Pinjarra-menseslagting
| Pinjarra-menseslagting | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Strydende partye | |||||||
| Britse koloniste | Pinjarup-mense | ||||||
| Bevelvoerders | |||||||
| Goewerneur-kaptein James Stirling | Kalyute | ||||||
| Sterkte | |||||||
| 25 soldate, polisiemanne en setlaars | 60-80 mans, vroue en kinders | ||||||
| Ongevalle | |||||||
| 1 gesneuweldes, 1 gewond | 25-30 gesneuweldes,[1] onbekende aantal gewond | ||||||
Die Pinjarra-menseslagting is 'n gebeurtenis wat plaasgevind het in Pinjarra, Wes-Australië, toe 'n groep van 25 Australiese soldate en polisiemanne onder leiding van James Stirling in 1834 'n groep van 60 tot 80 Australiese inboorlinge aangeval het. Daar word in sommige oorde na die menseslagting verwys as sou dit 'n veldslag gewees het maar ander skrywers reken dit is eerder 'n poging om die ware aard van die gebeurtenisse te verbloem.[2] Verskeie gewonde inboorling vegters is saam met vroue en kinders ook vermoor.
Agtergrond[wysig | wysig bron]
Tydens die vroeëre jare van die Britse nedersettings in en rondom die Swanrivierkolonie, is daar geskrifte wat daarop aandui dat 'n beleid van vreedsame meelewing met die inboorlinge nagestreef is. Hierdie beleid het egter ontaard in toenemende aanvalle op die inboorling bevolking na hulle 'n aantal aanvalle en moorde uit wraak gepleeg het omdat van die inboorlinge deur setlaars geskiet is.
Robert Menli Lyon het opgemerk dat sommige van die soldate uit Tasmanië net so maklik 'n inboorling sou skiet as wat hulle 'n kangaroe sou skiet.[3] en dit het gelei tot wraakaanvalle op die setlaars, insluitende die moord op Nesbitt, 'n bediende van Thomas Peel. Kaptein Frederick Irwin, die luitenant-goewerneur in Stirling se afwesigheid, het die situasie vererger toe hy 'n tipies militante en onsimpatieke houding ingeneem het en van die standpunt uitgegaan het dat die "oorlogsugtige" inboorlinge verslaan en onderdruk moes word.
Goewerneur Stirling was op daardie tydstip in Albany en is sy terugkeer vertraag jeens slegte weer tot en met September. In reaksie op die Pinjarra setlaars se versoek om beskerming teen die toenemende vyandiggesindheid van die plaaslike Binjareb-stam onder leiding van Calyute, het Stirling 'n berede mag bymekaargemaak en die Binjareb gaan konfronteer by die Murrayrivier. 'n Klein garnisoen by Dandalup is onttrek uit vrees vir wraakaanvalle deur die inboorlinge nadat hierdie groep verskeie inboorlinge geskiet het.
Die Binjareb-stam was berug onder die ander plaaslike inboorlingstamme vir hul aggressie en aanvalle op ander inboorlinge en setlaars. Stirling was bekommerd dat die Binjareb saam met die Weeip se Wadjuk inboorlinge in die Boonste Swanriviergebied, 'n alliansie sou vorm en het probeer om so 'n alliansie te dwarsboom deur die inboorlinge in die suide aan te val.[4] Stirling se aanval in Pinjarra was spesifiek daarop gemik om die Binjareb in hul geheel te straf vir hulle indiwiduele aanvalle op die setlaars en om 'n garnisoen op die pad na die suide te hervestig en ook om Thomas Peel in staat te stel om setlaars na sy grondgebied te Mandurah te lok. Stirling wou 'n "beslissende aanval" uitvoer wat 'n einde "vir eens en vir altyd" sou maak aan die aanvalle.
Voorbereidings[wysig | wysig bron]
Stirling wou sy veldtog op die 17de Oktober van stapel laat stuur maar daar was kommer oor 'n moontlike spioen van Calyute in die omgewing en daarom is die veldtog vir 'n week uitgestel.
