Golf van Akaba
| Golf van Akaba | |
|---|---|
 Die Sinai-skiereiland met die Golf van Suez in die weste en die Golf van Akaba in die ooste vanuit die ruimte gesien, 2007 | |
 Ligging van die Golf van Akaba | |
| Koördinate: | 28°45′N 34°45′O / 28.750°N 34.750°OKoördinate: 28°45′N 34°45′O / 28.750°N 34.750°O |
| Ligging: | Egipte, Israel, Jordanië, Saoedi-Arabië |
| Soort: | Golf van die Indiese Oseaan |
| Maksimum diepte: | 1 850 meter (6 070 voet) |
| Lengte: | 160 km (99 myl) |
| Breedte: | 24 km (15 myl) |
| Uitvloei: | Rooisee |
| Nedersettings: | Taba en Sharm El Sheikh, Egipte Eilat, Israel Akaba, Jordanië |
Die Golf van Akaba (Arabies: خليج العقبة, Khalij al-Aqabah) of Golf van Eilat (Hebreeus: מפרץ אילת, Mifrats Eilat) is 'n golf aan die noordelike punt van die Rooisee tussen die Sinai-skiereiland in die weste en die Arabiese Skiereiland in die ooste. Aangrensende lande is kloksgewys van wes na oos: Egipte, Israel, Jordanië en Saoedi-Arabië.
Geologies gesien behoort die Golf van Akaba tot die Groot Skeurvallei wat vanaf Oos-Afrika oor die Rooisee verder tot die Dooie See en die Jordaanvallei streek. Dié golf skei saam met Israel die Arabiese wêreld in twee dele: Die Arabiese lande van Noord-Afrika in die weste en die Arabiese lande van Wes-Asië in die ooste. Vir Jordanië is die Golf van Akaba die enigste toegang tot die see.
Weens sy warm klimaat en duikplekke is die Golf van Akaba 'n belangrike toeristeoord en vir al vier lande ekonomies belangrik. Belangrike hawestede sluit in Taba in Egipte, Eilat in Israel en Akaba in Jordanië. Sharm El Sheikh is die bekendste vakansieoord op die Egiptiese skiereiland Sinai. Die Golf van Akaba word met die Rooisee verbind via die Straat van Tiran.
Geologie[wysig | wysig bron]
-
Coral World Underwater Observatory by Eilat -
Taba strand -
'n Vakansieoord naby Eilat's Coral Beach
Met die Golf van Suez na die weste, strek dit vanaf die noordelike gedeelte van die Rooi See. Dit bereik 'n maksimum diepte van 1 850 m in sy sentrale gebied: die Golf van Suez is aansienlik wyer, maar minder as 100 m diep.
Die golf meet 24 kilometer op sy breedste punt en strek sowat 160 kilometer noord vanaf die Straat van Tiran tot waar Israel Egipte en Jordanië ontmoet.
Soos die kuswaters van die Rooi See, is die golf een van die wêreld se voorste plekke vir duik. Die gebied is veral ryk aan koraal en ander mariene biodiversiteit en het toevallige skeepswrakke en skepe wat doelbewus gesink is in 'n poging om 'n habitat vir mariene organismes te bied en die plaaslike duiktoerismebedryf te versterk.
Stede[wysig | wysig bron]
Aan hierdie noordelike punt van die golf is drie belangrike stede: Taba in Egipte, Eilat in Israel en Akaba in Jordanië. Dit is strategies belangrike kommersiële hawens en gewilde oorde vir toeriste wat die warm klimaat wil geniet. Verder suid is Haql die grootste Saoedi-Arabiese stad aan die golf. Op Sinai is Sharm el-Sheikh en Dahab die belangrikste sentrums.
Die grootste bevolkingsentrum is Akaba, met 'n bevolking van 148 398 (2015), gevolg deur Eilat met 'n bevolking van 50 724 (2020).
