Bokmål: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
JCBrand (besprekings | bydraes)
No edit summary
JCBrand (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 9: Lyn 9:
Die naam Bokmål is eers amptelik in [[1929]] saam met 'n nuwe en radikale taalhervorming aangeneem, met die doel om iewers in die toekoms die twee taalvorme te verenig in ''Samnorsk''. Dié hervorming het aanvanklik sterk opposisie vanaf die intellektuele elite teëgekom, wat die ouer ortografie en naam Riksmål wou behou. Na die [[Tweede wêreldoorlog]] het die stryd teen Samnorsk toegeneem en verander na 'n meer populêre beweging, min of meer uniek in Noorweë tot op daardie datum. Latere taalhervormings het baie van die meer radikale wysigings in Bokmål omgekeer, sodat die huidige ortografie nader is aan dit wat deur die ondersteuners van Riksmål aanbeveel is.
Die naam Bokmål is eers amptelik in [[1929]] saam met 'n nuwe en radikale taalhervorming aangeneem, met die doel om iewers in die toekoms die twee taalvorme te verenig in ''Samnorsk''. Dié hervorming het aanvanklik sterk opposisie vanaf die intellektuele elite teëgekom, wat die ouer ortografie en naam Riksmål wou behou. Na die [[Tweede wêreldoorlog]] het die stryd teen Samnorsk toegeneem en verander na 'n meer populêre beweging, min of meer uniek in Noorweë tot op daardie datum. Latere taalhervormings het baie van die meer radikale wysigings in Bokmål omgekeer, sodat die huidige ortografie nader is aan dit wat deur die ondersteuners van Riksmål aanbeveel is.


Aan die einde van die 19de eeu was Riksmål/Bokmål die enigste taal wat in skole onderrig is. Dit het 'n vinnige daling voor die Tweede wêreldoorlog beleef toe Nynorsk na die meeste Noorse provinsies uitgebrei het en meer as 'n derde van primêre-skool leerlinge die taal geleer is. Na die oorlog het die prentjie weer verander en is
Aan die einde van die 19de eeu was Riksmål/Bokmål die enigste taal wat in skole gebruik was. Dit het 'n vinnige daling voor die Tweede wêreldoorlog beleef toe Nynorsk na die meeste Noorse provinsies uitgebrei het en meer as 'n derde van primêre-skool leerlinge in dié taal onderrig ontvang het. Na die oorlog het die prentjie weer verander en tans is Bokmål die taal van voorkeur vir 87% van primêre-skool leerlinge. Nynorsk is nou 'n slegs 'n plaaslike taal vir die vier Wes-graafskappe van Noorweë.
Bokmål tans die taal van voorkeur vir 87% van primêre-skool leerlinge. Nynorsk is nou 'n slegs 'n plaaslike taal vir die vier Wes-graafskappe van Noorweë.


{{Interwiki-min-e|kode=no}}
{{Interwiki-min-e|kode=no}}

Wysiging soos op 23:26, 29 Desember 2011

'n Kaart wat die amptelike taalvorme van Noorweegse munisipaliteite aandui. Rooi is Bokmål, blou is Nynorsk en grys verwys na neutrale gebiede.

Bokmål, wat letterlik "boektaal" beteken, is een van die twee Noorse standaardtale. Soos die ander Noorse standaardtaal, Nynorsk, is dit hoofsaaklik 'n geskrewe taal, aangesien die meeste Noorweërs dialekte praat wat in verskillende mates van die geskrewe taal verskil. Bokmål is verwant en deels afgelei van 19de eeuse Deens. Van die twee Noorse vorms is Bokmål die oudste en word dit regdeur die land gebruik - deur 'n beraamde persentasie van 85-90% van die Noorweegse bevolking. Een uitsondering is Wes-Noorweë, waar 'n meerderheid van die sprekers nog steeds Nynorsk gebruik. Bokmål is ook die mees algemene standaard wat aan buitelandse studente van die Noorse taal geleer word. 'n Meer konserwatiewe ortografiese standaard, algemeen bekend as Riksmål, is nie 'n amptelike taalvorm nie, maar wel wyd in gebruik deur koerante en skrywers.

Geskiedenis

Die eerste Bokmål ortografie is amptelik in 1907 onder die naam Riksmål (Reikstaal) goedgekeur, nadat daar sedert 1879 daaraan ontwikkel is. Dit was 'n aanpassing van geskrewe Deens, wat algemeen in gebruik was sedert 'n vorige unie met Denemarke, met die Deens-Noorse dialek gepraat deur die Noorse stedelike en intellektuele elite, veral in die hoofstad. Nadat die groot konserwatiewe koerant Aftenposten hierdie ortografie in 1923 oorneem, was die Deense skrif feitlik in onbruik in Noorweë.

Die naam Bokmål is eers amptelik in 1929 saam met 'n nuwe en radikale taalhervorming aangeneem, met die doel om iewers in die toekoms die twee taalvorme te verenig in Samnorsk. Dié hervorming het aanvanklik sterk opposisie vanaf die intellektuele elite teëgekom, wat die ouer ortografie en naam Riksmål wou behou. Na die Tweede wêreldoorlog het die stryd teen Samnorsk toegeneem en verander na 'n meer populêre beweging, min of meer uniek in Noorweë tot op daardie datum. Latere taalhervormings het baie van die meer radikale wysigings in Bokmål omgekeer, sodat die huidige ortografie nader is aan dit wat deur die ondersteuners van Riksmål aanbeveel is.

Aan die einde van die 19de eeu was Riksmål/Bokmål die enigste taal wat in skole gebruik was. Dit het 'n vinnige daling voor die Tweede wêreldoorlog beleef toe Nynorsk na die meeste Noorse provinsies uitgebrei het en meer as 'n derde van primêre-skool leerlinge in dié taal onderrig ontvang het. Na die oorlog het die prentjie weer verander en tans is Bokmål die taal van voorkeur vir 87% van primêre-skool leerlinge. Nynorsk is nou 'n slegs 'n plaaslike taal vir die vier Wes-graafskappe van Noorweë.

Wikipedia
Wikipedia
Indo-Europese tale: Kentum-tale: Germaanse tale
Noord-Germaanse tale:
Deens | Faroëes | Noors (Bokmål, Nynorsk) | Sweeds | Yslands
Wes-Germaanse tale:
Afrikaans | Duits | Engels | Fries (Noord-Fries, Oos-Fries/Saterfries, Wes-Fries) | Jiddisj | Limburgs | Luxemburgs | Nederduits | Nederlands (Oos-Vlaams, Wes-Vlaams) | Nedersaksies (Wes-Veluws) | Skots
Oos-Germaanse tale:
Boergondies (†) | Goties (†) | Vandaals (†)