Vryburg

Vryburg is 'n dorp in die Noordwes-provinsie van Suid-Afrika.

Ligging

Die dorp lê halfpad tussen Kimberley (die hoofstad van die Noordkaap-provinsie) en Mafikeng (die hoofstad van die Noordwes-provinsie). Dit lê op die belangrike spoorlyn wat Cecil Rhodes van Kaapstad na die diamantvelde van Kimberley, en verder noord na Vryburg, Mafikeng en Rhodesië (nou Zambië en Zimbabwe) aangelê het. Dit lê ook op die N14 nasionale pad wat van Gauteng in 'n suidwestelike rigting deur Vryburg, Kuruman en Upington loop na Namakwaland en Namibië.

Geskiedenis

Vryburg was die hoofstad van Die Stellalandse Republiek wat in 1882 gestig is. Die eerste en enigste president was G.J. van Niekerk. In 1885 het die Britte die dorp ingeneem en die gebied by Brits-Betsjoenaland ingelyf, wat toe in 1895 deel van die Kaapkolonie geword het.

Tydens die Anglo-Boereoorlog het die Britte 'n konsentrasiekamp vir vrouens en kinders hier bedryf.

In 1910 het die Kaapkolonie die Kaapprovinsie (een van die vier provinsies van die Unie van Suid-Afrika en later die Republiek van Suid-Afrika) geword. Vanaf 1994, toe die land in nege provisies ingedeel is, val Vryburg in die Noordwes-provinsie.

Besienswaardighede

Net suid van die dorp is die Huhudi-woongebied. Die naam is 'n Tswana-woord wat "lopende water" beteken. Verder suid, by Tierkloof, is die Tiger Kloof Educational Institute, wat in 1904 deur die London Missionary Society opgerig is. Die klipkerk daar is 'n nasionale gedenkwaardigheid.

Vryburg is die land se grootste beesproduksiedistrik. Dit word soms "die Texas van Suid-Afrika" genoem. Die Hereford-beesras is die gewildste. Mielies en grondbone is die belangrikste gewasse.

Sir Arnold Theiler, die veearts wat die wêreldberoemde veeratsenykundige navorsingstasie, Onderstepoort, naby Pretoria, tot stand gebring het, het gedurende die vroeë deel van sy loopbaan op die plaas Armoedsvlakte, 8 km wes van Vryburg, navorsing gedoen. Van die apparaat wat hy gebruik het, is te sien in die Theilermuseum op die plaas.

Eksterne skakels

• Tiger Kloof Educational Institute (Engels)
• Onderstepoort Veeartsenykundige Instituut (Engels)

Bronnelys

• Erasmus, B.P.J., Op Pad in Suid-Afrika, Jonathan Ball Uitgewers, Johannesburg, 2004.