Ontwerp
|
Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word. Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word. |
'n Ontwerp is 'n plan of spesifikasie vir die konstruksie van 'n voorwerp of stelsel of vir die implementering van 'n aktiwiteit of proses, of die resultaat van daardie plan of spesifikasie in die vorm van 'n prototipe, produk of proses. Die aktiwiteit is om 'n ontwerp te ontwikkel. In sommige gevalle kan die direkte konstruksie van 'n voorwerp sonder 'n eksplisiete voorafgaande plan (soos handwerk, sommige ingenieurswerke, kodering en grafiese ontwerp) ook as 'n ontwerpaktiwiteit beskou word. Die ontwerp moet gewoonlik aan sekere doelstellings en beperkinge voldoen, kan estetiese, funksionele, ekonomiese of sosio-politieke oorwegings in ag neem, en daar word verwag dat dit met 'n sekere omgewing sal omgaan. Belangrike voorbeelde van ontwerpe sluit argitektoniese bloudrukke, ingenieurstekeninge, sakeprosesse,stroombaandiagramme en naaldwerkpatrone in.[1]
Die persoon wat 'n ontwerp doen, word 'n ontwerper genoem, wat 'n term is wat algemeen gebruik word vir mense wat professioneel in een van die verskillende ontwerpareas werk - wat gewoonlik spesifiseer watter gebied behandel word soos 'n tekstielontwerper, mode-ontwerper, produkontwerper, konsepontwerper, webontwerper (webwerfontwerper) of interieurontwerper, maar ook ander soos argitekte en ingenieurs. Die volgorde van aktiwiteite van 'n ontwerper word 'n ontwerpproses genoem, moontlik deur ontwerpmetodes te gebruik. Die proses om 'n ontwerp te skep, kan kort wees ('n vinnige skets) of lank en ingewikkeld, wat aansienlike navorsing, onderhandeling, besinning, modellering, interaktiewe aanpassing en herontwerp behels.
Algemeen[wysig | wysig bron]
'n Ontwerp kan bestaan uit byvoorbeeld 'n teksbeskrywing, 'n rekenaarondersteunde ontwerpmodel, 'n tekening, 'n patroon of 'n skaalmodel.
Afhangend van die onderwerp, word 'n voorvoegsel by die woordontwerp gevoeg soos byvoorbeeld;
- 'n Bouontwerp is 'n spesifieke ontwerp wat in die konstruksie toegepas word. By die ontwerp van 'n gebou is daar dikwels vyf stappe wat geneem moet word: inisiatief, uitvoerbaarheid, voorlopige ontwerp , finale ontwerp en gedetailleerde ontwerp (spesifikasies). Hierdie terme kan gesien word as 'n "chronologiese kapstok". Die gebruik van hierdie fases beteken nie dat daar 'n direkte roete van A na B is nie; Per slot van rekening toon ontwerpe sikliese gedrag, en mense keer te gereeld na hul stappe tydens die proses. Die gebruikte terminologie is ook nie uniek nie. Benewens inisiatief word byvoorbeeld oriëntasie gebruik en benewens uitvoerbaarheid die konsep van eksplorasie. In die daaropvolgende fases, die konstruksieproses, soos voorbereiding, uitvoering en onderhoud, sal ontwerpwerk dikwels plaasvind. Oorweeg veranderinge aan die bestaande ontwerp of die ontwerp van hulpstrukture. In werklikheid herhaal die proses homself weer.
- 'n Kunsontwerp is 'n spesifieke ontwerp wat in kuns toegepas word. By die ontwerp van kuns of toegepaste kuns word in wese soortgelyke stappe gevolg as vir die ontwerp van geboue, soms onder die naam industriële ontwerp of produkontwerp. Afhangend van die moontlike kliënt se wense, word skaalmodelle of sketse aangebied.
In die ontwerpproses is daar verskeie definisies wat algemeen gebruik word;
Volhoubare ontwerp is 'n konsep waarin ekologiese, ekonomiese en sosiale belange in balans is.
