Namibië

Namibië
Republic of Namibia
Republiek van Namibië

Vlag Wapen
Nasionale leuse: Engels: Unity, Liberty, Justice (Eenheid, Vryheid, Geregtigheid)
Volkslied: Namibia, Land of the Brave
Hoofstad	Windhoek
Grootste stad	Windhoek
Amptelike tale	Engels¹
Regering President Eerste Minister	Republiek Hifikepunye Pohamba Nahas Angula
Onafhanklikheid Onafhanklikheid - onderhandelde onafhanklikheid	van Suid-Afrika 21 Maart 1990
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	825 418 km2  (33ste)
Bevolking  - 2002-skatting  - Digtheid	1 820 916 (143ste) 2,2 / km2 (-)
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2005-skatting $28,460 miljoen (98) $1 475 (162ste)
Geldeenheid	Namibiese Dollar (NAD)
Tydsone  - Somertyd	(UTC+1) (UTC+2)
Internet-TLD	.na
Skakelkode	+264
¹Duits en Afrikaans was ook amptelike tale tot onafhanklikheid in 1990. Die meerderheid van die bevolking praat Afrikaans as 'n tweede taal, terwyl Oshiwambo is die moedertaal van die helfte van die bevolking is. Duits is die moedertaal van sowat 32 persent van die blanke inwoners, terwyl net 7 persent Engels as huistaal praat.

Die Republiek van Namibië (vroeër bekend as Suidwes-Afrika) is 'n land in suidwestelike Afrika, aan die Atlantiese kus. Dit word deur Angola en Zambië in die noorde, Botswana in die weste, en Suid-Afrika in die suide begrens.

Namibië was van die laat 19de eeu tot by die Eerste Wêreldoorlog 'n Duitse kolonie en is daarna deur Suid-Afrika geadministreer. Onafhanklikheid was in 1990, wat Namibië een van die jongste nasies ter wêreld maak.

Geskiedenis

In 1966 het SWAPO 'n oorlog van onafhanklikheid begin, maar dit was in 1988 dat Suid-Afrika toegestem het om sy administrasie te eindig. Onafhanklikheid was in 1990, terwyl Suid-Afrika Walvisbaai eers in 1994 aan Namibië afgestaan het.

Politiek

Sien hoofartikel Politiek van Namibië

Die hoof van die land is die president, vir wie die bevolking elke vyf jaar stem. Die hoof van die regering is die eerste minister, wat deur die president aangestel word. SWAPO is die land se grootste party.

Geografie

Sien hoofartikel Geografie van Namibië

Namibië word in die ooste deur die Kalahariwoestyn en Botswana, in die suide deur die Oranjerivier en Suid-Afrika, in die weste deur die Suidelike Atlantiese Oseaan en in die noorde deur die Kunene, die Okavango en Angola begrens. Die Caprivistrook is 'n landstrook van 450 by 50 kilometer in die noord-ooste, wat tussen Angola, Zambië en Botswana lê en in die ooste ook aan Zimbabwe grens.

Namibië is met 'n oppervlakte van meer as 825 000 vierkante kilometer byna vier keer so groot soos die Verenigde Koninkryk. Die land se terrein bestaan uit 'n verskeidenheid landskappe, wat wissel van bossavanne en berglandskappe tot woestyne en halfwoestyne.

Kaart van Namibië

In geologiese opsig word Namibië as een van die oudste dele van die Afrika-vasteland beskou. Lank voordat die reusevasteland Gondwanaland ontstaan het, het in die gebied van die huidige Afrika twee plato's gevorm - die Kongo- en die Kalahari-Kraton. Die laasgenoemde beslaan groot dele van die huidige Namibië.

Die vastelandgebied van Gondwana, wat destyds dele van Afrika, Suid-Amerika, Australië, Indië en Antarktika bevat het, het eers sowat 550 miljoen jaar gelede as gevolg van tektoniese prosesse ontstaan. Sowat 150 miljoen jaar gelede het Gondwana uitmekaar gebreek, om sodoende die huidige vastelande te vorm.

