Laerskool Koeberg

Die skool se wapen.

Die Laerskool Koeberg (vroeër Koebergweg Primêre Skool en toe tot 1994 Laerskool Oranje) was een van die eerste laerskole in die Kaapse Skiereiland waarin Afrikaans as onderrigmedium gebruik is.

Vandag is dit 'n multikulturele skool wat Frans as tweede bykomende taal bied en leerders uit self Angola, die DRK en ander Afrikalande onderrig. Van die skool se 414 leerders (2010) kom uit informele nedersettings soos De Noon, Marconi Beam en Joe Slovo, townships soos Langa en Nyanga, maar ook voorstede soos Kensington, Maitland, Brooklyn, Ysterplaat en Milnerton. Baie van die leerders is kinders van vlugtelinge uit talle Afrikalande.

Ontstaan

In die vroeë jare van die twintigste eeu het baie verarmde Afrikaners na Kaapstad se minder gegoede voorstede, soos Woodstock, Maitland, Soutrivier en Observatory gestroom op soek na 'n heenkome. Tot 1906 was daar in Maitland slegs die Engelse Coronation Road School vir betalende leerders, maar geen voorsiening is gemaak vir die behoeftes van die kinders uit arm gesinne nie. In Januarie 1907 maak die tweede skool in Maitland as 'n A3 of derdeklas-klas skool in Chapelstraat oop met 56 leerders en ene me. Du Plessis as eerste hoof. Dit was die voorloper van die latere Laerskool Oranje en uiteindelik die Laerskool Koeberg. Al was die skool op behoeftige leerders gemik, was daar reeds uit die staanspoor talle leerders wie se ouers wel die skoolgeld ten volle betaal het. Teen 1913 was daar byvoorbeeld 113 leerders op die rol, waarvan net 61 van skoolgeld vrygestel was.

Teen daardie jaar het die ruimte in die gebou in Chapelstraat heeltemal ontoereikend geraak en rig die skoolkomitee vertoë aan die skoolraad vir 'n nuwe gebou. Reeds in 1914 begin die bouwerk aan die nuwe skool op die huidige perseel op die hoek van Koeberg- en Royalweg. Die skool sou aanvanklik uit net vier klaskamers bestaan en is teen 'n koste van £2 600opgerig, wat die koste van die omheining ingesluit het. Me. Du Plessis het die skool "Elim" genoem, omdat dit die Bybelse Jode se standplaas was op hulle uittog uit Egipte.

Al was die meeste van die leerders destyds Afrikaans, was die voertaal Engels. In 1917 is die skool se status verhoog en word dit die Koebergweg Primêre Skool. Toe me. Du Plessis met mnr. H.H.L. Smuts trou, word hy die skoolhoof. In 1919 kies die ouers 'n nuwe skoolkomitee waarvan slegs een lid Engelssprekend was, maar nogtans hou die komitee al sy besprekings in Engels. In dieselfde jaar doen die laerskool baanbrekerswerk vir Afrikaans toe dit as vak en onderrigmedium ingevoer word. Die skool bly tot 1926 in opdrag van die superintendent-generaal van onderwys 'n proefskool met alternatief-medium: die een dag alle onderrig in Engels, die volgende dag weer alles in Afrikaans.

Deur die jare het Maitland se demografie in so 'n mate verander dat Laerskool Oranje nie meer sinvol op sy eie kon voortbestaan nie. Die skool smelt in 1995 met die Maitland Public School saam en neem weer die Koeberg-naam aan.

Bronne

• Inligting op die webwerf van die Wes-Kaapse onderwysdepartement se Khanya-projek
• Die skool se eie webwerf