Bredasdorp: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Probeer verwyderde inligting en formatering terug plaas.
Lyn 143: Lyn 143:
}}
}}
[[Lêer:Bdorpvanafbegraafplaas.JPG|thumb|regs|Bredasdorp se middedorp vanaf die begraafplaas gesien. Onder die bruggie in die beeld vloei die nie-standhoudende Droë/Oskamma-rivier]]
[[Lêer:Bdorpvanafbegraafplaas.JPG|thumb|regs|Bredasdorp se middedorp vanaf die begraafplaas gesien. Onder die bruggie in die beeld vloei die nie-standhoudende Droë/Oskamma-rivier]]

Bredasdorp (34°32'S 20°03'O WGS84) is ’n dorp aan die Suid-Overbergstreek in die Wes-Kaap, Suid-Afrika en vorm die ekonomiese hart in daardie streek. Dit is geleë op die noordelike kant van die Agulhas vlakte, sowat 160 kilometer suidoos van Kaapstad en 35 kilometer noord van Kaap Agulhas, die mees suidelike punt van Afrika. Dit is tans ook die gebied waar die meeste jeugmisdaad, wat met bendegeweld gepaardgaan, in die Overbergstreek voorkom. Jaarliks is die dorp gasheer vir die Voet van Afrika-marathon en ook die Megaweek. Elke tweede jaar is daar 'n byeenkoms van vliegtuie (''fly-in'') by die nabygeleë Overberg Lugmagbasis.
'''Bredasdorp''' (34°32'S 20°03'O WGS84) is ’n dorp aan die Suid-[[Overberg]]streek in die [[Wes-Kaap]], [[Suid-Afrika]] en vorm die ekonomiese hart in daardie streek. Dit is geleë op die noordelike kant van die Agulhas vlakte, sowat 160 kilometer suidoos van [[Kaapstad]] en 35 kilometer noord van Kaap Agulhas, die mees suidelike punt van Afrika. Dit is tans ook die gebied waar die meeste jeugmisdaad, wat met bendegeweld gepaardgaan, in die Overbergstreek voorkom. Jaarliks is die dorp gasheer vir die Voet van Afrika-marathon en ook die Megaweek. Elke tweede jaar is daar 'n byeenkoms van vliegtuie (''fly-in'') by die nabygeleë Overberg Lugmagbasis.


==Geskiedenis==
==Geskiedenis==
Bredasdorp is gestig deur die oprigting van die Nederduits-Gereformeerde Kerk in op die plaas Lange Fontein. Die erwe is in 1838 verkoop. Die dorp is vernoem na Michiel van Breda, die eerste burgemeester van Kaapstad, 'n lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering, wat ook bekend staan as die vader van die merinobedryf. Van Breda and Pieter Voltelyn van der Byl kon nie tot ’n vergelyk kom waar die kerk opgerig moes word nie; gevolglik is twee kerke op al twee dorpe, Bredasdorp en Napier, gestig.
Bredasdorp is gestig deur die oprigting van die Nederduits-Gereformeerde Kerk in op die plaas Lange Fontein. Die erwe is in 1838 verkoop. Die dorp is vernoem na [[Michiel van Breda]], die eerste burgemeester van Kaapstad, 'n lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering, wat ook bekend staan as die vader van die merinobedryf. Van Breda and Pieter Voltelyn van der Byl kon nie tot ’n vergelyk kom waar die kerk opgerig moes word nie; gevolglik is twee kerke op al twee dorpe, Bredasdorp en Napier, gestig.


==Regering==
==Regering==
Lyn 249: Lyn 250:
Die Merino Grill is Bredasdorp se oudste eetplek. Dit het vroeër bekend gestaan as Paddatjie se Huis en bedien tradisionele disse, soos beesfilette (''steaks''), kerrieafval, bredies, bobotie en boerewors met mieliepap, asook koeksisters en karringmelkbeskuit by koffie, malva– en ander nageregte. <ref>''Suidernuus''. ''Merino Grill—Dié eet– en kuierplek'', bl. 7, 9 September 2011</ref>
Die Merino Grill is Bredasdorp se oudste eetplek. Dit het vroeër bekend gestaan as Paddatjie se Huis en bedien tradisionele disse, soos beesfilette (''steaks''), kerrieafval, bredies, bobotie en boerewors met mieliepap, asook koeksisters en karringmelkbeskuit by koffie, malva– en ander nageregte. <ref>''Suidernuus''. ''Merino Grill—Dié eet– en kuierplek'', bl. 7, 9 September 2011</ref>


