Vlag van Stellaland

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Vlag van Stellaland
Vlag van Stellaland
Vlag van Stellaland
Verhouding 2:3
Goedgekeur 1883[1]
Ontwerp ’n Groen vlag met ’n wit ster in die middel.

Die vlag van Stellaland was die amptelike vlag van die kortstondige Republiek Stellaland wat vanaf 1883 tot 1885 bestaan het.

Agtergrond[wysig | wysig bron]

Stellaland het ontstaan uit 'n oorlog tussen die Korana en die Batlapin in die destydse Brits-Betsjoeanaland in 1882. Met behulp van 'vrybuiters' (huursoldate) uit die Kaapkolonie en die Zuid-Afrikaansche Republiek het die Koranna gewen. Die Batlapin moes deel van hulle grondgebied aan hulle oorhandig, wat die Koranna toe vir die vrybuiters gegee het. Hulle het dit 'Stellaland' ("land van die ster") genoem na aanleiding van 'n komeet wat destyds sigbaar was.[2]

'n Bestuur is in Januarie 1883 daargestel om Stellaland te administreer. In Augustus 1883 verklaar die bestuur Stellaland tot 'n onafhanklike republiek. Onafhanklikheid was van korte duur want in Februarie 1885, na meer as 'n jaar van politieke knoeiery, het Britse magte die gebied beset. Stellaland en die hele Betsjoeanaland is toe tot 'n Britse protektoraat verklaar.

Sedertdien is Stellaland 'n administratiewe distrik, wat tans deel van die Noordwesprovinsie uitmaak. Die naam 'Stellaland' word nie meer amptelik gebruik nie, alhoewel dit nog die naam is van die plaaslike koerant, die rugbyunie, 'n skool, en ander instellings.

Amptelike vlae[wysig | wysig bron]

Stellaland se vlaggeskiedenis is ietwat ingewikkeld en het tot verwarring onder 20ste-eeuse skrywers gelei.

Gedurende die kort tyd toe die vrybuiters aan bewind was was daar drie vlae:

  • 'n blou vlag met 'n rooi ster daarop, wat voor die proklamering van die republiek gebruik is;
  • 'n groen vlag met 'n wit ster daarop wat die landsvlag van die republiek was; en
  • 'n groen vlag met die Stellalandse wapen daarop, wat die bestuur se 'standaard' was.

Blou vlag met rooi ster (1883)[wysig | wysig bron]

Die bestaan van hierdie vlag word in Januarie 1883 'n berig in die Diamond Fields Advertiser gemeld.[3]

Groen vlag met wit ster (c1883–1885)[wysig | wysig bron]

Stellalandse vlag

Daar is vele bewyse dat hierdie die landsvlag was o.a.:

  • dit kom voor, saam met die Stellalandse wapen op 'n amptelike dokument wat in 1884 uitgereik is;[4]
  • 'n voormalige lid van die bestuur, Groot Adriaan de la Rey, het in 1898 verwys na "de vlag die wij aangenomen hadden nl een groen doek met een ster er in";[5]
  • mev Christina Doms, weduwee van 'n ander lid van die bestuur, het in 1924 die vlag beskryf as "een ster in wit gestikt op een groen veld";[6]
  • een van die oud-vrybuiters, Charles Dennison, het 'n boek oor Stellaland gepubliseer waarin hy die vlag as "groen agtergrond en wit ster" beskryf en dit op die omslag uitbeeld.[7]

Sommige moderne naslaanwerke meld ander weergawes van hierdie vlag b.v. groen met 'n 6- of 8-puntige ster, of groen met 'n geel ster. Nie een van die betrokke skrywers noem die bronne van sy inligting nie, en hierdie weergawes blyk onakkuraat te wees.

Stellaland wou met die buurstaat Land Goosen saamsmelt om 'n 'Verenigde State van Stellaland' te vorm, maar alhoewel die twee regerings wel 'n verdrag onderteken het is dit nooit in werking gestel nie.[8][9] As die samesmelting wel plaasgevind het sou die vlag dan twee sterre gehad.[6]

Groen vlag met wapen daarop (c 1883–1885)[wysig | wysig bron]

Hierdie vlag, wat as 'die standaard' bekend gestaan het, is deur die bestuur gebruik en het buite die landdroskantoor op Vryburg gewapper.[10]

Op 21 Augustus 1885, nadat die Britse magte Stellaland beset het, het die bestuur besluit om die standaard aan koningin Victoria te stuur, met die versoek dat dit haar sou behaag om hulle onder haar beskerming te neem.[11] Die standaard het toe in Windsorkasteel gehang tot koning George V dit in 1934 aan Suid-Afrika terugbesorg het.[12] Die standaard is in 1935 in die Vryburgse stadsaal geplaas.[13]

Ander vlag van onbekende herkoms[wysig | wysig bron]

Vlag van onbekende herkoms wat met Stellaland verbind word

Daar bestaan ook 'n ander historiese vlag (groen en rooi met 'n wit ster daarop) wat sedert 1952 deur verskeie skrywers as die vlag van die republiek beskryf word. Die herkoms daarvan is egter onduidelik maar dit blyk nie 'n amptelike vlag te wees nie.

