Oudtshoorn: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 1: Lyn 1:
{{Inligtingskas Nedersetting
[[Beeld:Swartberg.jpg|thumb|right|250px|Sneeubedekte pieke naby die Swartbergpas buite Oudtshoorn]] '''Oudtshoorn''' is met sowat 82 317 inwoners (2010) die grootste dorp in die [[Klein Karoo]], 'n streek in die provinsie [[Wes-Kaap]] ([[Suid-Afrika]]). Die dorp is geleë tussen die majestueuse [[Outeniekwaberge|Outeniekwa]]- en Swartberge, 506 kilometer oos van [[Kaapstad]]. Oudtshoorn staan onder meer bekend as die sentrum van die volstruisteelt en die gasheerstad van die [[Klein Karoo Nasionale Kunstefees]], die belangrikste kulturele fees van die [[Afrikaans|Afrikaanse]] taalgemeenskap in Suid-Afrika. Die dorp is ook die beginpunt van die wynroete langs die R 62. Die [[N12 (Suid-Afrika)|N12]] nasionale pad gaan deur Oudtshoorn.
|amptelike_naam=Oudtshoorn
|ander_naam=
|inheemse_naam=
|nedersetting_tipe=
|bynaam=
|slagspreuk=
|translit_taal1=
|translit_taal1_tipe=
|translit_taal1_inligting=
|translit_taal2=
|translit_taal2_tipe=
|translit_taal2_inligting=
|beeld_stadsilhoeët=
|beeldgrootte=
|beeldbyskrif=
|beeld_vlag=
|vlaggrootte=
|vlagskakel=
|beeld_seël=
|seëlskakel=
|seëlgrootte=
|beeld_skild=
|skildskakel=
|skildgrootte=
|beeld_leë_embleem=
|leë_embleemtipe=
|leë_embleemgrootte=
|leë_embleemskakel=
|beeld_kaart=
|kaartgrootte=250px
|kaartbyskrif=
|beeld_kaart1=
|kaartgrootte1=
|kaartbyskrif1=
|beeld_punt_kaart=
|puntkaartgrootte=
|puntkaartbyskrif=
|punt-x=
|punt-y=
|duimdrukkerkaart=Wes-Kaap
|duimdrukkeretiketposisie=onderkant
|diumdrukkerkaartgrootte=
|duimdrukkerkaartbyskrif=
|onderafdelingtipe=[[Land]]
|onderafdelingnaam={{vlag|Suid-Afrika}}
|onderafdelingtipe1=[[Provinsies van Suid-Afrika|Provinsie]]
|onderafdelingtipe2=Distriksmunisipaliteit
|onderafdelingtipe3=Plaaslike Munisipaliteit
|onderafdelingtipe4=
|onderafdelingnaam1=[[Wes-Kaap]]
|onderafdelingnaam2=[[Eden-distriksmunisipaliteit|Eden]]
|onderafdelingnaam3=[[Oudtshoorn Plaaslike Munisipaliteit|Oudtshoorn]]
|onderafdelingnaam4=
|regeringvoetnotas=
|regeringstipe=
|leiertitel=
|leiernaam=
|leiertitel1=
|leiertitel2=
|leiertitel3=
|leiertitel4=
|leiernaam1=
|leiernaam2=
|leiernaam3=
|leiernaam4=
|stigtingstitel=
|stigtingsdatum=
|stigtingstitel2=
|stigtingsdatum2=
|stigtingstitel3=
|stigtingsdatum3=
|eenheidvoorkeur=
|oppervlakvoetnotas=
|oppervlakgroottes=
|oppervlak_totaal_km2=
|oppervlak_land_km2=
|oppervlak_water_km2=
|oppervlak_totaal_myl2=
|oppervlak_land_myl2=
|oppervlak_water_myl2=
|oppervlak_water_persent=
|oppervlak_stedelik_km2=
|oppervlak_stedelik_myl2=
|oppervlak_metro_km2=
|oppervlak_metro_myl2=
|oppervlak_leeg1_titel=
|oppervlak_leeg1_km2l=
|oppervlak_leeg1_myl2=
|oppervlak_leeg2_titel=
|oppervlak_leeg2_km2l=
|oppervlak_leeg2_myl2=
|hoogtevoetnotas=
|hoogte_m=
|hoogte_voet=
|breedtegraad=33
|breedtegraad_m=35
|breedtegraad_s=0
|breedtegraad_NS=S
|lengtegraad=22
|lengtegraad_m=12
|lengtegraad_s=0
|lengtegraad_OW=O
|koördinaattipes=region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki
|koördinaatwys=display=inline,title
|bevolking_soos_op=
|bevolkingnotas=
|bevolking_totaal=
|bevolkingsdigtheid_km2=
|bevolkingsdigtheid_myl2=
|bevolking_metro=
|bevolkingsdigtheid_metro_km2=
|bevolkingsdigtheid_metro_myl2=
|bevolking_stedelik=
|bevolkingsdigtheid_stedelik_km2=
|bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2=
|bevolking_leeg1_titel=
|bevolking_leeg1=
|bevolkingsdigtheid_leeg1_km2=
|bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2=
|bevolking_leeg2_titel=
|bevolking_leeg2_titel=
|bevolkingsdigtheid_leeg2_km2=
|bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2=
|bevolkingnota=
|tydsone=[[Suid-Afrikaanse Standaardtyd|SAST]]
|utcafset=+2
|tydsone_DST=
|uctafset_DST=
|poskodetipe=
|poskode=
|skakelkode=
|leë_naam=
|leë_inligting=
|leë1_naam=
|leë1_inligting=
|leë2_naam=
|leë2_inligting=
|leë3_naam=
|leë3_inligting=
|voetnotas=
|webwerf=
}}
[[Beeld:Swartberg.jpg|thumb|right|250px|Sneeubedekte pieke naby die Swartbergpas buite Oudtshoorn]]