Op die oggend van die 25ste Oktober het Stirling en Roe Perth verlaat en suidwaards gereis na die Preston Veerboot waar die landmeter George Smyth en Korporaal Delmidge hulle met voorrade ingewag het wat hulle per boot van Perth af saamgebring het. Die geselskap het ekstra perde en voorrade saamgeneem en verder gereis na Hamilton Hill, waar 'n Kaptein Ellis en vyf berede polisielede saam met 'n Kaptein Meares en sy seun, Seymore, by hulle aangesluit het. Hulle het toe suidwaarts gereis na Thomas Peel se plek waar hy en twee ander manne by die geselskap aangesluit het. Op die oggend van 27 Oktober 1834 het tien soldate van die 21ste regiment by Peel se plaashuis aangekom en by die geselskap aangesluit. Ammunisie is uitgereik saam met voorrade vir verskeie weke aangesien daar beplan was om die soldate in staat te stel om 'n garnisoen in Pinjarra te vestig. Vanaf Peel se plaas af het hulle vertrek en die Serpentine-rivier oorgesteek en het hulle tot by die Murray-delta gereis waar hulle op die spoor van 'n groot groep inboorlingmans, -vroue en kinders afgekom het wat in Pinjarra se rigting op pad was. Laat die middag het hulle by Jinjanuk uitgekamp, sowat 10 myl suid van die Murrayrivier se mond en het hulle beplan om die aanval vroeg die volgende oggend te loods.
Die menseslagting[wysig | wysig bron]
Die groep het douvoordag op die 28ste Oktober vertrek. Peel wat vooruit gereis het, het teruggekom om die geselskap in te lig dat hy 'n nedersetting van inboorlinge van ongeveer 20 hutte in die draai van die rivier raakgeloop het. Dit het hard begin reën toe Kaptein Ellis en Mr Norcott saam met drie polisielede die nedersetting vanaf die suide aangeval het.
Die inboorlinge het hulle spiese en woomeras opgetel en die vroue en kinders het in die rigting va die rivier begin vlug, waar Kaptein Stirling, Kaptein Meares, Thomas Peel en 12 ander hulle ingewag het. Ellis het in 'n skermutseling met die inboorlingmans betrokke geraak en Norcott het Noonaar, 'n bekende inboorling, herken en hom met sy dubbelloop haelgeweer doodgeskiet. Vyf ander inboorlinge is in die eerste stadium van die aanval gedood en toe het die oorblywende groep ook in die rigting van die rivier gevlug met die doel om dit oor te steek en in die heuwels in te vlug. Een van die oudste vroue in die stam genaamd, Teelak, is doodgeskiet met haar vier jarige dogter aan haar sy. Ten minste 13 ander kinders en vroue is ook doodgeskiet.
Stirling het op die skote gereageer en Roe saam met vier ander gestuur om te keer dat die groep na die suide ontsnap en om die pakdiere by die drif op te pas. Die goewerneur en 14 ander het in 'n linie die inboorlinge wat die rivier oorgesteek het verras. Ellis is van sy perd afgestamp maar Norcott het aangehou om die groep in die rivier in te jaag waar hulle in 'n dodelike kruisvuur beland het. Die rivieroewer het bitter min skuiling aan die mans, vroue en kinders gebied. Baie het in die water gespring en probeer om hul asems onder water in te hou en ander het met die rivier af probeer swem, maar die water was te vlak om dit vir hulle moontlik te maak om só te ontsnap. Hulle is ook almal geskiet. Die soldate het willekeurig op diegene wat in die hinderlaag gevang is geskiet en toe almal doodgemaak is het hulle die ander wat na die noorde in die bos in gevlug het agternagesit. Teen 10.05 vm was alles oor en het Stirling besluit om terug te keer na Mandurah omdat twee van die manne sleg verwond was.
Ongevalle[wysig | wysig bron]
Aan die setlaar se kant is Korporaal Heffron in die arm gewond maar het herstel en ook weer deelgeneem aan menseslagting in Balardong in die York gebied. Kaptein Ellis het óf vanweë 'n skrams hou van 'n spies óf vanweë die val van sy perd af, harsingskudding opgedoen wat hom vir twee weke in 'n koma laat beland het, waarna hy op die 11de November oorlede is. 'n Liedjie, The Jackets of Green is later geskryf ter ere van Ellis en is gereeld in die kroeë van Guildford en Perth gesing.
