Kabilies: Verskil tussen weergawes
k r2.6.5) (robot Bygevoeg: simple:Kabyle language |
k r2.7.1) (robot Bygevoeg: br:Kabileg |
||
Lyn 122: | Lyn 122: | ||
[[an:Idioma cabilenyo]] |
[[an:Idioma cabilenyo]] |
||
[[ar:لهجة قبائلية]] |
[[ar:لهجة قبائلية]] |
||
[[br:Kabileg]] |
|||
[[ca:Cabil]] |
[[ca:Cabil]] |
||
[[da:Kabylsk]] |
[[da:Kabylsk]] |
Wysiging soos op 02:43, 17 Februarie 2012
Kabilies (taqbaylit) | |
---|---|
Word gepraat in: | Algerië, Frankryk |
Streek: | Kabilië |
Aantal sprekers: | 7 miljoen |
Rang: | |
Klassifikasie: | Berbertale |
Amptelike status | |
Amptelike taal van: | Algerië |
Word gereguleer deur: | geen |
Taalkodes | |
ISO 639-1 | {{{iso1}}} |
ISO 639-2 | {{{iso2}}} |
SIL | {{{sil}}} |
Kabilies (taqbaylit (ⵜⴰⴾⴱⴰⵉⵍⵉⵜ) Kabilië (Algerië), asook in Frankryk en ander lande van Europa. Dit het moontlik meer as vyf miljoen sprekers net in Kabilië [1] en meer as sewe miljoen sprekers in die wêreld.
) is 'n Berbertaal wat gepraat word inIn Algerië is dit die grootste Berbertaal, gevolg deur Chaoui, wat nouverwant is aan Kabilies. Dis die tweede grootste Berbertaal, naas Chleuh, wat in die suide van Marokko gepraat word.
Op 10 April 2002 het 'n wysiging van die Algeriese grondwet (deur die toevoeging van artikel 3b) die "tamazight" (wat die algemene naam van die Berbertale is) erken as nasionale taal van dié land. [2].
Oorsprong
Kabilies is 'n vorm van "tamazight". Dit maak deel uit van die Berberse tak van die Afro-Asiatiese tale. Dit word aangeneem dat dit van die proto-Afro-Asiatiese taal, wat 10 000 tot 17 000 jaar gelede in die ooste van Afrika gepraat is, afstam[3]
Fonologie
Klinkers
Kabilies het, net soos Berbertale in die algemeen, slegs drie klinkers:
- a tussen « a » en « e »: [æ]
- i tussen « i » [i] en « e » [e]
- u soos « oe » [u]
Kabilies het ook 'n schwa [ə] wat "ilem" genoem word, maar nie as 'n regtige klinker beskou word nie. Dit het ontstaan uit die verswakking van die ander klinkers, en die uitspraak hang af van die konsonante.
Konsonante
Bilabiaal | Labiodentaal | Interdentaal | Dentale | Alveolêr | Postalveolêr | Palataal | Velêr | Uvulêr | Faringaal | Glottaal | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Normaal | Lab. | Normaal | Emf. | Normaal | Emf. | Normaal | Emf. | Normaal | Emf. | Normaal | Lab. | Normaal | Lab. | Normaal | Lab. | |||||
Eksplosiewe | Stemloos | t [t̪] | ṭ [t̴] | k [k] | k [kʷ] | q [q] | q [qʷ] | |||||||||||||
Stemhebbend | b [b] | b [bʷ] | d [d̪] | g [g] | g [gʷ] | |||||||||||||||
Affrikate | Stemloos | tt [ts] | č [tʃ] | |||||||||||||||||
Stemhebbend | zz [dz] | ǧ [dʒ] | ||||||||||||||||||
Frikatiewe | Stemloos | b [β] | f [f] | t [θ] | s [s̺] | ṣ [s̴] | c [ʃ] | c [ʃˁ] | k [ç] | k [çʷ] | x [χ] | x [χʷ] | ḥ [ħ] | h [h] | ||||||
Stemhebbend | d [ð] | ḍ [ðˁ] | z [s̟] | ẓ [z̴] | j [ʒ] | j [ʒˁ] | g [ʝ] | g [ʝʷ] | ɣ [ʁ] | ɣ [ʁʷ] | ɛ [ʕ] | |||||||||
Nasale | m [m] | n [n] | ||||||||||||||||||
Laterale | l [l] | l [l̴] | ||||||||||||||||||
Trillers | r [ɾ̪] | r [r̴] | ||||||||||||||||||
Approksimante | w [w] | y [j] |
Skrif
Tamazight het sy eie skrif (tifinagh), maar Kabilies word meesal met 'n van die Latynse alfabet afgeleide skrif geskryf:
A | Ɛ | B | C | Č | D | Ḍ | E | F | G | Ǧ | H | Ḥ |
I | J | K | L | M | N | O | P | Q | Ɣ | R | S | Ṣ |
T | Ṭ | U | V | W | X | Y | Z | Ẓ |
a | ɛ | b | c | č | d | ḍ | e | f | g | ǧ | h | ḥ |
i | j | k | l | m | n | o | p | q | ɣ | r | s | ṣ |
t | ṭ | u | v | w | x | y | z | ẓ |
Verwysings
- ↑ (fr) - « Langue et littérature berbères », artikel van Salem Chaker, professor Berbertalen aan die Inalco, en direkteur van die "Centre de Recherche Berbère".
- ↑ Wet van dei 27 Moharram 1423 (10 April 2002)
- ↑ Hassan Remaoun, « Le Maghreb, le Sahara,l’Afrique et la langue berbère »