Eben Dönges: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 42: Lyn 42:
== Vroeë lewe ==
== Vroeë lewe ==
Dönges was die seun van eerw. Theophilus Christiaan Dönges en Cornelia Hendrika Appeldoorn Cruywagen. Hy het in [[Kroonstad]] en [[Boshof]] skoolgegaan en het in 1915 aan die Hoërskool Robertson gematrikuleer. Hy is vir harde werk beloon met die Thomas Louwbeurs en is gevolglik na die [[Universiteit Stellenbosch|Victoria-kollege]] waar hy ’n aktiewe rol gespeel het in die studentelewe waar hy ondervoorsitter van die studenteraad was. In 1918 verwerf hy die B.A.- en in 1919 die M.A.-graad in filosofie, wat hy albei met lof geslaag het. Hierdeur word hy beloon met die Koningin Victoria-toekenning vir oorsese studie maar hy het dit nie benut nie. In 1920 het hy registratuur van die [[Vrystaat]]se Regter-president, Etienne de Villiers, in [[Bloemfontein]] geword en in die regte begin studeer. Die volgende jaar is hy na Engeland waar hy in 1922 die LL.B.-graad aan die [[Universiteit van Londen]] met lof behaal. In 1923 het hy dit opgevolg met ’n soortgelyke graad van die [[Universiteit van Suid-Afrika]], terwyl hy aan die London School of Economics gestudeerd het en deur middel van die Middle Temple tot die balie toegelaat is. Hy het aan die einde van 1923 terugkeer na Suid-Afrika en in 1925 verwerf hy die LL.D.-graad aan die Universiteit van Londen.
Dönges was die seun van eerw. Theophilus Christiaan Dönges en Cornelia Hendrika Appeldoorn Cruywagen. Hy het in [[Kroonstad]] en [[Boshof]] skoolgegaan en het in 1915 aan die Hoërskool Robertson gematrikuleer. Hy is vir harde werk beloon met die Thomas Louwbeurs en is gevolglik na die [[Universiteit Stellenbosch|Victoria-kollege]] waar hy ’n aktiewe rol gespeel het in die studentelewe waar hy ondervoorsitter van die studenteraad was. In 1918 verwerf hy die B.A.- en in 1919 die M.A.-graad in filosofie, wat hy albei met lof geslaag het. Hierdeur word hy beloon met die Koningin Victoria-toekenning vir oorsese studie maar hy het dit nie benut nie. In 1920 het hy registratuur van die [[Vrystaat]]se Regter-president, Etienne de Villiers, in [[Bloemfontein]] geword en in die regte begin studeer. Die volgende jaar is hy na Engeland waar hy in 1922 die LL.B.-graad aan die [[Universiteit van Londen]] met lof behaal. In 1923 het hy dit opgevolg met ’n soortgelyke graad van die [[Universiteit van Suid-Afrika]], terwyl hy aan die London School of Economics gestudeerd het en deur middel van die Middle Temple tot die balie toegelaat is. Hy het aan die einde van 1923 terugkeer na Suid-Afrika en in 1925 verwerf hy die LL.D.-graad aan die Universiteit van Londen.

== Koerantman ==
Na sy terugkeer in Suid-Afrika het Dönges in 1924 redakteur van die nuwe weekblad van die NP, The South African Nation, geword en dit gebly tot die einde van die blad se bestaan in 1928. Tergelykertyd was hy van Julie 1924 tot Julie 1927 assistent-hoofredakteur van [[Die Burger]]

== Toetrede tot die politiek ==
Benewene sy dubbele redaksionele betrokkenheid is hy ook in 1924 in [[Pretoria]] tot die Transvaalse balie toegelaat en nadat hy sy werk by Die Burger laat vaar het, is hy in 1927 ook tot die Kaapse balie toegelaat. Van 1929 tot 1939 het hy as deeltydse regsadviseur vir die Kaapse Provinsiale Administrasie opgetree, hoewel hy reeds in 1937 tot die Vrystaatse Afdeling van die Hooggeregshof toegelaat is. In 1939 het hy senior advocaat geword en tot 1948 gepraktiseer. Hy was een van enkele Suid-Afrikaners wat ’n saak voor die Geheime Raad in Londen behartig het. Tesame met sy regswerk was hy ook deeltijdse lektor in die regte aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] waar hy die uitleg van wette gedoseerd het en gespecialiseerd het in die maatskappyreg.


Hy was LV vir [[Fauresmith (kiesafdeling)|Fauresmith]] in die Vrystaat van 1941 tot 1948 en vir [[Worcester (kiesafdeling)|Worcester]] van 1948 tot [[27 Januarie]] [[1967]]. Van 1948 tot 1958 was hy minister van Binnelandse Sake en van 1958 tot 1967 minister van Finansies. In 1966 was hy tydelik [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]].
Hy was LV vir [[Fauresmith (kiesafdeling)|Fauresmith]] in die Vrystaat van 1941 tot 1948 en vir [[Worcester (kiesafdeling)|Worcester]] van 1948 tot [[27 Januarie]] [[1967]]. Van 1948 tot 1958 was hy minister van Binnelandse Sake en van 1958 tot 1967 minister van Finansies. In 1966 was hy tydelik [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]].


