Kersfees: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
k robot Bygevoeg: ht:Nowèl
k robot Verander: an:Navidat
Lyn 100: Lyn 100:


[[als:Weihnachten]]
[[als:Weihnachten]]
[[an:Nabidat]]
[[an:Navidat]]
[[ang:Crīstesmæsse]]
[[ang:Crīstesmæsse]]
[[ar:عيد الميلاد]]
[[ar:عيد الميلاد]]

Wysiging soos op 00:50, 4 Maart 2010

Tradisionele Kersfeesversierings
Lekkergoedkieries is 'n gewilde Kersversnapering en word ook dikwels as kersversiering gebruik.

Kersfees (letterlik Christusfees) is 'n tradisionele herdenkingsdag in die Christelike Kalender wat plaasvind op die vyf-en-twintigste dag van Desember en vier die geboorte van Jesus. Die presiese datum van die geboorte van Jesus is nogtans 'n onderwerp van baie bespreking (sien die artikel oor Jesus).

Volgens die Christelike evangelies het die Maagd Maria geboorte geskenk aan Jesus in Betlehem, waarheen Maria en haar man Josef gereis het om vir die Romeinse sensus te registreer. Sy geboorte het volgens sy volgelinge die profesie van Judaisme dat 'n messias uit die huis van Dawid gebore sou word, vervul.

Kersfees word ook wêreldwyd as 'n sekulêre vakansiedag gevier, insluitend lande met klein Christenbevolkings soos Japan.

Die Kersverhaal

Die storie van Christus se geboorte is oorgelewer van geslag tot geslag deur die eeue heen en is hoofsaaklik gebaseer op die evangelies van Mattheus en Lukas. Die evangelies van Markus en Johannes raak skaars aan die kindwees van Jesus en dié van Mattheus en Lukas verskil effens. Lukas se evangelie word meer algemeen aanvaar en is die weergawe wat meer dikwels gelees word tydens Kersfeesdienste.

Volgens Lukas het Maria ontdek dat sy swanger was deur die ingryping van die Heilige Gees sonder dat sy ooit omgang gehad het. Kort daarna het sy en haar man Josef hul huis in Nasaret verlaat om na Josef se stamvaders se tuiste, Betlehem, te gaan. Hulle het gereis met die doel om in te skryf vir die sensus wat deur die Romeinse keiser, Augustus, beveel is. Ná hulle geen kamer by die herberge in die dorp kon vind nie, het hulle in 'n stal oorgeslaap. Daar het Maria geboorte gegee aan Jesus en lê hom neer in 'n krip. Christus se geboorte in Betlehem, die huis van Dawid waarvan Josef 'n afstammeling was, het volgens Christene dan die profesie van Isak vervul. In Mattheus se weergawe van gebeure was die gesin oorspronklik van Betlehem en is Jesus gebore in 'n meer beskutte omgewing voordat die gesin na Egipte gevlug het om van die moorddadige verwoesting deur die plaaslike Koning Herodus te ontvlug wat die gerugte gehoor het van die aankoms in Betlehem van 'n mededinger tot die koningskap. Mattheus vertel dat toe Jesus en sy gesin na Israel teruggekeer het, hulle hulself in Nasaret gevestig het waar hulle geglo het hulle 'n meer anonieme bestaan kon voer.

Die drie wyse manne en die "Ster van Betlehem"

Drie wyse manne besoek die Jesuskind op die twaalfde nag ná sy geboorte

Ander aspekte rondom die geboorte van Christus wat vanuit die evangelies na Christen-oorlewering oorgedra word is die besoek deur die drie wyse manne, en die aankondiging van Jesus se geboorte aan skaapherders in die nabyheid. Soos die wyse manne het hulle ook 'n reuse ster direk bo Betlehem waargeneem en dit gevolg tot by die geboorteplek. Die wyse manne het uit die ooste gekom en daar word gesê dat hulle geskenke gebring het wat goud, wierook en mirre ingesluit het.