Omvang[wysig | wysig bron]
Die Internasionale Hidrografiese Organisasie definieer die suidelike grens van die golf as: 'n Lyn wat vanaf Ràs al Fasma suidweswaarts na Requin-eiland ( 27°57'N 34°36'O ) loop deur Tiran-eiland tot by die suidwestelike punt daarvan en daarvandaan weswaarts op 'n breedtegraad (27°54'N) na die kus van die Sinaï-skiereiland.[1]
Geologie[wysig | wysig bron]
Die golf is een van twee klowe wat geskep is deur die Sinai-skiereiland se vertakking van die noordelike Rooi See, met die Golf van Suez wat wes van die skiereiland lê en die Golf van Akaba in die ooste daarvan. Geologies vorm die kloof die suidelike punt van die Dooie See-transformasie. Dit bevat drie klein uittrekbekkens, die Elat Deep, Aragonese Deep en Dakar Deep, wat gevorm word tussen vier laterale verskuiwingssegmente. Beweging op een van hierdie foute het die Golf van Akaba veroorsaak.
Handel oor die Rooi See tussen die Tebe-hawens van Elim en Elat aan die bopunt van die golf word so vroeg as die Vierde Dinastie van Egipte gedokumenteer. Ekspedisies wat die Rooi See oorsteek en suid na Punt oppad is, word genoem in die vyfde, dsesde, elfde, twaalfde en agtiende dinastieë van Egipte, toe Hatsjepsoet 'n vloot gebou het om die handel te ondersteun en in ses maande suidwaarts na Punt gereis het. Thebe het Nubiese gebruikgoud van haar verowerings suid in Kus om die aankoop van wierook, mirre, bitumen, natron, jenewerolie, linne en koperamulette vir die mummifikasiebedryf by Karnak te vergemaklik. Egiptiese nedersettings naby Timna aan die bopunt van die golf dateer uit die Agtiende dinastie van Egipte.
Aan die noordelike rand was die antieke stad Ayla (in die huidige Akaba) 'n kommersiële middelpunt vir die Nabateërs. Die Romeine het die Via Traiana Nova gebou, wat by die King's Highway by Akaba aangesluit het en Afrika met Asië en die Levant- en Rooisee- skeepvaart verbind het.
Akaba was 'n groot Ottomaanse hawe, verbind met Damaskus en Medina deur die Hejaz-spoorlyn. Tydens die Eerste Wêreldoorlog was die Slag van Akaba die sleutelgeveg wat 'n 500-jarige Ottomaanse heerskappy oor Groter Sirië beëindig het.[2]
Toerisme[wysig | wysig bron]
Die golf is een van die gewildste duikbestemmings ter wêreld. Sowat 250 000 duikslae word jaarliks aan Eilat se kuslyn van 11 km uitgevoer, en duik verteenwoordig 10% van die toerisme-inkomste van hierdie gebied.
Die landskap van Wadi Rum oos van die noordelike rand van die golf is 'n gewilde bestemming. Ander bestemmings is die ruïnes van die ystertydperk-beskawing van Ayla in die stad Akaba, die terrein van die Eerste Wêreldoorlog Slag van Akaba, gelei deur Lawrence van Arabië.
Walvisse, orkas, dolfyne, doegongs en walvishaaie word ook in die golf aangetref.[3]
Fotogalery[wysig | wysig bron]
-
Kaart van die Golf van Akaba en die Golf van Suez -
Akaba in Egipte is die grootste stad aan die Golf van Akaba -
Egipte se kus aan die Golf van Akaba naby Taba -
Israel se kus aan die Golf van Eilat, soos dit in dié land genoem word.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition" (PDF). International Hydrographic Organization. 1953. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 8 Oktober 2011. Besoek op 28 Desember 2020.
- ↑ Klinger, Yann; Rivera, Luis; Haessler, Henri; Maurin, Jean-Christophe (Augustus 1999). "Active Faulting in the Gulf of Aqaba: New Knowledge from the Mw 7.3 Earthquake of 22 November 1995" (PDF). Bulletin of the Seismological Society of America. Seismological Society of America. 89 (4): 1025–1036. Bibcode:1999BuSSA..89.1025K. doi:10.1785/BSSA0890041025. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 25 Januarie 2014. Besoek op 23 Februarie 2013.
- ↑ "Dugongs in the Red Sea and Gulf of Aden". unep.ch. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Januarie 2016.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Golf van Akaba. |
- The Red Sea Marine Peace Park page on Foreign Affairs Minister of Israel|Israel's Ministry of Foreign Affairs - a joint Israel-Jordan initiative
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Golf van Akaba.- (en) "Gulf of Aqaba". Encyclopædia Britannica. Besoek op 3 Junie 2017.