In 1967 was hy verkies as [[Staatspresident van Suid-Afrika|Staatspresident]], maar is as gevolg van siekte nooit in die amp ingesweer nie.
In 1967 was hy verkies as [[Staatspresident van Suid-Afrika|Staatspresident]], maar is as gevolg van siekte nooit in die amp ingesweer nie.

== Werke gepubliseer ==
* ''The liability for safe carriage of goods in Roman Dutch law'' (1928)
* ''Municipal law'' (1940) saam met regter L. de V. van Winsen


== Verwysings ==
== Verwysings ==

Wysiging soos op 20:45, 1 April 2012

Eben Dönges
Eben Dönges
Dr. Eben Dönges in 1953

Persoonlike besonderhede
Gebore 8 Maart 1898
Klerksdorp, ZAR
Sterf 10 Januarie 1968 (op 69)
Kaapstad, Kaapprovinsie
Politieke party Nasionale Party
Eggenoot/-note Johanna Cathatina Louisa (Billie) Schoeman
Kind(ers) Twee dogters
Alma mater Victoria-kollege
Universiteit van Londen
Unisa
Religie Nederduits Gereformeerd

Theophilus Ebenhaezer (Eben) Dönges (Klerksdorp, Transvaal, 8 Maart 1898 - Kaapstad, 10 Januarie 1968) was ’n Suid-Afrikaanse politikus, koerantman, advokaat en kultuurleier.

Vroeë lewe

Dönges was die seun van eerw. Theophilus Christiaan Dönges en Cornelia Hendrika Appeldoorn Cruywagen. Hy het in Kroonstad en Boshof skoolgegaan en het in 1915 aan die Hoërskool Robertson gematrikuleer. Hy is vir harde werk beloon met die Thomas Louwbeurs en is gevolglik na die Victoria-kollege waar hy ’n aktiewe rol gespeel het in die studentelewe waar hy ondervoorsitter van die studenteraad was. In 1918 verwerf hy die B.A.- en in 1919 die M.A.-graad in filosofie, wat hy albei met lof geslaag het. Hierdeur word hy beloon met die Koningin Victoria-toekenning vir oorsese studie maar hy het dit nie benut nie. In 1920 het hy registratuur van die Vrystaatse Regter-president, Etienne de Villiers, in Bloemfontein geword en in die regte begin studeer. Die volgende jaar is hy na Engeland waar hy in 1922 die LL.B.-graad aan die Universiteit van Londen met lof behaal. In 1923 het hy dit opgevolg met ’n soortgelyke graad van die Universiteit van Suid-Afrika, terwyl hy aan die London School of Economics gestudeerd het en deur middel van die Middle Temple tot die balie toegelaat is. Hy het aan die einde van 1923 terugkeer na Suid-Afrika en in 1925 verwerf hy die LL.D.-graad aan die Universiteit van Londen.

Koerantman

Na sy terugkeer in Suid-Afrika het Dönges in 1924 redakteur van die nuwe weekblad van die NP, The South African Nation, geword en dit gebly tot die einde van die blad se bestaan in 1928. Tergelykertyd was hy van Julie 1924 tot Julie 1927 assistent-hoofredakteur van Die Burger

Toetrede tot die politiek

Benewene sy dubbele redaksionele betrokkenheid is hy ook in 1924 in Pretoria tot die Transvaalse balie toegelaat en nadat hy sy werk by Die Burger laat vaar het, is hy in 1927 ook tot die Kaapse balie toegelaat. Van 1929 tot 1939 het hy as deeltydse regsadviseur vir die Kaapse Provinsiale Administrasie opgetree, hoewel hy reeds in 1937 tot die Vrystaatse Afdeling van die Hooggeregshof toegelaat is. In 1939 het hy senior advocaat geword en tot 1948 gepraktiseer. Hy was een van enkele Suid-Afrikaners wat ’n saak voor die Geheime Raad in Londen behartig het. Tesame met sy regswerk was hy ook deeltijdse lektor in die regte aan die Universiteit van Stellenbosch waar hy die uitleg van wette gedoseerd het en gespecialiseerd het in die maatskappyreg.

Hy was LV vir Fauresmith in die Vrystaat van 1941 tot 1948 en vir Worcester van 1948 tot 27 Januarie 1967. Van 1948 tot 1958 was hy minister van Binnelandse Sake en van 1958 tot 1967 minister van Finansies. In 1966 was hy tydelik Eerste Minister.

In 1967 was hy verkies as Staatspresident, maar is as gevolg van siekte nooit in die amp ingesweer nie.

Werke gepubliseer

  • The liability for safe carriage of goods in Roman Dutch law (1928)
  • Municipal law (1940) saam met regter L. de V. van Winsen

Verwysings

  • Swart, M.J. Beyers, C.J. (red.). Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek (Hardeband). Pretoria: Chris van Rensburg nms. die RGN. p. 962. ISBN 0796904197. {{cite book}}: |format= requires |url= (hulp); Cite has empty unknown parameter: |origdate= (hulp); Onbekende parameter |coauthors= geïgnoreer (hulp)


Voorafgegaan deur
Hendrik Verwoerd
Eerste Minister van Suid-Afrika
1966 (waarnemend)
Opgevolg deur
John Vorster