Die reis na die weste
Die reis na die weste
| |
|---|---|
| |
| Oorspronklike titel | 西遊記 |
| Skrywer | Wu Cheng'en |
| Land | Ming-dinastie |
| Taal | Chinees |
| Genre | Roman |
| Uitgewer | |
| Uitgegee | 16de eeu |
| Medium | Druk |
Die reis na die weste is een van die vier klassieke romans van Chinese letterkunde. Die roman is oorspronklik gepubliseer in die 90's van die 16de eeu, tydens die Ming-dinastie. Alhoewel daar geen direkte bewyse daarvoor is nie, word die roman dikwels aan Wu Cheng'en gekrediteer.
In die Westerse wêreld staan die verhaal ook bloot bekend as Monkey. Hierdie titel is gebruik vir 'n gewilde vertaling van die verhaal deur Arthur Waley. Waley se weergawe is ook vrygestel onder titels soos Adventures of the Monkey God, Monkey: [A] Folk Novel of China, en The Adventures of Monkey.
Agtergrond[wysig | wysig bron]
Die roman bevat 'n fiktiewe weergawe van die legende van die Boeddhistiese monnik Xuánzàng, wat na bewering tydens die Tang-dinastie 'n pelgrimstog na Indië gemaak het om godsdienstige Boeddhistiese tekste genaamd sutras te verkry. In die roman word hierdie taak aan die monnik gegee deur die Gautama Boeddha. Xuánzàng word vergesel van drie helpers, wat hom tydens die reis moet beskerm teen veelvuldige gevare as versoening vir sondes wat in die verlede gepleeg is. Hierdie handlangers is Sūn Wùkōng (alias “die aapkoning”), Zhū Bājiè en Shā Wùjìng. Verder kry Xuánzàng hulp van 'n draakprins wat die vorm van 'n perd aanneem sodat Xuánzàng op hom kan ry.
Volgens sommige geleerdes is die verhaal bedoel om 'n satire te wees vir die Chinese regering van destyds. Die reis na die weste het 'n groot agtergrond in Chinese volksoortuigings, Chinese mitologie en die panteon van die Daoïstiese onsterflikes.
Een verklaring vir die gewildheid van die roman is dat dit op verskillende maniere verstaan kan word. Dit is 'n avontuurverhaal, 'n werk wat insig bied in spiritualisme en 'n allegorie vir die reis na die verligting.
Skrywer[wysig | wysig bron]
Daar word vermoed dat Wu Cheng'en in die 16de eeu "Die reis na die weste" geskryf het, maar die werk anoniem gepubliseer het.[1] Dit was destyds gebruiklik om in klassieke Chinees, min of meer nabootsende werke uit die Tang-dinastie en die Han-dinastie te skryf. Geïnspireer deur volksverhale wat hy as kind gehoor het, het Wu teen die tradisie besluit om sy verhaal te skryf in die alledaagse taal wat deur gewone mense gebruik word. Hy het die werk anoniem gepubliseer omdat sulke werk destyds sy reputasie ernstig kon beskadig.[1]
Die roman word vir bykans drie eeue toegeskryf aan 'n ander man, 'n Daoïstiese priester met die naam Qiu Chuji. Slegs die inwoners van die dorp waar Wu gewoon het, het van die begin af na hom verwys as die skrywer. Sedert 1625 hou hulle dokumente ter stawing daarvan.
Dit maak van "Die reis na die weste" die eerste Chinese roman waarvoor die skrywer skriftelik vasgestel is.[1]
Desondanks twyfel sommige geleerdes nog steeds dat Wu die regte skrywer van die roman is.[2][3] Dit is ook nie bekend of die skrywer van die roman self die hele verhaal geskryf het, of dat hy elemente uit bestaande volksverhale versamel en self ekstra dinge bedink het nie.[2]
Inhoud[wysig | wysig bron]
Die roman bevat 100 hoofstukke wat in vier afsonderlike dele verdeel kan word.
Die eerste deel bestaan uit hoofstukke 1 tot 7, en is in werklikheid 'n interne voorwoord vir die res van die verhaal. Dit ondersoek die geskiedenis van Sūn Wùkōng. Hy is 'n aap gebore uit 'n klip wat deur die vyf elemente gevoed word. Hy leer die kuns van die Tao, 72 verskillende transformasies, veelvuldige towerkunste en vegkuns, en die geheim van onsterflikheid. Hy vestig vinnig 'n reputasie as die Qítiān Dàshèng, of 'Groot wyse gelyk aan die hemel'. Na 'n ruk oortref sy magte selfs dié van die Oosterse heiliges, en Sūn Wùkōng begin 'n opstand teen die hemel. Uiteindelik blyk dit dat hubris sy ondergang is, en hy word 500 jaar lank deur Boeddha opgesluit onder 'n berg.