Sterrekundiges het met wisselvallige sukses probeer om die naspeurbare sterrekundige gebeure te gebruik om die verskyning van die ster-rasioneel te verduidelik. Alhoewel die "Ster van Betlehem" deesdae meestal as 'n komeet uitgebeeld word (sommige deskundiges het vroeër vermoed dat die evangeliste na Halley se komeet verwys het toe hulle die reusester beskryf het en beslis ook omdat hierdie soort "ster" met sy stert meer geskik is vir dekorasiedoeleindes), het baie wetenskaplikes, waaronder ook die sterrekundige Johannes Kepler in 1603, ontdek dat in die jaar 7 v.C. - een van die waarskynlike geboortejare van Jesus - danksy 'n buitengewone sterrekonjunksie die twee reuseplanete Saturnus en Jupiter dig by mekaar teen die naghemel sigbaar was en soos 'n reusester gelyk het.[1]

Historisiteit

Die teenstrydigheid van die verhale en die afwesigheid van enige verwysings na Christus se geboorte in die ander evangelies en die feit dat die vertellinge van Mattheus en Lukas eers dekades later geskryf is, sonder bevestiging van ooggetuies, het na baie bespiegelinge gelei oor die juistheid van hierdie verslae. Christene aanvaar egter die juistheid van die Kersverhaal ten spyte van die teenstrydighede as een van die leerstellings van hul geloof.

Gedenkdatums

Pogings om 'n datum van Jesus se geboorte vas te stel het ongeveer twee eeue na sy dood begin, toe die Katolieke Kerk sy tradisies begin vestig het. Kersfees word nou gevier op 25 Desember in die Katolieke kerk, en kerke met 'n katolieke oorsprong: die (Oosters Ortodokse kerke, Romeins Katolieke en Protestantse kerke). Aangesien die meeste Oosters Ortodokse kerke nie die hervormings van die Gregoriaanse kalender of die hersiene Juliaanse kalender aanvaar het nie, sal hul geestelike 25 Desember tussen 1900 en 2099 op 7 Januarie val. Die Armeense kerk vier 'n Driekoninge-dag maar nie Kersfees nie.

Gebruike en vieringe

'n Deense kersboom

'n Enorme aantal gebruike met sekulêre, godsdienstige of nasionale inslag, word rondom Kersfees aangetref en wissel van land tot land. Die mees algemene tradisionele gebruike en simbole van kersfees soos die Kersboom, en die gee van presente, is aangepas of oorgeneem deur Christelike sendelinge vanuit die vroeëre Joelfees, die viering van die wintersonkeerpunt. Joel was wydverspreid en gewild in noordelike Europa lank voor die aankoms van die Christendom. Die gebruik van die Kersboom het waarskynlik eerste in Duitsland plaasgevind.

Eerder as om te poog om die gewilde heidense feeste te onderdruk, het Pous Gregorius I Christen sendelinge toegelaat om aan hulle 'n Christelike herinterpretasie te verleen, terwyl hulle die verwante gebruike toegelaat het om voort te bestaan met min of sonder enige verandering. 'n Paar Christelike kerke, soos die Jehova-getuies en sommige Puriteinse groepe en 'n paar ultra-konserwatiewe Christen-fundamentaliste kerke, beskou Kersfees as 'n heidense vakansie wat nie deur die Bybel voorgeskryf word nie, en vier dit dus nie.

Toe Oliver Cromwell Engeland in 1645 oorgeneem het, is Kersfees gekanselleer as deel van 'n Puriteinse poging om die land van morele verval te verlos. Dit was egter ongewild en toe Charles II van Engeland in sy troon herstel is, het hy die fees weer ingestel. Die Pelgrims, 'n groep Puriteinse Engelse seperatiste wat na Noord-Amerika verhuis het in 1620 het ook nie Kersfees goedgekeur nie en dus was Kersfees in die vroeëre Amerika ook nie 'n vakansiedag nie. Die vier van Kersfees is selfs in Boston tussen 1659 en 1681 verban en afgedwing deur die oplegging van 'n 5 sjieling-boete.

Die mense van die Jamestown-nedersetting het egter die fees vrylik gevier. Kersfees se gewildheid in Amerika het na die Amerikaanse Rewolusie afgeneem, aangesien dit as 'n Engelse gebruik gesien is. Kersfees is in die Verenigde State eers op 26 Junie 1870 as 'n federale vakansiedag verklaar.

Sekulêre gebruike

Aangesien die gebruike van die Kersfees hoofsaaklik in Noordelike Europa ontwikkel het, word baie van die gebruike met die Noordelike Halfrond se winter geassosieer, waarvan die motiewe duidelik is in die versierings, asook in die Kersvader-mite.

Kersvader en ander geskenkbringers

'n Klassieke beeld van die jolige Kersvader.