==Verwysings en Bron==
==Sien ook==
* [[Bredasdorp (kiesafdeling)]]
{{verwysings}}
* [[Kaap Agulhasvuurtoring]]
Op pad in Suid-Afrika. BPJ Erasmus. 1995. ISBN 1 86842 026 4


==Eksterne skakels==
==Eksterne skakels==
[http://www.bredasdorpbusiness.co.za/ |Bredasdorp se besigheidsgids]
* [http://www.bredasdorpbusiness.co.za/ Bredasdorp se besigheidsgids]

==Verwysings en Bron==
{{verwysings}}
* Op pad in Suid-Afrika. BPJ Erasmus. 1995. ISBN 1 86842 026 4


{{Wes-Kaap}}
{{Koördinate|34|32|S|20|02|E|display=title|region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki|display=title}}


[[Kategorie:Nedersettings in die Wes-Kaap]]
[[Kategorie:Nedersettings in die Wes-Kaap]]

Wysiging soos op 15:18, 15 Oktober 2011

Bredasdorp
'n Uitsig oor Bredasdorp.
'n Uitsig oor Bredasdorp.
Bredasdorp is in Wes-Kaap
Bredasdorp
Bredasdorp
Koördinate: 34°32′0″S 20°2′0″O / 34.53333°S 20.03333°O / -34.53333; 20.03333
LandVlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
ProvinsieWes-Kaap
DistriksmunisipaliteitOverberg
Plaaslike MunisipaliteitKaap Agulhas
Stigting1833
Bevolking
 • Totaal15 244
TydsoneUTC+2 (SAST)
Bredasdorp se middedorp vanaf die begraafplaas gesien. Onder die bruggie in die beeld vloei die nie-standhoudende Droë/Oskamma-rivier

Bredasdorp (34°32'S 20°03'O WGS84) is ’n dorp aan die Suid-Overbergstreek in die Wes-Kaap, Suid-Afrika en vorm die ekonomiese hart in daardie streek. Dit is geleë op die noordelike kant van die Agulhas vlakte, sowat 160 kilometer suidoos van Kaapstad en 35 kilometer noord van Kaap Agulhas, die mees suidelike punt van Afrika. Dit is tans ook die gebied waar die meeste jeugmisdaad, wat met bendegeweld gepaardgaan, in die Overbergstreek voorkom. Jaarliks is die dorp gasheer vir die Voet van Afrika-marathon en ook die Megaweek. Elke tweede jaar is daar 'n byeenkoms van vliegtuie (fly-in) by die nabygeleë Overberg Lugmagbasis.

Geskiedenis

Bredasdorp is gestig deur die oprigting van die Nederduits-Gereformeerde Kerk in op die plaas Lange Fontein. Die erwe is in 1838 verkoop. Die dorp is vernoem na Michiel van Breda, die eerste burgemeester van Kaapstad, 'n lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering, wat ook bekend staan as die vader van die merinobedryf. Van Breda and Pieter Voltelyn van der Byl kon nie tot ’n vergelyk kom waar die kerk opgerig moes word nie; gevolglik is twee kerke op al twee dorpe, Bredasdorp en Napier, gestig.

Regering

Bredasdorp val onder die Kaap Agulhas Plaaslike Munisipaliteit en is as die grootste dorp binne hierdie munisipaliteit in vier wyke verdeel. Die plaaslike munisipaliteit vorm weer deel van die Overberg Distriksmunisipaliteit; Bredasdorp is ook die plek waar albei munisipaliteite se hoofkwartiere geleë is en bestuur word.