'''Oudtshoorn''' is met sowat 82 317 inwoners (2010) die grootste dorp in die [[Klein Karoo]], 'n streek in die provinsie [[Wes-Kaap]] ([[Suid-Afrika]]). Die dorp is geleë tussen die majestueuse [[Outeniekwaberge|Outeniekwa]]- en Swartberge, 506 kilometer oos van [[Kaapstad]]. Oudtshoorn staan onder meer bekend as die sentrum van die volstruisteelt en die gasheerstad van die [[Klein Karoo Nasionale Kunstefees]], die belangrikste kulturele fees van die [[Afrikaans|Afrikaanse]] taalgemeenskap in Suid-Afrika. Die dorp is ook die beginpunt van die wynroete langs die R 62. Die [[N12 (Suid-Afrika)|N12]] nasionale pad gaan deur Oudtshoorn.


==Geskiedenis==
==Geskiedenis==
Lyn 55: Lyn 200:


==Verwysings==
==Verwysings==
{{verwysings}}
<references/>


{{Wes-Kaap}}
{{Wes-Kaap}}
{{coord|33|35|S|22|12|E|region:ZA_type:city|display=title}}
{{Koördinate|33|35|S|22|12|E|region:ZA_type:city|display=title}}


[[Kategorie:Nedersettings in die Wes-Kaap]]
[[Kategorie:Nedersettings in die Wes-Kaap]]

Wysiging soos op 19:56, 22 Julie 2011

Oudtshoorn
Oudtshoorn is in Wes-Kaap
Oudtshoorn
Oudtshoorn
Koördinate: 33°35′0″S 22°12′0″O / 33.58333°S 22.20000°O / -33.58333; 22.20000
LandVlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
ProvinsieWes-Kaap
DistriksmunisipaliteitEden
Plaaslike MunisipaliteitOudtshoorn
TydsoneUTC+2 (SAST)
Sneeubedekte pieke naby die Swartbergpas buite Oudtshoorn

Oudtshoorn is met sowat 82 317 inwoners (2010) die grootste dorp in die Klein Karoo, 'n streek in die provinsie Wes-Kaap (Suid-Afrika). Die dorp is geleë tussen die majestueuse Outeniekwa- en Swartberge, 506 kilometer oos van Kaapstad. Oudtshoorn staan onder meer bekend as die sentrum van die volstruisteelt en die gasheerstad van die Klein Karoo Nasionale Kunstefees, die belangrikste kulturele fees van die Afrikaanse taalgemeenskap in Suid-Afrika. Die dorp is ook die beginpunt van die wynroete langs die R 62. Die N12 nasionale pad gaan deur Oudtshoorn.

Geskiedenis

Vroeë geskiedenis

Die omgewing van Oudtshoorn is oorspronklik deur Boesmans bewoon, en 'n groot aantal van hulle rotstekeninge is in die grotte van die nabygeleë Swartberge bewaar.

