Laerskool Koeberg: Verskil tussen weergawes
Morne (besprekings | bydraes) Nuwe blad: ***IN AANBOU*** Geskiedenis van Laerskool Koeberg Die eerste 50 jaar... Tot 1906 was hier slegs die Coronationwegskool vir betalende leerlinge, en geen doeltreffende voorsiening is gem... |
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
| Lyn 1: | Lyn 1: | ||
Die '''Laerskool Koeberg''' (vroeër Koebergweg Primêre Skool en toe tot 1994 Laerskool Oranje) was een van die eerste laerskole in die Kaapse Skiereiland waarin [[Afrikaans]] as onderrigmedium gebruik is. |
|||
***IN AANBOU*** |
|||
Vandag is dit 'n multikulturele skool wat [[Frans]] as tweede bykomende taal bied en leerders uit self [[Angola]], die [[Demokratiese Republiek van die Kongo|DRK]] en ander Afrikalande onderrig. Van die skool se 414 leerders (2010) kom uit informele nedersettings soos De Noon, Marconi Beam en Joe Slovo, townships soos [[Langa]] en [[Nyanga]], maar ook voorstede soos Kensington, [[Maitland]], Brooklyn, [[Ysterplaat]] en [[Milnerton]]. Baie van die leerders is kinders van vlugtelinge uit talle Afrikalande. |
|||
Geskiedenis van Laerskool Koeberg |
|||
==Ontstaan== |
|||
Die eerste 50 jaar... |
|||
In die vroeë jare van die twintigste eeu het baie verarmde Afrikaners na Kaapstad se minder gegoede voorstede, soos [[Woodstock]], [[Maitland]], [[Soutrivier]] en [[Observatory]] gestroom op soek na 'n heenkome. Tot 1906 was daar in Maitland slegs die Engelse Coronation Road School vir betalende leerders, maar geen voorsiening is gemaak vir die behoeftes van die kinders uit arm gesinne nie. In Januarie 1907 maak die tweede skool in Maitland as 'n A3 of derdeklas-klas skool in Chapelstraat oop met 56 leerders en ene me. Du Plessis as eerste hoof. Dit was die voorloper van die latere Laerskool Oranje en uiteindelik die Laerskool Koeberg. Al was die skool op behoeftige leerders gemik, was daar reeds uit die staanspoor talle leerders wie se ouers wel die skoolgeld ten volle betaal het. Teen 1913 was daar byvoorbeeld 113 leerders op die rol, waarvan net 61 van skoolgeld vrygestel was. |
|||
Teen daardie jaar het die ruimte in die gebou in Chapelstraat heeltemal ontoereikend geraak en rig die skoolkomitee vertoë aan die skoolraad vir 'n nuwe gebou. Reeds in 1914 begin die bouwerk aan die nuwe skool op die huidige perseel op die hoek van Koeberg- en Royalweg. Die skool sou aanvanklik uit net vier klaskamers bestaan en is teen 'n koste van £2 600opgerig, wat die koste van die omheining ingesluit het. Me. Du Plessis het die skool "Elim" genoem, omdat dit die Bybelse Jode se standplaas was op hulle uittog uit [[Egipte]]. |
|||
Tot 1906 was hier slegs die Coronationwegskool vir betalende leerlinge, en geen doeltreffende voorsiening is gemaak vir die behoeftes van die kinders van minder gegoede ouers nie. In Januarie 1907 is hier 'n tweede skool gestig, veral vir die behoeftige leerlinge wat nie skoolgeld kon betaal nie. Hierdie A3 of derdeklas-skool wat in 1907, met Mej. Du Plessis aan die hoof, in Chapelstraat Maitland met 56 leerlinge begin is, was die voorloper van die huidige Koeberg Laerskool. Alhoewel hierdie skool spesiaal vir die behoeftige leerlinge gestig is, was daar van die begin af leerlinge wat skoolgeld ten volle of gedeeltelik betaal het. So was daar in 1913 reeds 113 leerlinge op die rol waarvan slegs 61 van skoolgeld vrygestel was. |
|||
Al was die meeste van die leerders destyds Afrikaans, was die voertaal Engels. In 1917 is die skool se status verhoog en word dit die Koebergweg Primêre Skool. Toe me. Du Plessis met mnr. H.H.L. Smuts trou, word hy die skoolhoof. In 1919 kies die ouers 'n nuwe skoolkomitee waarvan slegs een lid Engelssprekend was, maar nogtans hou die komitee al sy besprekings in Engels. In dieselfde jaar doen die laerskool baanbrekerswerk vir Afrikaans toe dit as vak en onderrigmedium ingevoer word. Die skool bly tot 1926 in opdrag van die superintendent-generaal van onderwys 'n proefskool met alternatief-medium: die een dag alle onderrig in Engels, die volgende dag weer alles in Afrikaans. |
|||
In 1913 was die ruimte in die gebou in Chapelstraat heeltemal ontoereikend en is vertoë om 'n nuwe gebou tot die skoolraad gerig. |
|||
Deur die jare het Maitland se demografie in so 'n mate verander dat Laerskool Oranje nie meer sinvol op sy eie kon voortbestaan nie. Die skool smelt in 1995 met die Maitland Public School saam en neem weer die Koeberg-naam aan. |
|||
In 1914 is 'n aanvang gemaak met die bou van 'n nuwe skool op die huidige terrein, destyds die openbare uitspanning. Die hele skool wat uit vier klaskamers en ander geriewe bestaan het, het die reusebedrag van 2,600 pond gekos, en dit het ook nog die koste van omheining ingesluit. 'n Plegtige inwyding van die nuwe skool is gehou en afgesluit met die sing van die Britse Volkslied! |