Die tweede deel bestaan uit hoofstukke 8 tot 12, en stel die sentrale karakter van die verhaal bekend: Xuánzàng. Sy geskiedenis word ook ondersoek. Op hierdie manier lees 'n mens 'n kort biografie van sy lewe en die rede vir sy reis. Verbaas oor die feit dat die Suide slegs gierigheid, sonde, hedonisme en promiskuïteit ken, beveel die Boeddha die Bodhisattva Guanyin aan om in China te soek na iemand wat die sutras van 'Superioriteit en oortuiging van goeie wil' na die Ooste kan terugbring. Uiteindelik word Xuánzàng hierdie opdrag toegeken deur die Keiser van China (aan wie 'n paar hoofstukke ook gewy is. Daar word dus melding gemaak van sy reis deur die onderwêreld en die terugkeer na die lewendes).
Die derde deel van die boek is ook die langste. Dit dek hoofstukke 13 tot 99. Hierdie afdeling is die hoofverhaal wat die reis van Xuánzàng en sy helpers beskryf. Dit begin met die ontmoeting met Xuánzàng, deur sy helpers, een vir een, wat deur Guānyīn aangespoor word om by Xuánzàng aan te sluit as 'n reddende genade vir hul foute uit die verlede:
- Die eerste is Sūn Wùkōng, wat pas uit die tronk vrygelaat is. Hy is die intelligentste, maar ook die gewelddadigste van die vier. Hy kan slegs in toom gehou word deur 'n magiese goue band wat deur die Bodhisattva om sy kop geplaas word, wat hom erge pyn veroorsaak as Xuánzàng 'n magiese woord sê.
- Die tweede is Zhu Bajie, 'n varkhumanoïed en bevelvoerder van die Hemelse Vloot. Hy is na die sterflike wêreld verban omdat hy met die Godin van die Maan, Chang'e, geflankeer het. Hy word gedurig geteister deur 'n onversadigbare honger na voedsel en seks. Hy probeer ook om uit sy pligte te kom, maar word altyd in lyn gehou deur Sūn Wùkōng.
- Die derde is Sha Wujing, 'n rivierwese wat na die sterflike land verban is omdat hy die kristalbeker van die Heilige Koningin-moeder gebreek het. Dit is baie stil, maar betroubaar en dien as 'n ernstige teenoorgestelde vir Sūn en Zhū.
- Die vierde is Yùlóng Sāntàizǐ, die derde prins van die draakkoning. Wanneer die groep hom ontmoet, was op die punt om tereggestel te word omdat hy die groot pêrel van sy vader aan die brand gesteek het. In bykans die hele verhaal het hy die dekmantel aanvaar van 'n perd waarop Xuánzàng kan ry.
Die groep kan die sutras vind op Aasvoëlpiek in Indië, maar die reis daarheen word moeiliker gemaak deur baie teëstanders en ander probleme wat hulle ondervind, sowel as 'n konflik tussen Xuánzàng se handlangers. Die meeste van die teenstanders waarteen die groep te kampe het, is fantasiewesens soos demone, kabouters en ogers. Die verhaal is grootliks uiteengesit in die ylbevolkte lande langs die syroete tussen China en Indië, soos Xinjiang, Turkestan en Afghanistan. Die beskrywings van hoe hierdie lande lyk, is egter grotendeels fiktief. Daar word verskeie kere voorgehou dat die gevare wat die groep in die gesig staar, almal deur lot en / of Boeddha veroorsaak word. Dit is omdat nie een van die groeplede ooit ernstig beseer word nie, ondanks die groot getal teenstanders waarmee hulle moet veg. In die byna die hele vertelling van die reis volg die verhaal 'n episodiese struktuur van 1 tot 4 hoofstukke elk, waarin Xuánzàng telkens vasgevang word of die groep 'n ander hindernis teëkom, waarna sy dienaars 'n listige (en dikwels gewelddadige) manier moet vind om hierdie probleem op te los.
Na 'n reis van 14 jaar bereik die groep uiteindelik hul doel, waar Xuánzàng die Skrifte van Boeddha ontvang.
Hoofstuk 100 vorm alleen die vierde deel van die verhaal, waarin die groep se terugreis na die Táng-dinastie beskryf word. By hul terugkeer ontvang alle reisigers 'n beloning vir hul reis. Sūn Wùkōng en Xuánzàng word self Boeddhas, Wùjìng word 'n Arahant, die draak 'n Naga, en Bājiè, wie se goeie dade altyd deur sy hebsug belemmer word, word as altaarskoonmaker aangestel (wat beteken dat hy op die surplusvoedsel kan gaan feesvier wat op die altaar aangebied word).
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Hu Shih (1942). Introduction. pp. 1–5.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - ↑ 2,0 2,1 Jenner, W.J.F. (1984). "Translator's Afterword." in trans. W.J.F. Jenner, Journey to the West, volume 4. Seventh Edition.
- ↑ Shi Changyu (1999). "Introduction." in trans. W.J.F. Jenner, Journey to the West, volume 1. Seventh Edition. Beijing: Foreign Languages Press. bl. 1–22.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Nederlandse Wikipedia vertaal.
