Henri Moissan

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Henri Moissan
Gebore (1852-09-28)28 September 1852
Parys, Frankryk
Oorlede 20 Februarie 1907 (op 54)
Parys, Frankryk
Burgerskap Vlag van Frankryk Frankryk
Vakgebied Chemie
Alma mater Collège de Meaux
École Pratique des Haute Études
Doktorale student(e) Paul Lebeau
Maurice Meslans
Bekend vir Isolering van die element fluoor
Toekennings
Handtekening

Ferdinand Frédéric Henri Moissan (28 September 1852 - 20 Februarie 1907) was 'n Franse chemikus en apteker wat die Nobelprys vir Chemie in 1906 verower het vir sy werk om fluoor van die verbindings daarvan te isoleer. Hy was die ontdekker van kalsiumkarbied en die uitvinder die asetileenlamp. Hy het die gebruik van die elektriese smeltkroes in chemie en wetenskap bevorder en het die elektriese boogoond ontwikkel om hoë temperature te bereik, waarmee hy metale geïsoleer het en verskeie verbindings (soos bv. karbiede) vervaardig het.[1] Moissan was een van die oorspronklike lede van die Internasionale Komitee vir Atoomgewigte.[2]

Biografie[wysig | wysig bron]

Moissan is op 28 September 1852 in Parys gebore, die seun van Francis Ferdinand Moissan, 'n werknemer van Chemin de fer de l’Est, die oostelike spoorwegmaatskappy, en Joséphine Améraldine (gebore Mitel), 'n naaldwerkster.[3] In 1864 het hulle na Meaux verhuis, waar hy die plaaslike skool bygewoon het. In 1870 het hy die skool verlaat sonder die grade universitaire wat nodig was om na universiteit toe te gaan. In 1871 het Moissan begin studeer om 'n apteeker te word en in 1872 het hy by 'n apteker in Parys begin werk, waar hy die lewe van 'n persoon wat met arseen vergiftig is gered het. Hy het toe besluit om chemie te studeer en het eers aan die laboratorium van Edmond Frémy, 'n Franse chemikus, en later aan die laboratorium van Pierre Paul Dehérain, 'n Franse plantfisioloog, begin werk. Dehérain het hom oorreed om 'n akademiese loopbaan te volg. In 1874 het hy die baccalauréat geslaag, wat nodig was om aan die universiteit te studeer, na 'n vroeëre mislukte poging. In 1879 het hy as eersteklas apteker aan die École Supérieure de Pharmacie gekwalifiseer, en het sy doktorsgraad aan die Faculté des Sciences in 1880 behaal. Gedurende sy tyd in Parys het hy 'n vriend van die chemikus Alexandre Léon Étard en die plantkundige Vasque geword.[4]

In 1874 het hy sy eerste wetenskaplike artikel oor koolstofdioksied en die metabolisme van suurstof in plante gepubliseer. Hy het plantfisiologie verlaat en hom daarna na anorganiese chemie gewend. Sy navorsing oor pieroforiese yster is goed ontvang deur die twee mees prominente Franse anorganiese chemici van destyds, Henri Etienne Sainte-Claire Deville en Jules Henri Debray. Nadat Moissan sy doktersgraad, oor sianogeen en die reaksies daarvan op die vorming van sianure in 1880 voltooi het, het sy vriend Landrine hom 'n pos in 'n analitiese laboratorium aangebied. Sy huwelik, met Léonie Lugan, het in 1882 plaasgevind. Hulle het in 1885 'n seun gehad.[3]

Gedurende die 1880s het Moissan op die chemie van fluoor en veral die vervaardiging van fluoor self gefokus. Hy het nie sy eie laboratorium gehad nie, maar het verskeie laboratoriums gebruik, byvoorbeeld die van Charles Friedel. Daar het hy toegang gehad tot 'n sterk battery bestaande uit 90 Bunsen-selle wat dit moontlik gemaak het om 'n gas wat deur die elektrolise van gesmelte arseentrichloried geproduseer is, waar te neem.

Op 26 Junie 1886 het Moissan deur die elektrolise van waterstoffluoried fluoor opgelewer. Die Franse wetenskapsakademie het drie verteenwoordigers, Marcellin Berthelot, Henri Debray en Edmond Frémy, gestuur om die resultate te verifieer maar Moissan kon dit nie herhaal nie, weens die afwesigheid van kaliumfluoried in die waterstoffluoried wat in die vorige eksperimente voorgekom het. Nadat hy die probleem opgelos het en die produksie van fluoor verskeie kere gedemonstreer het, is 'n prys van 10 000 frank aan hom toegeken.[5]

In die daaropvolgende jare tot 1891, het hy hom toegespits op die studie van die chemie van fluoor. Hy het talle fluoorverbindings ontdek, soos bv. in 1901 het hy SF6 saam met Paul Lebeau ontdek. Sy navorsing oor die vervaardiging van boor en kunsmatige diamante en die ontwikkeling in 1900 van 'n elektries-verhitte oond wat 3 500 °C kan bereik met behulp van 2 200 ampère teen 80 volt.[5] Sy nuut ontwikkelde boogoond het gelei tot die produksie van boriede en carbiede van talle elemente (bv. silikonboried), wat nog een van sy navorsingsgebiede was.[5]

Navorsing[wysig | wysig bron]