|||
==Bronne== |
|||
Die destydse prinsipale, Mej. Du Plessis, het die skool "Elim" genoem, omdat dit die destydse standplaas van die Jode uit Egipte was. Tot op hierdie stadium was die voertaal van die skool natuurlik Engels, alhoewel die meeste van die leerlinge Afrikaans was. In 1917 is die status van hierdie A3-skool verhoog tot die Koebergweg Primêre Skool. Nadat Mej. Du Plessis getroud is word haar eggenoot, Mnr. H.H.L. Smuts, hoof van die skool. Ons mag nie versuim om hulde aan Mej. Du Plessis te bring vir haar toegewydheid en onvermoeide ywer waarvan die notule en inspeksie verslae getuig nie. Alhoewel daar in 1919 'n nuwe skoolkomitee gekies is waarvan slegs een lid Engelssprekend was, is al die besprekings in Engels gehou. Dit is ook vreemd dat die skoolkomitee tot 1912 al hul vergaderings in die Coronationweg-skool gehou het. Geen verklaring kon hiervoor gevind word nie. Die eerste opsigter van die skool waarvan melding gemaak word, was Mev. M. Gaybba wat die werk gedoen het teen 'n vergoeding van een pond tien per maand. |
|||
*[http://www.khanya.co.za/schools/khanyaschool.php?emisno=0103309308 Inligting op die webwerf van die Wes-Kaapse onderwysdepartement se Khanya-projek] |
|||
*[http://koeberg.schooljotter.com/ Die skool se eie webwerf] |
|||
In 1924 is die salaris van die opsigter verhoog tot 6 pond per maand. 'n Besonderse gebeurtenis was toe Afrikaans as vak en ook as onderrig-medium ingestel is. In opdrag van die S.G.O. word die skool van 1919 tot 1926 'n proefskool met die alternatief-medium d.w.s. een dag alle onderrig deur medium Engels en die volgende dag weer deur Afrikaans-medium. |
|||
Wysiging soos op 19:47, 19 Maart 2010
Die Laerskool Koeberg (vroeër Koebergweg Primêre Skool en toe tot 1994 Laerskool Oranje) was een van die eerste laerskole in die Kaapse Skiereiland waarin Afrikaans as onderrigmedium gebruik is.
Vandag is dit 'n multikulturele skool wat Frans as tweede bykomende taal bied en leerders uit self Angola, die DRK en ander Afrikalande onderrig. Van die skool se 414 leerders (2010) kom uit informele nedersettings soos De Noon, Marconi Beam en Joe Slovo, townships soos Langa en Nyanga, maar ook voorstede soos Kensington, Maitland, Brooklyn, Ysterplaat en Milnerton. Baie van die leerders is kinders van vlugtelinge uit talle Afrikalande.
Ontstaan
In die vroeë jare van die twintigste eeu het baie verarmde Afrikaners na Kaapstad se minder gegoede voorstede, soos Woodstock, Maitland, Soutrivier en Observatory gestroom op soek na 'n heenkome. Tot 1906 was daar in Maitland slegs die Engelse Coronation Road School vir betalende leerders, maar geen voorsiening is gemaak vir die behoeftes van die kinders uit arm gesinne nie. In Januarie 1907 maak die tweede skool in Maitland as 'n A3 of derdeklas-klas skool in Chapelstraat oop met 56 leerders en ene me. Du Plessis as eerste hoof. Dit was die voorloper van die latere Laerskool Oranje en uiteindelik die Laerskool Koeberg. Al was die skool op behoeftige leerders gemik, was daar reeds uit die staanspoor talle leerders wie se ouers wel die skoolgeld ten volle betaal het. Teen 1913 was daar byvoorbeeld 113 leerders op die rol, waarvan net 61 van skoolgeld vrygestel was.
Teen daardie jaar het die ruimte in die gebou in Chapelstraat heeltemal ontoereikend geraak en rig die skoolkomitee vertoë aan die skoolraad vir 'n nuwe gebou. Reeds in 1914 begin die bouwerk aan die nuwe skool op die huidige perseel op die hoek van Koeberg- en Royalweg. Die skool sou aanvanklik uit net vier klaskamers bestaan en is teen 'n koste van £2 600opgerig, wat die koste van die omheining ingesluit het. Me. Du Plessis het die skool "Elim" genoem, omdat dit die Bybelse Jode se standplaas was op hulle uittog uit Egipte.
Al was die meeste van die leerders destyds Afrikaans, was die voertaal Engels. In 1917 is die skool se status verhoog en word dit die Koebergweg Primêre Skool. Toe me. Du Plessis met mnr. H.H.L. Smuts trou, word hy die skoolhoof. In 1919 kies die ouers 'n nuwe skoolkomitee waarvan slegs een lid Engelssprekend was, maar nogtans hou die komitee al sy besprekings in Engels. In dieselfde jaar doen die laerskool baanbrekerswerk vir Afrikaans toe dit as vak en onderrigmedium ingevoer word. Die skool bly tot 1926 in opdrag van die superintendent-generaal van onderwys 'n proefskool met alternatief-medium: die een dag alle onderrig in Engels, die volgende dag weer alles in Afrikaans.
Deur die jare het Maitland se demografie in so 'n mate verander dat Laerskool Oranje nie meer sinvol op sy eie kon voortbestaan nie. Die skool smelt in 1995 met die Maitland Public School saam en neem weer die Koeberg-naam aan.