Namibië se klimaattoestande het oor 'n lang tydperk feitlik onveranderd gebly, en baie geologiese strukture, prosesse en verskynsels is tot vandag toe baie goed bewaar. Een van die bekendste voorbeelde is die Namibwoestyn, wat as die oudste ter wêreld beskou word.

Die land word in vier groot geografiese gebiede verdeel: Die droë en onvrugbare Namibwoestyn, wat langs Namibië se Atlantiese kus lê en wydtes tussen 80 en 130 kilometer bereik; die uitgestrekte Sentrale Plato met 'n gemiddelde hoogte van 1 100 meter bo seevlak (in sy westelike gedeelte lê ook die hoogste bergspits, die Brandberg (2 561 meter); en die alluviale vlaktes van die noorde, wat onder meer die Etosha Pan insluit.

Klimaat

Sandduine in die Namibwoestyn teen aandskemer

Die klimaat van Namibië is grotendeels subtropies-kontinentaal, warm en droog. Die belangrikste klimaatsones is

• die Namibwoestyn wes van die platorand, wat baie min reën kry. Die gebied word gekenmerk deur 'n sterk warm wind, wat dwarsdeur die jaar waai. Die temperature styg ook in die winter dikwels tot meer as 25 °C, alhoewel hulle snags tot vriespunt kan daal. Temperatuurskommelings van meer as 20 °C kom gereeld soggens en saans voor. Die sentrale hooglandgebiede word dikwels deur bittere koue geteister, alhoewel sneeuvalle selde voorkom. Desember en Januarie is die warmste maande in die somer, met temperature van meer as 30 °C.
• Die Kalahariwoestyn kom ten opsigte van sy klimaat grootliks ooreen met die Namib, dit kry egter 'n bietjie meer reën.
• Die Caprivistrook spog met gereelde reënval en 'n uitgestrekte rivierstelsel met tropiese oerwoude. Die gebied word deur 'n hoë lugvogtigheid gekenmerk.
• Die klimaat van die Atlantiese kusgebied word veral deur die Benguelastroom beïnvloed, wat die plaaslike suid-westelike winde sterk laat afkoel. Vinnige kondensasie verhinder die vorming van reënwolke en lei tot digte mis. Die gebied word deur gematigde temperature in die somer en koue in die winter gekenmerk. Die watertemperatuur bereik selde meer as 15 °C.

Ekonomie

Sien hoofartikel Ekonomie van Namibië

'n Uitsig oor die sentrale sakedistrik van Windhoek

Namibië is 'n land met 'n lae bevolkingsdigtheid wat met 'n rykdom natuurlike hulpbronne (waaronder diamante, uraan, koper, sink), ryk visbronne en 'n groot aantal vee geseën is, maar ook groot toerisme-potensiaal het. Tans lewer die dienstesektor (banke, toerisme, telekommunikasie, staat) meer as die helfte van Namibië se nasionale inkomste op, terwyl die primêre sektor (landbou, vissery en mynbou) se aandeel 'n kwart en die aandeel van nywerhede 'n vyfde beloop.

Die ekonomiese struktuur van die land word sodoende deur 'n "onvoltooide transformasie" gekenmerk: in vergelyking met die ontwikkelingspeil van Namibië is die aantal werknemers in die landbousektor met sowat 25 persent van die ekonomies aktiewe bevolking (waaronder baie bestaansboere) nog taamlik hoog, terwyl die sekondêre sektor se bydrae laag bly. Die Namibiese regering bevorder dan ook die doelgerigte uitbou en diversifisering van die nywerheidssektor om oor die middeltermyn nuwe werkgeleenthede te skep en oor die langtermyn die ekonomie se afhanklikheid van natuurlike hulpbronne (wat binne die afsienbare toekoms uitgeput sal wees) te verminder.

