (op jou gemak stap/wandel)

Die Afrikaanse woorde boetie en boeta het hulle oorsprong heel waarskynlik in Nederlandse dialekvorme soos beut en boetje.[19]

Woorde met veranderde betekenis

Net soos in ander oorsese gebiede het Europese setlaars ook aan die Kaap begin om met bekende woorde uit hul beskaafde en dialektiese Nederlands na nuwe diere, plante en ander dinge te verwys mits hulle ten minste 'n sekere ooreenkoms met Europese spesies en natuurverskynsels getoon het. Sodoende het 'n aantal Nederlandse woorde in 'n nuwe konteks en omgewing ook 'n ander betekenis gekry.

'n Groter aantal voorbeelde kom uit die landboutaal. 'n Dam is in Nederland steeds 'n wal, terwyl dit in Afrikaans ook na die water kan verwys wat deur die damwal ingehou word. Afrikaanssprekendes kan byvoorbeeld sê dat hulle in die dam gaan swem, en bedoel dan die damwater. Die Suid-Afrikaanse taalkundige S.P.E. Boshoff het hierdie oorgang na 'n nuwe betekenis aan die verskil van bodem tussen die waterryke Nederland en die droë, dor klimaat van Suid-Afrika toegeskryf, alhoewel die Dagregister van Jan van Riebeeck, die eerste Nederlandse goewerneur aan die Kaap, volgens J. du P. Scholtz ook bewys lewer dat die betekenisverskuiwing al in die Nederlandse omgangstaal aan die gang was.[20]

Pad het in Afrikaans 'n ruimer betekenis gekry as in Nederlands waar dit slegs na 'n weg verwys wat deur die voetstappe van mense of diere gemaak is. In Suid-Afrika het dit ook 'n sinoniem vir 'n geasfalteerde verkeersweg geword, en reeds in die 18de eeu het afleidings soos padmaker in die Kaapse taal voorgekom wat na 'n opsigter verwys het wat vir die instandhouding van 'n pad verantwoordelik was.[21]

Vlei - wat uit vallei ontstaan het - het naas "dal tussen twee bergreekse" spesifiek Kaapse betekenisse gekry soos "moerassige laagte tussen berge" en "duinmeer". 18de en 19de eeuse reisigers het reeds na hierdie taalgebruik verwys.[22]

Dalk - wat uit dadelik saamgetrek is - het selfs 'n verandering ten opsigte van sy woordsoort ondergaan. Terwyl dadelik 'n bywoord van tyd is ("onmiddellik, gou"), word dalk in Afrikaans as 'n bywood met modale funksie gebruik en is 'n sinoniem vir "miskien, moontlik". Die oudste dokumente, waarin die Kaaps-Nederlandse dalk voorkom, dateer uit die jare 1787 en 1789.[23]

Anglisismes

Ná die einde van die Tweede Vryheidsoorlog het groot getalle Afrikaanstalige plattelanders stede en veral die Witwatersrand toe getrek, waar meestal Engels as omgangstaal gebruik is. Tot by die twintigerjare het baie stedelike Afrikaners weens die gebrek aan 'n Afrikaanse infrastruktuur verengels. Sodoende het veral in die Witwatersrandkompleks 'n hele geslag Afrikaanssprekers verlore gegaan. Die Engelse atmosfeer het 'n soort psigologiese druk op Afrikaanssprekendes uitgeoefen en hulle dikwels minderwaardig teenoor Engelssprekendes laat voel.

In die twintigerjare is die eerste Afrikaanse hoërskole aan die Rand gestig, en Afrikaners is aangemoedig om hulle eie taal met trots te gebruik. Tegelykertyd het 'n taaloorlog teen die Engelse invloede - die sogenaamde Anglisismes - in Grootstadafrikaans begin. Taalkontak met Engelssprekendes het tot die ontlening van 'n groot aantal woorde in Afrikaans gelei, wat duidelik as Engels herkenbaar was, soos brekfis (van Engels breakfast, "ontbyt") of rent (van Engels rent, "huur"). Hierdie Anglisismes, wat nog in die veertigerjare gebruiklik was, het lankal verdwyn (alhoewel Anglisismes soos brêkvis tans weer gebruiklik is).

Terwyl daar Afrikaanse ekwivalente vir die bogenoemde terme was, kan leenvertalings 'n waardevolle bydrae lewer om Afrikaans te verryk indien daar nog nie 'n Afrikaanse term bestaan nie. In die laaste dekades is die Afrikaanse woordeskat aangevul met woorde soos behuising, skootrekenaar, besigheid en blaaier, wat almal as sinvolle vertalings van Engelse woorde beskou moet word.


Spelwyse

Alhoewel die Arabiese Afrikaans van die Kaapse Moslemgemeenskap en die tipe Afrikaans wat deur die Genootskap van Regte Afrikaners (GRA) in die Paarl bevorder is, reeds gebruik maak van 'n vereenvoudigde en vernieude spelling (vgl. getoelies), hou die Taalkommissies van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap, wat sedert 1914 die enigste gesag in hierdie verband is, die spelling dekades lank ná aan die oorgeërfde Nederlandse model. Intussen word die feit gewaardeer, dat Afrikaans reeds meer as 350 jaar van Nederlands geskei is en oor sy eie fonologie beskik.