Die gee van presente is 'n byna universele deel van Kersfeesvierings. Die begrip van 'n mitiese figuur wat geskenke bring vir die kinders, kom van Sint Nikolaas, 'n goedhartige biskop uit die 4de eeu in Klein-Asië. Die Nederlanders het 'n geskenkbringende Sint Nikolaas rondom sy feesdag op die 6de Desember geskoei. In Noord-Amerika het Engelse koloniste verskeie aspekte van hierdie fees aangeneem in hul Kersfeesviering, en Sinterklaas het Santa Claus geword. In Anglo-Amerikaanse tradisie kom hierdie joviale persoon op 'n slee aan wat deur takbokke gesleep word, klim teen die skoorsteen af, laat presente vir die kinders agter, en eet dan ook die kos wat vir hom agtergelaat word. Hy spandeer die res van die jaar dan met die maak van geskenke en hou boek oor die kinders se gedrag. In sommige kulture word Kersvader vergesel deur 'n handlanger genaamd Rupert, of Swarte Piet. In sommige verhale werk elwe in 'n werkswinkel en maak geskenke; en in ander is Kersvader met Mevrou Claus getroud. In baie winkelsentrums in die westerse wêreld is daar dan ook oor kerstyd 'n Kersvader vir wie kinders kan besoek en kan vra vir presente.

In baie lande laat kinders leë houers agter vir Kersvader om vol te maak met geskenke soos speelgoed, lekkergoed of vrugte. In die V.S.A. hang kinders 'n kerskous by die kaggel op Oukersaand sodat Kersvader dit kan volmaak gedurende Oukersnag. In ander lande weer plaas kinders hulle leë skoene daar sodat Kersvader dit vir hulle kan volmaak en in die geval van Sint Nikolaas op die 5de Desember. Die gee van geskenke word egter nie tot hierdie geskenkbringers beperk nie en vriende en familie gee ook aan mekaar geskenke.

Tyd vir geskenke

In baie lande, bly Sint Nikolaasdag (6 Desember) die dag vir die gee van geskenke. In groot dele van Duitsland sit kinders hulle skoene op die vensterbanke op die nag van die 5de Desember en kry hulle dit dan vol lekkergoed en klein geskenke teen die volgende oggend. In plekke soos Nederland bly Kersfees steeds 'n godsdienstige vakansie. In Spanje en lande met soortgelyke tradisies word geskenke deur die wyse manne, fortuinvertellers en priesters van 'n heidense geloof op Driekoninge-dag, op die 6de Januarie, gebring.

Kerskaartjies

Kerskaartjies is uiters gewild in die V.S.A en Europa, en vorm dikwels 'n manier vir mense om verhoudings met vriende, verlangse familie en besigheidsvennote te onderhou. Baie gesinne sluit 'n jaarlikse gesinsfoto by die kaartjie in en/of 'n familienuusbrief wat die avonture en prestasies van die familielede tydens die afgelope jaar opsom.

Versierings

Die versiering van 'n Kersboom met kersliggies en kersornamente en die versiering van die huis met kranse is algemene tradisies. In Noord-Amerika en tot 'n mindere mate in Europa is dit 'n tradisie om die buitekant van die huise met ligte te versier.

Munisipale owerhede borg dikwels ook die versieringe en hang kersbaniere of -ligte op die straatligte, of plaas Kersbome in die dorpsplein.

Sosiale aspekte en vermaak

In baie lande hou besighede, skole en gemeenskappe kerspartytjies en danse. Hierdie geleenthede vind dikwels etlike weke voor Kersdag plaas. Sommige groepe hou konserte waar die geboorte van Jesus Christus uitgebeeld word. Ander het weer die tradisie om van huis tot huis deur die buurt te loop en kersliedere te sing. In ander gevalle word die welwillendheid tot die mens gevier deur die verrigting van gemeenskapsdiens.

Op Kersdag word spesiale disse dikwels voorgesit, waarvoor elke land dikwels sy eie tradisionele resepte het.

In Suid-Afrika val Kersfees oor die somervakansie van skole en universiteite. Baie mense spandeer dus Kersfees by die kus, vakansie-oorde en/of familie.

Godsdienstige gebruike en vieringe

Die godsdienstige vieringe begin met die Advent, die afwagting op die geboorte van Christus, vier weke voor Kersfees en word gevier deur spesiale kerkdienste. Adventdienste sluit dikwels kersliedere in. Reg voor Kersfees hou baie kerke spesiale kersdienste waar Christelike gesange en kersliedere gesing word. Op Oukersaand en Kersfeesdag word soms spesiale dienste gehou wat die middernagmis en die geboortemis, of soortgelyke diens, kan insluit.

Verwysings

  1. ↑ Pröse, Tim: Weihnachtsgeschichte. Die Geburt Christi aus heutiger Sicht: von Magiern, Ausgestoßenen und einer Geliebten. In: FOCUS nommer 52, 22 Desember 2007, bl. 108-109

Bronne

Eksterne skakels

Joelfees

Kersfees

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kersfees&oldid=583113"