Die primêre sektor vorm nog steeds die grondslag van die Namibiese ekonomie. Terwyl sowat die helfte van die bevolking afhanklik is van bestaansboerdery en die land nie selfversorgend is ten opsigte van voedselproduksie nie, verdien Namibië waardevolle buitelandse valuta danksy die goed ontwikkelde mynbou, wat tans sowat 'n vyfde van die bruto geografiese produk oplewer. Namibië is tans die vierde grootste uitvoerder van nie-energetiese minerale in Afrika en die vyfde belangrikste produsent van uraan ter wêreld. Ander belangrike produkte sluit diamante, lood, sink, tin, silwer en wolfram in.

Namibië se per-capita-inkomste is vyf keer so hoog as dié van die armste Afrikalande, nogtans verkeer die meerderheid van die Namibiërs in armoede. Grootskaalse werkloosheid, 'n tekort aan geskoolde vaklui, ongelyke inkomsteverdeling en die groot aandeel van buitelandse beleggers is die grootste ekonomiese vraagstukke.

Mense

Herero-vroue in Windhoek

Namibië is op een na die mees yl bevolkte land ter wêreld, alhoewel die bevolking van omtrent 600 000 mense in 1961 tot 'n geskatte 2 083 405 in 2007 gegroei het. Die land word egter deur 'n hoogs onegalige bevolkingsverspreiding en 'n groot etniese diversiteit gekenmerk; die grootste deel van die Namibiërs woon in die vrugbare streke van die noorde en in die stedelike gebiede van die land.

Die Ovambos, 'n bantoe-volk in die noordelike geweste van Omusati, Oshana, Ohangwena en Oshikoto, verteenwoordig 49,8 persent van die totale bevolking. Ander etnieë, wat tot die bantoe-groep behoort, is die Kavango-stamme in die gelyknamige gebied, die Hereros in die gebied Othozondjupa, die Himbas in Kunene en die Capriviane in die Caprivi-gebied.

Die Namas in die Karas-gebied, die Damaras in Erongo en die San (Boesmans) in Omaheke is almal etnieë van die Khoisan-groep.

'n Jong Himba-vrou in Namibië.

Die meerderheid van Namibië se 80 000 blankes is Afrikaners, wat saam met die Kleurlinge en Rehoboth-Basters Afrikaans as moedertaal het. Ander belangrike groepe Blankes is die sowat 25 000 Namibiërs van Duitse afkoms en die Portugese minderheid van 5 000 mense in die noorde (veral mynwerkers en setlaars).

Aangesien tans sowat 'n vyfde van die Namibiese bevolking met MIV/vigs besmet is, sal die groeikoers net soos die gemiddelde lewensverwagting van die bevolking (tans 38 jaar, teenoor 58 in die jaar 1980) verder daal. Kulturele gewoontes en groot probleme by die mediese versorging van VIGS-pasiënte bly groot struikelblokke, wat die mediese maatreëls van die Namibiese regering en internasionale organisasies in die stryd teen VIGS minder doeltreffend maak.

Die amptelike taal is Engels, maar omtrent 60 persent van die bevolking kan Afrikaans praat. Die Namibiese staat erken alle tale, alhoewel net Engels ampstaalstatus het. Duits is naas Afrikaans die mees gebruiklike taal in Suid- en Sentraal-Namibië, met tussen 20 000 en 30 000 moedertaalsprekers en enkele honderdduisend mense wat dit as tweede taal kan praat. Duits speel nog steeds 'n belangrike rol in die Namibiese ekonomie en toerisme. Ook die topografie van Namibië word deur baie Duitse plek- en straatname gekenmerk.

Kombuis-Duits, 'n vereenvoudigde kontaktaal of pidgin, wat tydens die Duitse koloniale bewind ontwikkel is, word nog deur sowat 15 000 meesal bejaarde Namibiërs gepraat.

Eksterne skakels

• Republiek van Namibië - Regering van Namibië
• Indeks van wêreldwye persvryheid 31 uit 139 lande
• Fotos van Suid-Namibië

---