Bereiding van elementêre fluoor[wysig | wysig bron]

Moissan se 1892 waarneming van die kleur van fluoorgas (2), vergeleke met lug (1) en chloor (3)

Die bestaan ​​van die element fluoor was al jare lank bekend, maar alle pogings om dit te isoleer het misluk en sommige eksperimenteerders het tydens die pogings gesterf.[6][7]

In 1886 het Moissan uiteindelik daarin geslaag om fluoor te berei deur 'n oplossing van kaliumwaterstofdifluoried (KHF2) in vloeibare waterstoffluoried (HF) te elektroliseer. Die mengsel was nodig omdat waterstoffluoried 'n nie-geleier is. Die toestel is met platinum/iridium-elektrode in 'n platinumhouer gebou en die apparaat is afgekoel tot -50 °C. Die resultaat was die volledige isolasie van die waterstof wat by die negatiewe elektrode geproduseer is, van die fluoor wat by die positiewe elektrode geproduseer is.[8][9] Dit is prakties steeds die manier waarop fluoor geproduseer word. Vir hierdie prestasie word die Nobelprys in 1906 aan hom toegeken. Laat in sy lewe het die regering van Frankryk hom 'n Commandeur de la Legion d'honneur toegeken.

Verdere studies[wysig | wysig bron]

Moissan probeer om sintetiese diamante te skep met behulp van 'n elektriese boogoond

Moissan het die chemie van fluoor in fyn besonderhede bestudeer, bygedra tot die ontwikkeling van die elektriese boogoond en het probeer om druk te gebruik om diamante uit die meer algemene vorm van koolstof te sintetiseer.[10] In 1893 het Moissan fragmente van 'n meteoriet in Meteoorkrater in Arizona begin bestudeer. In hierdie fragmente het hy klein hoeveelhede van 'n nuwe mineraal ontdek en, na uitgebreide navorsing, het Moissan tot die gevolgtrekking gekom dat hierdie mineraal uit silikonkarbied bestaan. In 1905 is hierdie mineraal die naam moissaniet genoem, ter ere van hom. In 1903 word Moissan verkies tot lid van die Internasionale Komitee vir Atoomgewigte waar hy tot sy dood gedien het.[11]

Dood[wysig | wysig bron]

In Februarie 1907 kort nadat hy teruggekeer het van Stockholm, waar hy die Nobelprys ontvang het, na Parys het hy skielik gesterf. Sy dood is toegeskryf aan 'n akute geval van blindedermontsteking.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ Fechete, Ioana (2016). "Ferdinand Frédéric Henri Moissan: The first French Nobel Prize winner in chemistry or nec pluribus impar". Comptes Rendus Chimie (in Engels). 19 (9): 1027–32. doi:10.1016/j.crci.2016.06.005.
  2. ↑ Viel, C. (Januarie 2008). "Henri Moissan : l'homme, le collectionneur, l'enseignant" [Henri Moissan: the man, the collector, the teacher]. Annales Pharmaceutiques Françaises (in Frans). 66 (1): 34–38. doi:10.1016/j.pharma.2007.12.006. PMID 18435984.
  3. ↑ 3,0 3,1 Greffe, Florence (18 November 2004). "Fonds 62 J HENRI MOISSAN" (PDF) (in Frans). Institut de France Academie des Sciences. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 9 November 2013. Besoek op 3 Maart 2021.
  4. ↑ Lafont, O. (1 Januarie 2008). "De l'apprentissage au Prix Nobel : le fabuleux destin d'Henri Moissan" [Van vakleerlingskap tot Nobelprys: die wonderlike bestemming van Henri Moissan]. Annales Pharmaceutiques Françaises (in Frans). 66 (1): 28–33. doi:10.1016/j.pharma.2007.12.004. PMID 18435983.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 "Henri Moissan – Facts". NobelPrize.org (in Engels). Besoek op 3 Maart 2021.
  6. ↑ Toon, Richard (1 September 2011). "The discovery of fluorine". Education in Chemistry (in Engels). Royal Society of Chemistry. 48 (5): 148–151.
  7. ↑ Weeks, Mary Elvira (1932). "The discovery of the elements. XVII. The halogen family". Journal of Chemical Education (in Engels). 9 (11): 1915–1939. Bibcode:1932JChEd...9.1915W. doi:10.1021/ed009p1915.
  8. ↑ Moissan, H. (1886). "Action d'un courant électrique sur l'acide fluorhydrique anhydre" [Die werking van 'n elektriese stroom op watervrye fluoorwaterstofsuur]. Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences (in Frans). 102: 1543–1544.
  9. ↑ Moissan, H. (1886). "Sur la décomposition de l'acide fluorhydrique par un courant électrique" [Oor die ontbinding van fluoorwaterstofsuur deur 'n elektriese stroom]. Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences (in Frans). 103: 202.
  10. ↑ Moissan, Henri (1893). "Le diamant : conférence faite à la Société des amis de la science le 17 mai 1893" [Die diamant: lesing aan die Vereniging van vriende van die wetenskap, 17 Mei 1893] (in Frans). Europeana. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Februarie 2013. Besoek op 3 Maart 2021.
  11. ↑ "Atomic Weights and the International Committee — An Historical Review" (in Engels). Chemistry International. 2004. Besoek op 3 Maart 2021.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Henri_Moissan&oldid=2375731"