Meridiaan (sterrekunde)
Die meridiaan is in sterrekunde die groot sirkel wat deur die hemelpole loop, sowel as deur die senit (die punt reg bo ’n waarnemer se kop) en nadir (die punt reg onder sy voete). Dit bevat dus ook die ware noord- en suidpunt aan die horison, en dit is loodreg met die hemelewenaar en horison. ’n Hemelmeridiaan is dus die geografiese meridiaan wat teen die hemelbol geprojekteer word. Die getal meridiane is daarom oneindig.
Die hemelmeridiaan is ongedefinieer wanneer die waarnemer op die geografiese pole is, want by dié twee punte is die senit en nadir by die hemelpole en enige groot sirkel wat deur die hemelpole loop, loop ook deur die senit en nadir.
Daar is verskeie maniere om die meridiaan in halfsirkels te verdeel. In die horisontale koördinaatstelsel word die waarnemer se meridiaan verdeel in helftes wat deur die horison se noord- en suidpunt bepaal word. ’n Waarnemer se boonste meridiaan loop deur die senit en die onderste meridiaan deur die nadir. Daar is ook die plaaslike meridiaan, die halfsirkel wat die waarnemer se senit en albei hemelpole bevat, en die teenoorgestelde halfsirkel, wat die nadir en albei hemelpole bevat.
Enige dag of nag sal dit lyk of hemelliggame oor die meridiaan beweeg terwyl hulle skynbaar van oos na wes beweeg vanweë die Aarde se rotasie. Hulle bereik hul hoogste posisie, of kulminasie, wanneer hulle die meridiaan oorsteek.
Die term "meridiaan" kom van die Latynse woord meridies, wat beide "middag" en "suid" beteken, aangesien die hemelewenaar in die Noordelike Halfrond lyk of dit suidwaarts kantel.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- Millar, William (2006). The Amateur Astronomer's Introduction to the Celestial Sphere. Cambridge University Press.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
