Ardenne
Die Ardenne (Frans Ardennes, afgelei van Kelties Arduenna "hoogland, plato" of Ar Duen "die swart (streek)") is 'n gebied in Suidoos-België, Noord-Luxemburg en Noord-Frankryk. Dit is 'n landskap en bergreeks wat deel uitmaak van die Rynlandse Leisteenplato en hoofsaaklik in die suidooste van België geleë is, alhoewel uitlopers van die gebergte tot in Luxemburg en Frankryk (département Ardennes) strek. In die Eerste en Tweede Wêreldoorlog het verskeie veldslae, waaronder die Ardenneoffensief, hier plaasgevind.[1]
Die Ardenne is 'n uitgestrekte, beboste bergreeks wat tussen die Moesel- en Maas-riviere deur 'n ruwe berglandskap gekenmerk word, maar langs die oewers van die Sambre-rivier geleidelik begin afhel tot by die Vlaamse Vlakte. In die ooste hoort die bergreekse Ösling en Hoë Vene[2] nog by die Ardenne en sluit die Eifel by die Ardenne aan. Die hoogste bergpieke in die Ardenne is die Baraque de Fraiture in die noorde van die Belgiese provinsie Luxemburg op 'n hoogte van 652 meter bo seevlak, en in die ooste van die Belgiese provinsie Luik die Signal van Botrange op 'n hoogte van 694 meter bo seevlak en die Baraque Michel (674 meter).
Geografie[wysig | wysig bron]
Die Ardenne se gemiddelde hoogte bo seevlak is sowat 550 meter, terwyl die hoogste bergspitse nie hoër as 650 meter verrys. 'n Aantal riviervalleie is soos ravyne tot by 200 meter diep in die hoogplato ingekeep:
- Maas – van Charleville-Mézières tot by Namur met die takriviere
- Chiers,
- Semois,
- Lesse en
- Ourthe.
Die Sûre- en Our-riviere mond in die Moesel uit.
Die hoogplato word in die algemeen deur 'n barre landskap oorheers wat merendeels uit heideveld bestaan. Hierdie heideveld word of deur uitgestrekte moerasgebiede gekenmerk of deur slegte weivelde, wat net deur 'n spesiale metode en ná 'n tydperk van sowat vyftien tot twintig jaar tot akkergrond omskep kan word. Die valleie pronk egter met groen weivelde en vrugbare grond.
Die natuurlike rykdom van die bergreeks bestaan uit die bosgebiede met oorwegend eike- en beukebome, wat dikwels met else, berke, es- en ander bome vermeng is. Mynprodukte, wat plaaslik ontgin word, sluit yster, lood (naby Longwilly), antimoon (naby Gösdorf), koper (naby Stolzenburg), mangaan (naby Bihain), leem en veral steenkool in. Die ryk steenkoolafsettings strek van die noorde van Luik tot by Valenciennes en is die basis van België se metaal- en ander nywerhede.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Die eerste permanente nedersettings dateer uit die 5de eeu v.C. - die periode waarin die Kelte hulle stamgebiede in Europa aansienlik uitgebrei het. Die Ardenne was een van die min plekke in Europa waar die Kelte nie met 'n bestaande plaaslike bevolking vermeng het nie. Die bevolkingsgroei in die gebied was egter baie stadig aangesien die klimaat van die streek duidelik kouer is as dié van aangrensende streke, die riviere (met die uitsondering van die Moesel en die Meuse) nie bevaarbaar is nie, die landskap se reliëf vervoer uiters moeilik maak, die grond minder geskik vir akkerbou is en omdat die
Die eerste historiese verwysings na die Ardenne kom in Gaius Julius Caesar se werk oor die Galliese oorlog, De bello gallico, voor. Volgens Caesar het die destydse Ardennewoud (Latyns: Arduenna silva) oor 'n lengte van 500 Romeinse myl (sowat 700 kilometer) onder meer deur die stamgebiede van die Treverers geloop en van die Rynoewer tot by die tuislande van die Nerviërs en Remi gestrek.[3] Ook die Griekse aardrykskundige Strabo het in sy hoofwerk na die Ardennewoud verwys.[4]
Die Ardennewoud was aan Diana gewy, die Romeinse godin van die woud en die jag, wat ook self die bynaam Arduenna gekry het. 'n Aantal oorblyfsels van die Romeinse Diana-kultus – meestal in die vorm van altare, standbeelde en inskrifte – kan nog steeds besigtig word.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
- ↑ Die Hoë Vene behoort gedeeltelik tot die Ardenne en gedeeltelik tot die Eifel.
- ↑ Iulius Caesar, Gaius: De bello gallico, boek I, hoofstuk 3, en boek VI, hoofstuk 29
- ↑ Strabo: Geographia, boek IV, hoofstuk 3
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Ardenne. |
