Laki: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Xqbot (besprekings | bydraes)
k robot Bygevoeg: sq:Krateri Laki
k robot Bygevoeg: eu:Laki
Lyn 16: Lyn 16:
[[en:Laki]]
[[en:Laki]]
[[et:Laki]]
[[et:Laki]]
[[eu:Laki]]
[[fi:Lakagigar]]
[[fi:Lakagigar]]
[[fr:Laki]]
[[fr:Laki]]

Wysiging soos op 21:46, 21 April 2010

Lakagígar
Een van Laki se kraters

Die Yslandse vulkaan Laki lê op die sogenaamde Lakikloof in die suid-ooste van die eiland. In die 18de eeu is die kloof die skouplek van 'n geweldige vulkaanuitbarsting.

Op 8 Junie 1783 bars die kloof en laat die Laki-vulkaan ontstaan, wat Ysland met 'n dik laag van fyn as bedek en groot hoeveelhede toksiese gasse vrystel. Die Laki bly nog agt maande lank aktief en blaas sowat 15 miljoen kubieke kilometer se lawa uit. Meer dan 500 vierkante kilometer grond is met die lawa bedek. Volgens hedendaagse ramings het die uitbarsting ook meer dan 120 miljoen ton swaweldioksied, 15 miljoen ton fluoorwaterstofsuur en sewe miljoen ton chloorwaterstofsuur vrygestel. Talle diere en mense is deur die hoë konsentrasie fluoriede en arseenverbindings in die water vergif.

Volgens Yslandse ramings word sowat een vyfde of 10 000 mense van die eiland se bevolking slagoffers van die natuurramp. Destydse berigte verwys na 'n gaswolk wat die hele Noordelike Halfrond oordek het en tot 'n grootskaalse weersverandering lei. Lugbesoedeling en temperatuuruiterstes, wat deur die vulkaanuitbarsting veroorsaak word, pla Engeland en Frankryk tussen 1783 en 1784, waar respektiewelik 20 000 en 16 000 sterfgevalle as gevolg van die ramp aangeteken word.