Die vlag is eers in 1952 in Raoul Gerard se boek Vlae oor Suid-Afrika onder die publiek se aandag gebring. Volgens hom het iemand in Engeland dit in 1934 vir generaal Jan Smuts gegee, en na die generaal se dood (in 1950) het mev Smuts die vlag aan die Transvaalse Museum geskenk.[14] Aangesien Gerard van geen ander Stellalandse vlag melding gemaak het nie is die indruk toe geskep dat dit die enigste Stellalandse vlag was. Latere skrywers het dit so aanvaar en dit in verskeie boeke en artikels as die vlag van die Republiek Stellaland beskryf.[15]

Soortgelyke vlae[wysig | wysig bron]

Sien ook[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ "Stellaland" (in Engels). Flags of the World. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Oktober 2018. Besoek op 28 Maart 2018.
  2. ↑ Bornman, H. (1982). Vryburg 1882–1982
  3. ↑ 'Stellaland Government Notices' in Diamond Fields Advertiser (30 Januarie 1883).
  4. ↑ Goldman, P.L.A. (1927). Beredeneerde Inventarissen van die Oudste Archiefstukken der Zuid-Afrikaansche Republiek.
  5. ↑ De la Rey, A.J.G. (1898). 'Losse bladen uit mijn leven' in Ons Tijdschrift Vol 2 (1897–98).
  6. ↑ 6,0 6,1 Van Zyl, J.A. (1943/1995). A History of the Flags of South Africa Before 1900.
  7. ↑ Dennison, C.G. (1928). History of Stellaland.
  8. ↑ Theal, G.M. (1919) History of South Africa from 1873 to 1884. Volgens Theal, wat destyds die Kaap se amptelike historikus was, het niks verder in hierdie saak gebeur.
  9. ↑ Du Toit, A. (1983). Op 'n Storm van Drome. Hy het die versuim om saam te smelt aan Goosen se swak finansiële toestand en die invloed van Cecil Rhodes toegeskryf.
  10. ↑ Wes-Kaapse Argief: CAD 2/1/1/59 : C 14/106 : brief gedateer 7 Januarie 1933 van G.W. Hawes aan die Hoofargivaris.
  11. ↑ Wes-Kaapse Argief : BCC 4 : Notules van die Stellalandse Bestuur (21 Augustus 1885)
  12. ↑ 'Canberra Times' (5 Junie 1934)
  13. ↑ Wes-Kaapse Argief : 3/VBG 1/1/1/10 : Notules van die Munisipaliteit Vryburg (14 en 16 Mei 1934, 10 June 1935).
  14. ↑ Gerard, R. (1952) Vlae oor Suid-Afrika.
  15. ↑ B.v. Cornelis Pama in sy artikel oor vlae in die Standaard Ensiklopedie van Suider-Afrika (1971) en sy boek Die Vlae van Ons Land (1976), en A.P. Burgers in Sovereign Flags over Southern Africa (1997) en The South African Flag Book (2008).

Bronne[wysig | wysig bron]

  • Bornman, H. (1982). Vryburg 1882–1982.
  • Burgers, A.P. (1997). Sovereign Flags over Southern Africa.
  • Burgers, A.P. (2008). The South African Flag Book.
  • De la Rey, A.J.G. (1898). 'Losse bladen uit mijn leven' in Ons Tijdschrift Jaargang 2 (1897–98).
  • Dennison, C.G. (1928). History of Stellaland.
  • Du Toit, A. (1983). Op 'n Storm van Drome.
  • Gerard, R. (1952). Vlae oor Suid-Afrika".
  • Goldman, P.L.A. (1927). 'Beredeneerde Inventarissen van die Oudste Archiefstukken der Zuid-Afrikaansche Republiek.
  • Pama, C. (1976). Die Vlae van Ons Land.
  • Theal, G.M. (1919). History of South Africa from 1873 to 1884.
  • Van Zyl, J.A. (1943/1995). A History of the Flags of South Africa Before 1900 (MA-verhandeling).
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Vlag_van_Stellaland&oldid=2621258"