Woordeboek van die Afrikaanse Taal

Die Woordeboek van die Afrikaanse Taal, algemeen bekend as die WAT, is die grootste verklarende Afrikaanse woordeboek. As omvattende verklarende woordeboek probeer dit om Afrikaans in sy wydste omvang te weerpieël. Afrikaans in al sy verskyningsvorme, nl. standaardtaal, streektaal, geselstaal en die verskillende variëteite van Afrikaans soos Namakwalands en Kaaps word in die WAT opgeneem. Twaalf dele is reeds gepubliseer. Die twaalfde deel, wat die letters P en Q bevat, het in 2005 verskyn. Dit is ook op CD en op die internet beskikbaar.


Streeksdialekte

Sien ook

Verwysings

  1. ↑ skatting in Oktober 2007) WIE SE SKATTING?
  2. ↑ Ria van den Berg, Standard Afrikaans and the different faces of 'Pure Afrikaans' in the twentieth centuary in Linguistic Purism in the Germanic Languages, saamgestel deur Nils Langer, Winifred V. Davies, gepubliseer in 2005 deur Walter de Gruyter
  3. ↑ Sien Language in South Africa deur Rajend Mesthrie, bladsye 200 tot 206:
    • Maleis: "amper" van hampir, "baadjie" van badju, "baie" van badju en "piering" van piring;
    • Khoe: "gogga" van xoxon;
    • Portugees: "bredie" van bredo, "kombers" van cobertas en "kraal" van curral;
    • Zoeloe: "moetie" en afleidings daarvan soos "moetieman", "moetiemoord" en "moeitiewinkel" van die Zoeloe umuthi wat medisyne beteken.
  4. ↑ Taalgeskiedenis, CJ Conradie:
    • Woordeskat uit swart-tale: donga, dagha ("klei" of "sement"), mopanie, maroela, moepel, kaboe(-mielies), tollie, mamba, tsetse(-vlieg), indaba, indoena, impie, loboloa, pasella, babalaas, haiköna, ietermagö, sakaboela, tamboekie(-gras) , kaia, marog, skokiaan, poetoe(-pap).
    • Maleis: nartjie, blatjang, bobotie, borrie, sosatie, mebos, doepa, paljas, sieal, ramkie, nonnie, nonna, kierang, pamperlang, lieplapper;
    • Portugees: froetangs, makou, bredie, tamaai, maskie;
    • Duits: strawasie, laer, werda, jaarhonderd, sweis, verfoes, werskaf, hekel;
    • Frans: pawee(-perske), sermyn(-peer), bermotsersan(-peer). Let daarop dat meeste ander Afrikaanse woorde wat van Franse afkoms is eers in Nederlands opgeneem is en daardeur in Afrikaans beland het;
    • Khoekhoens: boegoe, karee, dagga, koekmakranka, kambro, kanna, ghaap, noem-noem, kwagga, oorbietjie, geitjie, gogga, karos, abba, kamma, kamalielies, kamtig, kastig, hoeka, ga(ng), soe, aitsa, arrie, eina, gonna, kierie, hn'n, ghnarra, gorra, karkoer, koedoe.
  5. ↑ Rajend Mesthrie, Language in South Africa
  6. ↑ 6,0 6,1 Gerhard Louw: Afrikaans
  7. ↑ Volgens amptelike statistiek het 140 236 Suid-Afrikaanse burgers in 2001 in die Verenigde Koninkryk gebly, Statistics South Afica - Comparative Assessment of Data on Self-Declared Emigration, 2002 Update
  8. ↑ Statistics New Zealand - QuickStats about Culture and Identity
  9. ↑ Glück, H. (ed.): Metzler Lexikon Sprache, pages 472, 473. Stuttgart, Weimar: Metzler, 2000 (entries Niederdeutsch and Niederfränkisch)
  10. ↑ Raidt, Edith H.: Afrikaans en sy Europese Verlede. Kaapstad: Nasou Beperk 1991, bl. 230
  11. ↑ Raidt, Edith H.: Afrikaans en sy Europese Verlede. Derde hersiene en uitgebreide uitgawe. Kaapstad: Nasou 1991, bl. 171
  12. ↑ Van Rensburg, Christo (red.): Afrikaans in Afrika. Pretoria: J.L. van Schaik Akademies 1997, bl. 43
  13. ↑ Van Rensburg (1997), bl. 45
  14. ↑ Raidt (1991), bl. 248
  15. ↑ Raidt (1991), bl. 255
  16. ↑ Raidt (1991), bl. 254
  17. ↑ Raidt (1991), bl. 255
  18. ↑ Raidt (1991), bl. 177
  19. ↑ Scholtz, J. du P.: Afrikaans uit die vroeë tyd. Kaapstad: Nasou Beperk 1965, bl. 97
  20. ↑ Raidt (1991), bl. 180
  21. ↑ Raidt (1991), bl. 181
  22. ↑ Raidt (1991), bl. 181
  23. ↑ Raidt (1991), bl. 182

Eksterne skakels

Algemene inligting

Ontstaan en geskiedenis van Afrikaans

Taalhulpmiddels

Sagteware in Afrikaans

Afrikaanse kultuur verwante skakels

Afrikaans in die buiteland

Indo-Europese tale: Kentum-tale: Germaanse tale
Noord-Germaanse tale:
Deens | Faroëes | Noors (Bokmål, Nynorsk) | Sweeds | Yslands
Wes-Germaanse tale:
Afrikaans | Duits | Engels | Fries (Noord-Fries, Oos-Fries/Saterfries, Wes-Fries) | Jiddisj | Limburgs | Luxemburgs | Nederduits | Nederlands (Oos-Vlaams, Wes-Vlaams) | Nedersaksies (Wes-Veluws) | Skots
Oos-Germaanse tale:
Boergondies (†) | Goties (†) | Vandaals (†)
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Afrikaans&oldid=428825"