Leonides
| Leonides | ||
| ||
| ’n Leonidemeteoor tydens die hoogtepunt van die 2009-reën. | ||
| Ontdekking | 902 n.C. (eerste rekord) | |
| Moederliggaam | Komeet 55P/Tempel-Tuttle | |
| Uitstralingspunt | ||
| Sterrebeeld | Leeu | |
| Regte klimming | 10h 08m | |
| Deklinasie | +22° | |
| Eienskappe | ||
| Voorkoms | 15 November – 20 November | |
| Hoogtepunt | 18 November | |
| Spoed | 71 km/s | |
| Sterre per uur | Wissel | |
Die Leonides vorm ’n meteoorreën, of meteoorstroom, wat jaarliks tussen 14 en 21 November gesien kan word. Die naam verwys na die skynbare oorsprong in die sterrebeeld Leeu; tog is dit in werklikheid afkomstig van Komeet Tempel-Tuttle, wat op sy wentelbaan om die Son ’n groot aantal brokstukke (meteoroïede) agterlaat. Sodra die Aarde die baan van die komeet kruis, kom dit ook in aanraking met meteoroïdewolke. ’n Aantal brokstukke brand in die Aarde se atmosfeer uit en word as meteore (verskietende sterre) waargeneem. Die meteoorreën bereik elke jaar in November sy hoogtepunt – die presiese datum verskil van jaar tot jaar.
’n Buitengewone skouspel vind elke 33 jaar plaas.[1] Wanneer die Aarde die wentelbaan van Komeet Tempel-Tuttle kruis kort nadat hy deur die binneste gedeelte van ons Sonnestelsel getrek het, styg die aantal sigbare Leonide-meteore duidelik. Hierdie groot meteoorstorm, met duisende meteore per uur, kon in 1966 oor Amerika gesien word.[2] Die eerste rekord van die Leonides was in 902 n.C.
Beskrywing[wysig | wysig bron]
Die Leonides is ’n vinnig bewegende stroom wat die Aarde se wentelbaan teen 72 km/s tref.[3] Groter Leonides het ’n deursnee van sowat 10 mm en ’n massa van ’n halwe gram, en hulle kan helder ligstrepe met ’n skynbare magnitude van tot -1,5 veroorsaak.[4] ’n Jaarlikse Leonidereën kan 12 of 13 ton deeltjies oor die hele planeet agterlaat.
Die meteoroïdes wat deur die komeet agtergelaat word, word in strepe georganiseer volgens hulle wentelbane. Hulle word deur verskillende planete versteur, veral Jupiter,[5] en in ’n mindere mate deur stralingsdruk van die Son.[6] Deeltjies in ou strepe is taamlik ver uitmekaar en veroorsaak ’n paar meteore per minuut. Jonger strepe is baie digter en veroorsaak elke 33 jaar ’n meteoorstorm, met meer as 1 000 meteore per uur.
Die Leonides bereik elke jaar omstreeks 18 November ’n hoogtepunt, maar meteore kan verskeie dae daarvoor en daarna gesien word.
Meteoorreëns[wysig | wysig bron]
| Jaar | Aktiewe tyd | Hoogtepunt | Meteore per uur |
|---|---|---|---|
| 2006 | 19 Nov. | 78[7] | |
| 2007 | 19 Nov. | 35[8] | |
| 2008 | 14-22 Nov. | 17 Nov.[9] | 99[10] |
| 2009 | 10-21 Nov. | 100[11][12] tot meer as 500[9][13][14] 17 Nov. | 79[15] |
| 2010 | 10-23 Nov. | 18 Nov. | 32[16] |
| 2011 | 18 Nov. | 22[17] | |
| 2012 | 6-30 Nov. | 20 Nov. | 47[18] |
| 2013 | 15-20 Nov. | 17 Nov. (nie sigbaar weens volmaan) | – |
| 2014 | 6-30 Nov. | 17 Nov. | 15? |
| 2015 | ? | 17 Nov. | 20 |
| 2016 | ? | 17 Nov. | 10 |
| 2017 | ? | 17 Nov. | 10 |
| 2018 | ? | 17 Nov. | 25 |
| 2019 | ? | 17 Nov. | 15-20 |
| 2020 | ? | 7 Nov. | 10-15 |
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Deborah Byrd (15 November 2018). "All you need to know: 2019's Leonid meteor shower" (in Engels). EarthSky. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 November 2019. Besoek op 26 Februarie 2019.
- ↑ "Eyewitness accounts of the 1966 Leonid Storm" (in Engels). P. Jenniskens/NASA-ARC. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Oktober 2018. Besoek op 25 Desember 2009.
- ↑ Space.com Geargiveer 17 November 2010 op Wayback Machine The Power of a Shooting Star
- ↑ Jenniskens, Peter (2006), Meteor Showers And Their Parent Comets, Cambridge University Press, p. 253, ISBN 978-0521853491, https://books.google.com/books?id=QpajMuyXG8AC&pg=PA253
- ↑ McNaught, Robert H.; Asher, David J. (1999), "Leonid Dust Trails and Meteor Storms", WGN, Journal of the International Meteor Organization 27 (2): 85–102, Bibcode: 1999JIMO...27...85M
- ↑ Brown, Peter; Jones, J.; Rendtel, J. "Evolution of Two periodic Meteoroid Streams: the Perseids and Leonids". Besoek op 24 Desember 2009.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(hulp) - ↑ Leonids 2006: Morning of 19 November Geargiveer 13 Oktober 2012 op Wayback Machine
- ↑ Leonids 2007: visual data quicklook Geargiveer 13 Oktober 2012 op Wayback Machine
- ↑ 9,0 9,1 "Return of the Leonids" (in Engels). Nasa. 4 Desember 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Maart 2010. Besoek op 21 Oktober 2009.
- ↑ Leonids 2008: visual data quicklook Geargiveer 13 Oktober 2012 op Wayback Machine
- ↑ Fazekas, Andrew (16 November 2009). "Leonid Meteor Shower: Best Sky Show Tonight" (in Engels). National Geographic News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Januarie 2017.
- ↑ "IMO Meteor Shower Calendar 2009" (in Engels). The International Meteor Organization. 1997–2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2016. Besoek op 21 Oktober 2009.
- ↑ "Strong Leonid Meteor Shower Predicted for 2009" (in Engels). Space.com. 4 Desember 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Augustus 2010. Besoek op 22 Oktober 2009.
- ↑ Lopez, Mike (7 Desember 2008). "Watch Out for Leonids 2009 Meteor Shower". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Augustus 2009. Besoek op 22 Oktober 2009.
- ↑ "Leonids 2009: visual data quicklook" (in Engels). The International Meteor Organization. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2016. Besoek op 12 Januarie 2020.
- ↑ Leonids 2010: visual data quicklook Geargiveer 27 November 2012 op Wayback Machine
- ↑ Leonids 2011: visual data quicklook Geargiveer 31 Oktober 2012 op Wayback Machine
- ↑ Leonids 2012: visual data quicklook Geargiveer 19 Desember 2012 op Wayback Machine
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Die Leonide-meteoorreën in Lochner se sterrekunde Geargiveer 23 Maart 2006 op Wayback Machine
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Leonides.