'n Historiese gebou in Oudtshoorn

Die eerste Europese ontdekkers in die gebied was 'n Nederlandse handelsekspedisie onder die bevel van ene veldkornet Schrijver, wat in Januarie 1689 deur 'n Griekwa-gids oor die ou olifante-trekpad na die streek gelei is. Die ekspedisie het tot by die huidige dorp Aberdeen gekom en het die Klein Karoo op 16 Maart oor die Attakwaskloof weer verlaat. Die eerste setlaars het hulle egter eers sowat honderd jaar later in die gebied gevestig.

Die dorp Oudtshoorn het ontstaan op twee plase wat aan Cornelis Petrus Rademeyer behoort het. Die eerste permanente gebou in die Klein Karoo, 'n Nederduits-Gereformeerde kerk, is in 1839 naby die oewer van die Grobbelaarsrivier opgerig. Die dorp Oudtshoorn het rondom hierdie kerkgebou begin groei en is vernoem na baron Pieter van Rheede van Oudtshoorn, wat in 1772 as goewerneur van die Kaapkolonie benoem is, maar tydens die seereis op pad na die Kaap oorlede is.

'n Klein skool met een klaskamer is in 1858 gebou, en 'n rukkie later is 'n munisipaliteit en in 1859 ook 'n Landboukundige Genootskap gestig. In dieselfde jaar is met die bou van 'n groter kerkgebou begin, wat die kleiner godshuis sou vervang.

Die jaar 1859 was ongelukkig ook die beginpunt van 'n langdurige droogte, wat die plaaslike ekonomie in mekaar laat stort het. Baie boere het hulle plase verloor en moes as bywoners op plase bly. In 1865 is die dorp reeds deur armoede geteister. Met die stortreëns van die jaar 1869 is die droogte finaal gebreek, en die depressie het tot 'n einde gekom. Oudtshoorn het 'n welvarende gemeenskap geword.

Die eerste Goue Era van die volstruisbedryf

'n Volstruisplaas in Oudtshoorn

Oudtshoorn het sy welvaart in daardie tydperk veral aan die volstruisteelt te danke gehad, wat veral in die Europese modebedryf gewild geraak het en veral as versiering van hoede gebruik is. In die tydperk tussen 1875 en 1880 het die prys vir 'n paar volstruise tot by 1 000 pond sterling gestyg.

Die boere in die omgewing van Oudtshoorn het besef dat volstruisteelt winsgewender sou wees as enige ander landbouproduk. Hulle het die verbouing van hulle tradisionele graangewasse laat vaar en in plaas daarvan lusern geplant, wat as volstruisvoer benodig is. Danksy die ekonomiese welvaart is ook die nuwe Nederduits-Gereformeerde kerkgebou uiteindelik voltooi en op 7 Junie 1879 ingewy.

Ongelukkig het die volstruisbedryf weens oorproduksie in 1885 'n krisis beleef. Daarbenewens is Oudtshoorn in Mei van dieselfde jaar deur 'n vloedramp verwoes. Die nabygeleë Victoriabrug oor die Olifantsrivier is een jaar na sy voltooing deur die vloedwaters weggespoel.

Die tweede Goue Era van die volstruisbedryf

Die volstruisbedryf het maar stadig herstel, en eers na die einde van die Tweede Vryheidsoorlog (1899-1902) was daar 'n groot oplewing. Die bedryf het rekordverkope van volstruisvere gehad, en baie volstruistelers het nou as "veerbaronne" bekend gestaan en vir hulle statige villas, die sogenaamde volstruisveerpaleise, laat oprig. Die volstruisbedryf het sy hoogtepunt in 1913 bereik, maar met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914 het verkope sterk gedaal. Die plaaslike ekonomie het opnuut in duie gestort, en die meeste boere het weer begin om hulle tradisionele graangewasse te verbou.