Geografie

Bredasdorp is tussen 40 en 120 meter bo seevlak onder die hange van Heuningberg (met ’n spits van 365 bo seevlak) geleë.[1] Daar is geen standhoudende riviere wat deur die dorp self loop nie, hoewel die Karsrivier ’n paar kilometer oos daarvandaan verbyvloei. Tog ontspring verskeie nie-standhoudende spruite vanuit die klowe van Heuningberg, waarvan die vernaamste die “Droë/Oskamma” is wat aan die noorde onderdeur die R318 (oftewel die Napierpad) langs die bloekombosse verbyloop en benede die dorp se begraafplaas uitmond, wat nie geringgeskat moet word nie. Die kanaal wat verby Kloofstraat en Fletcherstraat afloop was aanvanklik so gespoel uit die massas water van die Drinkwaterkloof wat bokant Plantasiestraat tydens die vloed in die 1960’s ontspring het. Die meer onlangse vloed op 11 April 2005 het veroorsaak dat beide die Oskamma- en Drinkwaterkloofspruit se vloedwater afgekom en saam by die nuwer nywerheids- en lae-inkomstebehuisingsgebied ingestroom het. Daarby het Diepkloof, aan die suide van Bredasdorp, se vloedwater na die gholfbaan gestroom. Niemand in Bredasdorp het omgekom nie.

Bredasdorp het oor die algemeen ’n Mediterreense klimaat wat regdeur die Wes-Kaap verspreid is. Sy nabyheid aan die see, wat minder as 25 kilometer ver van Arniston is, maak die temperature meer gematig. Bredasdorp is grotendeels deur landbougebied, omring, wat hoofsaaklik graan, bees- en skaapboerdery is terwyl inheemse fynbossoorte aan die suidwestelike gedeelte in die Heuningberg-Natuurreservaat beskerm word.

Bevolkingsamestelling

In die volkstelling van 2001 was die bevolking van Bredasdorp sowat 12 749 mense wat in 3 558 huishoudings woonagtig was.[2] 68% van die mense het hulself as "bruin mense" beskryf, 26% as "wit" en 6% as "swart". 92% het Afrikaans as hul moedertaal gepraat, 5% het Xhosa gepraat en 3% Engels. [edit]

Ekonomie

Behalwe sy veeboerdery spog die dorp ook met ander landboubedrywighede, soos koring, kanola, melk en fynbosverbouing. Die kantore van Kapula Candles is ook in Bredasdorp gesetel, wat handgeverfde kerse na Europa en die Verenigde State van Amerika uitvoer. In die 1980’s het die Apartheidsregering dit goedgedink om streekontwikkeling van stapel te stuur binne hierdie gebied. Op hierdie wyse is sowel die Toets-, Vlieg- en Ontwikkelingsentrum (TVOS, ’n filiaal van die Suid-Afrikaanse Lugmag) en Overberg Toetsbaan (destyds ’n filiaal van Krygkor, tans Denel) naby die Arniston op die been gebring. Omrede die inwoners van Arniston geweier het dat hul dorp die residensie van die twee maatskappye se werknemers word, is Bredasdorp as die alternatiewe “slaapdorp” gekies.
Op die sakegebied het die Overberg Sentrum se deure het in 2003 oopgemaak, terwyl die Pavilion Mall sy eerste verjaarsdag op 15 en 16 Julie 2011 gevier het.[3]

Omliggende dorpe in die onmiddellike Bredasdorpgebied

  • Arniston, 24 km
  • L'Agulhas, 34 km (mees suidelike nedersetting in Afrika)
  • Napier, 14 km
  • Caledon, 74 km
  • Swellendam, 69 km

Kultuur

Audrey Blignault, ’n boorling van die dorp wat ’n befaamde digter en rubriekskrywer van die Sarie was, skryf in Standerd 4 ’n gedig oor Bredasdorp:

Pretty neat houses,
All in a row.
Facing each other
With a garden for show.

A big towering church,
Where the Dutch people meet,
On Sundays or Saturdays
With hymn books complete.

Other big buildings
And shop windows gay
Where women stand chatting
The whole live long day.

A factory where lime’s made,
From limestones so white
A station, where trains come
At dusk, every night.

A mountain, not high
But where wild flowers grow,
Which the people oft pick
For the wild flower show.