Nywerheidsontwerp. 'n Spesifieke ontwerpmetode wat fokus op die ontwikkeling van produkte wat in massa- of serieproduksie vervaardig word.
Ontwerpspesifikasie. Is 'n dokument waarin die ontwerpkenmerke gelys word.
Mark bekendstellingtyd. Die tyd benodig om 'n produk of diens te ontwerp sodat dit in die mark bekendgestel kan word.
Ontwerpproses[wysig | wysig bron]
Die proses, die uitbou van 'n idee of idees tot 'n ontwerp, word ontwerp genoem. Die ontwerpproses is die eerste fase van die lewensiklus van die produk. Die lewensiklus van die produk bestaan uit die ontwerp, die produksie, die gebruik en 'n verwyderingsfase. 'n Dikwels gebruikte verdeling van die ontwerpproses is die opdrag, die skepping en die realiseringsfase. Die ISO9001-metode (beplan, doen, kontroleer en handel) word ook gebruik. Deur 'n ontwerp te skep, word die skepping van iets vooraf oorweeg. Dit maak dit moontlik om iets (meer) doeltreffend te produseer.
Die ontwerpproses kan, afhangende van die tipe ontwerp of afhangende van die persoon(e) wat die proses uitvoer, baie uitvoeringsvorme aanneem. 'n Voorbeeld van 'n tussenvorm is 'n model. Op hierdie stadium kom die dimensionele foute op die tekeninge aan die lig en kan dit mettertyd reggestel word. Veral in aanlegte in die petrochemiese bedryf is dit die moeite werd, want 'n buitengewone aantal pype kruis mekaar op baie vlakke. 'n Ander voorbeeld van 'n tussenvorm is 'n prototipe. Hier kan weer voorkomende kragte, die werking of montering van onderdele getoets word. As gevolg van die beskikbaarheid van kragtige rekenaargesteunde ontwerp-stelsels, is die neiging om virtuele prototipes te skep.
In die oorsigontwerpproses word die verskillende stadia en / of verskillende metodes van die ontwerpproses beskryf. Die ontwerpproses kan, afhangende van die tipe ontwerp of afhangende van die persoon(e) wat die proses uitvoer, baie uitvoeringsvorme aanneem.
Ontwerpstrategieë[wysig | wysig bron]
Daar is baie ontwerpfilosofieë wat as 'n soort handleiding in die ontwerpproses gebruik kan word.
Onder-na-bo-ontwerp, 'n ontwerpmetode wat begin met die ontwerp van die besonderhede. Die algemene beginsels sal later in die ontwerpproses bespreek word.
Konsepontwikkeling, 'n voorlopige ontwerpstudie om die verwagte produk- en ontwerpkoste kwantitatief te kan skat.
Parallelle ontwikkeling of gelyktydige ingenieurswese. 'n Algemene ontwerpmetode waar 'n span gelyktydig werk aan die ontwerp van 'n diens of produk.
Afkykontwerp, 'n ontwerpmetode wat 'n nuwe een skep deur terug te ontwerp uit 'n bestaande produk.
Bo-na-onder-ontwerp, 'n ontwerpmetode wat begin met algemene beginsels. Die besonderhede word ontwerp namate die proses vorder.
Watervalmetode, 'n ontwerpmetode waarin die ontwikkeling gereeld vloeiend na onder gaan (soos 'n waterval).
Koop / neem 'n besluit, 'n implementering van die sakestrategie. Selfontwerp of koop die ontwerp.
Gebruikerservaringsontwerp, 'n benadering in ontwerp om gebruikersgedrag te manipuleer deur die bruikbaarheid, toeganklikheid en wenslikheid wat voorsien word in die interaksie met 'n produk.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Dictionary meanings in the Cambridge Dictionary of American English, at Dictionary.com (esp. meanings 1–5 and 7–8) and at AskOxford (especially verbs).
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ontwerp.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
- Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Nederlandse Wikipedia vertaal.