Volstruisteelt in die 20ste eeu

'n Volstruismannetjie en -wyfie

Die volstruisteelt, wat in 1859 met slegs 2 159 voëls in die Oudtshoorngebied begin het, was in die eerste helfte van die 20ste eeu op die drumpel van uitsterwing. In 1918 is met die slagting van Suid-Afrika se meer as 300 000 geteelde volstruise begin - die aantal voëls het tot slegs 30 000 in 1932 en 'n skrale 2 000 in 1940 gekrimp. Nogtans het die gebied sy ekonomiese opswaai ná die Tweede Wêreldoorlog nog eens aan volstruise te danke gehad - hierdie keer was die toerismesektor die dryfveer agter die herlewing in die volstruisbedryf. Toeriste, wat 'n besoek aan die nabygeleë Cango-grotte afgelê het, het ook in ander besienswaardighede begin belangstel, en skouplase met volstruise het vinnig tot 'n trekpleister ontwikkel. Die eerste volstruis-skouplaas is reeds in 1930 geopen.

Die volstruisbedryf vandag

Toeriste het met hul vraag na volstruisleer en ander produkte tot die bedryf se groei bygedra. In die 1980's was daar weer sowat 100 000 voëls in die Oudsthoorngebied - 'n getal wat ook in die volgende dekades stabiel sou bly.

Vandag is professionele volstruisskouplase 'n gewilde trekpleister in Oudsthoorn. Daarnaas speel ook die vleisproduksie weer 'n belangrike rol. Volstruisvleis word nie net op die Suid-Afrikaanse mark aangebied nie, maar ook na oorsese bestemmings uitgevoer.

Poolse weeskinders

In 1944 het die Suid-Afrikaanse regering 500 Poolse weeskinders (299 seuns en 201 meisies), wat hul ouers en gesinne tydens hul ballingskap in die Sowjetunie verloor het, om humanitêre redes vanuit die destydse Persië na Oudtshoorn laat bring waar 'n Poolse skool vir hulle georganiseer is.[1]

Afrikaans

Die skrywer C.J. Langenhoven, die bekendste boorling van Oudtshoorn en skrywer van Die Stem van Suid-Afrika, het in die tydperk ná die ekonomiese krisis van 1914 bekendheid verwerf. Langenhoven, wat as een van die vaders van die Afrikaanse taal beskou word, was 'n eersterangse skrywer, wat 'n groot deel van die belangrike literêre werke van die vroeë Afrikaanse literatuurgeskiedenis opgelewer het.

Oudtshoorn is vandag 'n moderne dorp, wat veral op toerisme, landbou en volstruisteelt steun. Die Klein Karoo Nasionale Kunstefees, die grootste Afrikaanse taalfees in die land, vind hier jaarliks plaas.

Toerisme

Toerisme-inligting

Oudtshoorn en De Rust word deur Groter Oudtshoorn Toerisme[2] bestuur.

Die toerismekantoor is sentraal geleë in Baron van Reedestraat en bied 'n eenstopdiens vir besoekers aan die dorp.

Besienswaardighede

Die historiese volstruisveerpaleise en die huidige volstruis-skouplase, die Kangogrotte sowat 30 kilometer van Oudtshoorn af, die wynroete en die pragtige natuurskoon van die omgewing met sy kenmerkende fauna, waaronder baie vetplante (sukkulente), lok duisende toeriste.

Eksterne skakels

Verwysings

  1. Jerzy Zubrzycki: Polish Emigration to Commonwealth Countries: A Demographic Survey. In: International Migration Review (IMR), jaargang 13, nommer 4, bl. 649. Aanlyn beskikbaar: jstor.org
  2. http://www.oudtshoorn.com


Vlag van Suid-Afrika

Provinsie Wes-Kaap

Hoofstad:

Kaapstad

Streke:

Kaapse Skiereiland | Kaapse Wynlande | Sentraal Karoo | Overberg | Tuinroete | Weskus

Grootste stede en dorpe:

Kaapstad | George | Mosselbaai | Knysna | Oudtshoorn | Paarl | Robertson | Stellenbosch | Swellendam | Vredenburg | Worcester

Munisipaliteite:

Beaufort-Wes | Bergrivier | Bitou | Breedevallei | Kaap Agulhas | Cederberg | Drakenstein | George | Hessequa | Kaapstad | Kannaland | Knysna | Laingsburg | Langeberg | Matzikama | Mosselbaai | Oudtshoorn | Overberg | Overstrand | Prins Albert | Saldanhabaai | Sentraal Karoo | Stellenbosch | Swartland | Swellendam | Theewaterskloof | Tuinroete | Weskus | Witzenberg

Koördinate: 33°35′S 22°12′O / 33.583°S 22.200°O / -33.583; 22.200