A very good municipality
Who sees to the streets.
A board of Executors,
Which is very hard to beat.

And many other buildings,
Hotels and Cafe,
Where meals are obtained,
Any time of the day.

Still we hope to improve,
And we hope to get on,
Till some day we have,
A big, beautiful town.

Die Voet van Afrika Marathon is daarvoor bekend om die taaiste marathon in Suid-Afrika te wees. Dit vind jaarliks in Oktober plaas. In 2011 word sy 35ste bestaansjaar gevier.

Die Skeepswrakmuseum, in Independentstraat, is die enigste van sy soort in Suid-Afrika. Hierdie museum het ’n versameling artefakte en meublement van skepe wat langs die Overbergkus gestrand het. Dit huisves die land se grootste bottelversameling, waarvan slegs ’n derde uitgestal word; die oudste bottel dateer uit die 1500’s. Die museum is in vier seksies verdeel:

  • Die Independentkerk stal kanonne, boegbeelde, porseleinware, eksotiese muntstukke, skeepsklokke, boeie, die skedel van ’n skipbreukeling-drenkeling, geelkoperteleskope, ongeskonde gehalte skeepvaartinstrumente en ’n ou duikerspak uit.
  • By die ou Anglikaanse Pastorie (’n Strandveldhuis-voorbeeld) is die kamers as “huismuseum” ryklik volgens die Victoriaanse tydperk gemeubeleer, sowel as die Audrey Blignault kamer gemeubeleer is om Audrey Blignault te gedenk.
  • Die ou koetshuis vertoon kapkarre, lykswaens en ’n skotskar, sowel as ’n ou Kaapse brandweerwa.
  • Daar is ook ’n “rustuintjie” met ’n uitsig oor die neogotiese NG-kerktoring en Heuningberg, met ’n versameling ankers.
Hierdie monument gedenk die vestiging van die merinobedryf op die plaas Zoetendalsvallei, Bredasdorp. Onthul deur P.W. van Rooyen op 20 Oktober 1978.

Die Merinostandbeeld , wat by die ingang van die Bredasdorp/Napierse Koöperasie staan, is opgerig die Merinoskaap te gedenk waarvoor die gebied so bekend is, omrede dit met omsigtigheid deur Michiel van Breda, op sy plaas, Zoetendals Vallei in die vroeë 1900’s geteel is. [4]

Ekologie

Die Heuningberg-Natuurreservaat (800 hektaar groot) is toeganklik vir die publiek en uitstappies en uitsigte oor die ryke plant- en dierelewe kan geniet word. Uit die 270 endemiese plantsoorte is die rooi Bredasdorp-Lelie (Cyrtanthus guthrieae) die skaarste, omrede dit slegs in hierdie mikroklimaat hou. In die lente is daar 'n oorvloed veldblomme met inbegrip van die Belletjieheide.

Die grootste en oudste lewende melkhoutboom (Sideroxylon inerme) in Suid-Afrika is op die plaas Renosterfontein, wat oos van Bredasdorp op die Swellendampad is. Die stam het ’n deursnee van 3,2 meter en die top het ’n reikwydte van 20 meer. Dit is in 1996 as ’n geskiedkundige monument verklaar. Daar word geglo dat dit meer 670 jaar oud is. Hierdie melkhoutbome is ook ’n kulturele erfenis: die harde hout is vroeër jare gebruik om bote, brûe, meulens, lepels en plaasgereedskap te maak. Dit dien as ’n moontlike rede waarom daar so min melkhoutbome oorgebly het. By die Skeepswrakmuseum op Bredasdorp se waenhuis kan voorbeelde van hierdie tuisgemaakte plaaswerktuie gesien word. [5]

Probleme wat wel opduik in die omte van Bredasdorp is die pluk van veldblomme en bolplante deur motoriste langs die pad. Dit is strafbaar ingevolge die Wes-Kaapse Wysigingswet op Natuurbewaring. Artikel 63 verbied die pluk van beskermde inheemse plantegroei langs die openbare paaie binne ’n radius van 90 meter vanaf die middel van die pad. ’n Permit of skriftelike toestemming van die grondeienaar is hiervoor nodig.[6]