Aan die inboorlinge se kant is daar onduidelikheid oor die aantal ongevalle. 60-70 Inboorlingmans, -vroue en kinders in die kamp was blootgestel aan die vuur van 24 gewere en die oorlewendes is daar vir 'n verdere halfuur op die oorlewendes in die bos jag gemaak. Geen manlike gevangenes is geneem nie en alle gewondes is voor die voet doodgeskiet. Met afloop van die skermutseling is 8 vroue en 'n paar kinders gevange geneem. In sy verslag het Stirling beweer dat 15 inboorlingmans doodgemaak is. Roe het die aantal op tussen 15 en 20 geskat. Hierdie getalle het egter nie die vroue en kinders wat vermoor is in ag geneem nie. Kaptein Daniel wat op bevel van Stirling die "slagveld" gaan ondersoek het, het daarop gesinspeel dat meer mense doodgemaak is as wat amptelik erken is, aangesien hy verskeie massagrafte gevind het, maar die reën en sy vrees vir 'n aanval het hom daarvan weerhou om die liggame weer op te grou om 'n amptelike telling te doen.
Francis Armstrong en Thomas Peel het later probeer om 'n amptelike telling te doen deur die inboorlinge genaamd Ninda en Colling wat teenwoordig was te ondervra. Sowat 11 name is aan hulle gegee maar omdat daar in die Noongar kultuur 'n verbod is om van die dooies te praat was dit 'n onbegonne taak. Onder die dooies was Unia, Calyute se jongste seun en Gummol wat voorheen met 'n sweep geslaan is vir sy aandeel in 'n vroeëre aanval op Shenton's Mill. Twee van Calyute se vroue was onder die gewondes; Yornup se onderbeen is afgeskiet en Mindip is in die linkerarm en regterdy geskiet.
Na afloop van die vyandelikhede het Stirling die inboorlinge 'n skrikwekkende waarskuwing gegee. Dat as daar ooit weer 'n wraakaanval van die Binjareb sou wees dat niemand aan daardie kant van die berge (d.w.s. die Darling Range) lewendig gelaat sou word nie.
Nagevolge[wysig | wysig bron]
Die gevolge van die menseslagting was dat die setlaars se vrese vir die inboorlinge eerder versterk was as wat dit verminder is. Daar is algemeen geglo dat die inboorlinge sou saamstaan om die koloniste uit te dryf en hierdie geloof het voortgeduur tot in die 1850's toe daar weer 'n menseslagting was van inboorlinge wat bymekaar gekom het vir 'n corroboree ('n seremoniële vergadering) by Whiteman Park naby Guildford. Berede polisie het gereelde patrollies in die gebied uitgevoer maar daar was nie weer aanvalle vanaf die inboorlinge nie. Thomas Peel het egter ten spyte hiervan voortdurend beroepe gemaak om die res van die Binjareb uit te wis.
Die moord op so baie mense van die Binjareb-stam het 'n groot wanbalans in die magsbalans tussen die inboorlinggroepe meegebring en het die Wadjuk-stam van Swan en Canning en die Balardong van York probeer munt slaan uit die Binjareb se ongeluk by Murray. Stirling het persoonlik voordeel getrek uit die menseslagting deurdat hy onbestrede eienaarskap van die Binjareb grondgebied in die Harvey distrik geneem het.
Vyf maande na die menseslagting het die Murray groep 'n afvaardiging na die goewerneur gestuur en gevra vir 'n einde aan die vyandelikhede. Maigo van die Wadjuk is as boodskapper gestuur en die Binjareb het belowe om hul steun aan toekomstige aksies van die goewerneur te verleen. Met die Wadjuk wat by die varswater Doodinup-fontein, wat nou Spring Street genoem word en die Binjareb wat by die Deedyallup watergat uitgekamp het naby die hedendaagse ABC-gebou, is 'n gesamentlike corroboree gehou en is 50 brode versprei om die vredesverdrag te bevestig.[5] Calyute het die menseslagting oorleef en sy voortbestaan was 'n doring in die vlees van Thomas Peel. Calyute se haat jeens Peel was ewe groot en het hy die gewoonte gehad om sy baard te byt as hy hom daarna gesien het.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Moore, George Fletcher (1884). "The colony". Diary of ten years eventful life of an early settler in Western Australia and also a descriptive vocabulary of the language of the aborigines. London: M. Wallbrook. Besoek op 30 Julie 2012.
- ↑ Reynolds, Henry 1987) "Frontier" (Allen and Unwin)
- ↑ Bourke, Michael J On the Swan: A history of the Swan district, Western Australia (Uni of WA Press)
- ↑ Stannage, C.T. (1981) A New History of Western Australia (UWA Press)
- ↑ Vinnicombe, Patricia (1989) "Goonininup: A site complex on the southern side of Mount Eliza: An historical perspective of land use and associations in the Old Swan Brewery area" (WA Museum)