Aung San Suu Kyi

Lêer:Burma 3 150.jpg

Aung San Suu Kyi

Daw Aung San Suu Kyi (IFA: [àunsʰánsṵtʃì]) (gebore: 19 Junie 1945, Rangoen) is 'n Mianmarese politikus, leier van 'n nie-geweldadige beweging vir menseregte en demokrasie in Mianmar (Birma) en ontvanger van die 1991 Nobelprys vir Vrede, naas verskeie ander internasionale toekennings.

Vroeë lewe

Daw Aung San Suu Kyi is gebore in Rangoen. Haar vader, U Aung San, was 'n prominente ondersteuner van Birmaanse onafhanklikheid en is deur politieke teenstanders kort na die onafhanklikheid van Birma vermoor. Aung San Suu Kyi was twee jaar oud op daardie tydstip. Haar moeder, Daw Khin Kyi het ook as ambassadeur van Birma in Indië gedien.

Aung San Suu Kyi studeer tussen 1964 en 1967 in die filosofie, politieke wetenskappe en ekonomie aan die St. Hugh Kollege, Universiteit van Oxford. Van 1969 tot 1971 was sy 'n assistent-sekretaris van die advieskommissie vir administratiewe- en begrotingsaangeleenthede by die Sekretariaat van die Verenigde Nasies in New York Stad.

In 1972 word sy navorsingsbeampte by die Ministerie van Buitelandse Sake in Bhutan en trou met Dr. Michael Aris, 'n Britse vakkundige op die gebied van Tibetaanse kultuur wat in Bhoetan woonagtig was. In 1973 en in 1979 is haar seuns gebore. In 1988 keer sy terug na Birma om haar siek moeder by te staan.

Begin van politike aktivisme

In 1988, het die langdienende leier van die regerende Sosialiste Party, General Ne Win, afgetree. Dit lei tot massa betogings ten gunste van demokratisering, wat geweldadig onderdruk is. 'n Nuwe militêre junta neem die mag oor in Birma.

Sterk beïnvloed deur Mahatma Gandhi se filosofie van nie-geweldadige verset het Aung San Suu Kyi die politiek toegetree en haar beywer vir demokratisering. Sy help om die 'National League for Democracy' (NLD) op 24 September 1988 te stig en word aangestel as die algemene sekretaris van die beweging. 'n Aantal konfrontasies volg waartydens sy onbevrees in situaties waarin sy persoonlik in lewensgevaar verkeer het, opgetree.

Arrestasie in Mianmar

Op 20 Julie 1989 plaas die militêre regime haar onder huisarres in Rangoon ingevolge die reëls van die militêre noodtoestand, wat arres en gevangenskap sonder enige vorm van regsprosedure vir tot drie jaar moontlik maak. Sy begin 'n hongerstaking toe studente in haar huis gearresteer word om deur die militêre inligtingsdiens ondervra te word. Sy word deur Amnesty International as politieke gevangene erken.

Op 27 Mei 1990 word sy, ondanks die feit dat sy nog steeds onder huisarres was, met 'n oorweldige meerderheid verkies tot Eerste Minister tydens 'n algemene verkiesing waarby haar party 82 present van die setels moes verkry. Die militêre junta (State Law and Order Restoration Council, afgekort SLORC) weier egter om die verkiesingsuitslag te aanvaar.

In 1991 word die Nobelprys vir Vrede aan haar toegeken. Sy gebruik die geld (1,3 miljoen dollar) om 'n fonds vir gesondheid en ontwikkeling vir die Birmaanse volk op te rig.

Toe haar man, wat haar sedert 1995 nie meer gesien het nie, in Maart 1999 in Engeland aan prostaatkanker sterf, kon sy hom nie op sy laatste siekbed besoek of na sy begrafnis gaan nie, uit vrees dat sy nie weer toegelaat sou word nie om na Mianmar terug te keer nie. (Hierdie vrees is gebasseer op die feit dat die junta herhaaldelik aangebied het om haar vry te laat as sy die land sou verlaat).

Sedert 2003 stry sy nog steeds onversetlik teen die militêre junta wat haar bewegingsvryheid bly beperk. Sy het intussen verskeie jare in huisarres deurgebring. Die junta het nog nie gehoor gegee aan tallose oproepe van wêreldleiders, politici en nobelpryswenners om haar vry te laat nie. Haar status as martelaar vir die vryheid en haar simboliese rol as fokus vir die verset teen die junta in Mianmar is soortgelyk aan die rol wat Nelson Mandela in Suid-Afrika gespeel het.

Op 25 Mei 2007 is Aung San Suu Kyi se aanhouding, wat op 27 Mei sou verstryk het, verder verleng.

Eksterne skakel

• Aung San Suu Kyi webtuiste (Engels)