Een deel van die Overbergse biodiversiteit is dat ten minste 50% van Suid-Afrika se bloukraanvoëlbevolking in die gebied voorkom. Die visepresident van die Internasionale Kraanvoëlstigting (ICF), Jim Harris en Kerryn Morrison, die bestuurder van die Afrika-Kraanvoëlbewaringsprogram (ACCP) by die Bedreigde Natuurtrust (EWT) het die Wes-Kaap in week 35 van 2011 besoek. Binne 4 dae het hulle 100 kraanvoëls binne een streek getel. [7]

By die spanboudag van die Bredasdorp SAPD, op 8 Julie 2011, het Cape Nature bekend gemaak watter probleme hierdie bewaringsdiens die meeste te kampe mee het: “onwettige jag, vervoer, besit en handel in beskermde diersoort en die onwettige pluk, besit, vervoer en handel in inheemse plante.” [8]

Vervoer

Die trein het vroeër gereeld vragte en voorrade by Napier se stasie afgelaai, maar is vandag eintlik slegs tussen Caledon en die verskillende silo’s bedrywig en ook maar eintlik slegs voor, gedurende en ná die oestyd. Die stasie bestaan as’t ware nie meer nie; die stasiehuise en -geboue is vandag in private besit. Vervoer tussen die silo’s vind met gereelde tussenposes tussen die oestyd plaas. ’n Gereelde publieke treindiens op sigself (soos vir passasiers) bestaan inderdaad nie. [9]

Eetplekke

Die Merino Grill is Bredasdorp se oudste eetplek. Dit het vroeër bekend gestaan as Paddatjie se Huis en bedien tradisionele disse, soos beesfilette (steaks), kerrieafval, bredies, bobotie en boerewors met mieliepap, asook koeksisters en karringmelkbeskuit by koffie, malva– en ander nageregte. [10]

Sien ook

Eksterne skakels

Verwysings en Bron

  1. Chief Directorate: National Geo-spatial Information. 3420CA & CC Bredasdorp [map], 3rd edition, 1:50 000, South Africa Topographic. (1981)
  2. "Main Place 'Bredasdorp'". Census 2001. Besoek op 31 Maart 2011.
  3. Suidernuus, 8 Julie 2011, bl. 7, reklame
  4. Suidernuus, 8 Julie 2011, bl. 7, Reklame
  5. Agulhas Park Bulletin,Die Melkhoutboom, bl. 12, , Ora Lauscher, Volume 1, nr. 1. Maart 2007
  6. Suidernuus, 7 Oktober 2011, Bl. 7
  7. Suidernuus, A friendly visit, bl. 2, 2 September 2011
  8. Suidernuus, Wetgewing van toepassing op Natuurbewaring, bl. 2, Ora Laubscher, 15 Julie 2011
  9. Suidernuus, Oppas! Spoorwegoorgange beslis nie morsdood nie! Ora Laubscher, bl. 7, 9 September 2011
  10. Suidernuus. Merino Grill—Dié eet– en kuierplek, bl. 7, 9 September 2011


Vlag van Suid-Afrika

Provinsie Wes-Kaap

Hoofstad:

Kaapstad

Streke:

Kaapse Skiereiland | Kaapse Wynlande | Sentraal Karoo | Overberg | Tuinroete | Weskus

Grootste stede en dorpe:

Kaapstad | George | Mosselbaai | Knysna | Oudtshoorn | Paarl | Robertson | Stellenbosch | Swellendam | Vredenburg | Worcester

Munisipaliteite:

Beaufort-Wes | Bergrivier | Bitou | Breedevallei | Kaap Agulhas | Cederberg | Drakenstein | George | Hessequa | Kaapstad | Kannaland | Knysna | Laingsburg | Langeberg | Matzikama | Mosselbaai | Oudtshoorn | Overberg | Overstrand | Prins Albert | Saldanhabaai | Sentraal Karoo | Stellenbosch | Swartland | Swellendam | Theewaterskloof | Tuinroete | Weskus | Witzenberg

Koördinate: 34°32′S 20°02′O / 34.533°S 20.033°O / -34.533; 20.033