Homeros

Homerus. Romeinse voorstelling van sy voorkoms.

Homerus (Grieks: Homeros) was ‘n Griekse digter en sanger wat geleef het vanaf ongeveer 800 v.C. – 750 v.C. Hy het epiese gedigte geskryf waarin hy ‘n groot aantal oorgelewerde verhale oor helde, gode en mitiese vertellinge uit sy kultuur verwerk het. Twee epiese gedigte, die Ilias en die Odyssee is die oudste bekende en bewaarde literêre werke van die Griekse letterkunde en word aan hom toegeskryf, al is daar nie sekerheid hieroor nie.

Geleerdes is ook nie eensgesind oor sy geboorteplek nie. Sommige meen dat hy uit Smyrna afkomstig is, ander reken van die eiland Chios. Daar word gemeen dat hy dalk blind was. Die tyd en omstandighede waarin hy geleef het is grootendeels onbekend. Die Nederlandse geskiedkundige, Kees Ruijgh meen dat Homerus reeds in die negende eeu v.C. moes geleef het. Sy fisiese gebrek kan moontlik verduidelik waarom hy sy bestaan gemaak het deur verhale te vertel en te versamel en deur iemand anders laat opskrywe het. Ander beweer dat hy nooit bestaan het nie en dat die naam Homeros ‘n versamelnaam is vir die digters wat die Ilias en die Odyssee geskryf het. Die Ilias en die Odyssee is epiese gedigte waarin die stryd om Troje, ‘n stad in die noordweste van klein-Asië, beskryf word.

Die Ilias (so genoem na die ander naam vir Troje, Ilion) beskryf ‘n kort episode uit die stryd. Daar word slegs terloops aan die voorgeskiedenis van die episode geraak: die ontvoering van Helena die dogter van Leda en Zeus wat met koning Menelaüs van Sparta getroud was deur Paris die seun van koning Priamus van Troje, die veldtog om Helena te bevry onder leiding van Agamemnon en die gebeurtenisse tydens die eerste ses jaar van die beleg. Die eintlike tema van die Ilias is die wrok wat Achilles jeens die Griekse leier Agamemnon koester: wat spruit uit ‘n rusie oor ‘n slavin wat hulle buitgemaak het. Achilles onttrek hom as gevolg hiervan uit die stryd; wat rampspoedige gevolge vir die Grieke tot gevol het. Die dood van Achilles se wapenmakker Patroclus bring mee dat Achilles weer tot die stryd toetree om hom te wreek op die held Hektor. Die laaste episode handel oor Hektor se uitvaart. Die storie van die dood van Achilles toe hy getref word in die spreekwoordelike Achilleshiel en die inval van Troje deur van die Trojaanse perd gebruik te maak, kom nie in die Illias voor nie.

Die 24 boeke van die Odyssee (afgelei vanaf die naam Odysseus van ‘n Griekse koning van die eiland Ithaka) is ‘n raamvertelling, waarin die verhaal van die tien jaar se terugreis deur Odysseus vertel word. Die kader vorm die vertel van die terugkeer van die held vanaf die eiland van die nimf, Calypso, sy verblyf by die paleis van die Phaiake en sy uiteindelike tuiskoms in sy koninkryk Ithaka, waar hy afreken met die vele hofmakers van sy vrou Penelope wat getrou op hom gewag het.

Ander werke word ook aan Homerus toegeskryf:

• Batrachomyomachia, ‘n oorlog tussen paddas en muise.
• Gesange gewy aan verskillende Gode.
• Thebais, ‘n epos waarvan slegs fragmente behoue gebly het.

Eksterne skakels

• Werke deur Homerus by die Gutenberg-projek
• Versameling van skakels oor Homerus
• Griekse lesse gebaseer op Homerus
• Clyde Pharr, Homerus en die studie van Grieks
• Homerus
• SORGLL: Homer, Iliad, Bk I, 1-52; gelees deur Stephen Daitz