Lucas Mangope

Lucas Manyane Mangope (27 Desember 1923) is die voormalige President van die onafhanklike staat van Bophuthatswana.

Mangope is gebore in Motswedi op 27 Desember 1923. Hy het as ‘n hoërskoolonderwyser gewerk tot op 8 Augustus 1959, toe hy sy pa, ook Lucas, as Hoofman van die Motsweda Ba hurutshe-Boo-Manyane stam vervang het. Op 1 Mei 1971 het Mangope die Hoofminister van die Bophuthatswana Wetgewende Vergadering geword en sy posisie behou met die verkiesings van 4 Oktober 1972. Hy was aanvanklik die leier van die Bophuthatswana Nasionale Party, maar na onderlike tweespalt stig hy die Bophuthatswana Demokratiese Party, wat die regerenmde party geword het.

Mangope het President van die onafhanklike staat Bophuthatswana geword in 1977, hoewel slegs Suid-Afrika en later Israel die onafhanklikheid van dié staat erken het. In 1988 het ‘n staatsgreeppoging deur Rocky Malebane-Metsing misluk, nadat die SA regering ingegryp het om die opstandelinge aan te keer. Hy het die President van Bothuthatswana gebly tot 1994, toe gewelddadige opstande teen die Mangope se weiering om voor die 27 April 1994 verkiesing weer by Suid-Afrika in te skakel.

Op 14 Maart 1994 is Mangope deur Suid-Afrika se Minister van Buitelandse Sake, Pik Botha en Transitional Executive Council (TEC) lid, Mac Maharaj amptelik van sy pligte onthef. Die Suid-Afrikaanse ambassadeur is as administrateur van die gebied aangewys tot die verkiesing van 27 April 1994. Voor hierdie stap het Mangope die hulp van sy vennote in die Vryheidsalliansie, ‘n groep wat die Afrikaner Volksfront en die Inkatha Vryheidsparty insluit, ingeroep om te keer dat ‘n ANC-geleide opstand hom omver werp. Dit het egter gelei tot die dood van 60 mense, hoofsaaklik deur Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) wat Mangope sonder uitnodiging te hulp gesnel het. Mangope se verset teen die opstand het daarmee ten einde gekom.

Mangope is in 1998 skuldig bevind op bedrog klagtes wat spruit uit sy uitvoerende mag gedurende die Bophuthatswana bewind. Hy het die United Christian Democratic Party (UCDP) gestig na die 1994 verkiesing en die party het ‘n klompie setels gewen, met die Noordwes Provinsie as sy steunbasis. Mangope is tans steeds leier van die UCDP.