Te Atairangikaahu

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Dame Te Atairangikaahu
Koningin van die Kingitanga
Bewind 23 Mei 1966 - 15 Augustus 2006
Voorganger Korokī Te Rata Mahuta Tāwhiao Te Wherowhero
Opvolger Tūheitia Paki
Gade Whatumoana Paki
Kinders 7: Heeni Katipa (gebore Paki); Tomairangi Paki; Tuheitia Paki; Kiki Solomon (gebore Paki); Mihi Gabrielle Paki; Maharaia Paki; en Te Manawanui Clarkson (gebore Paki)
Koningshuis Te Wherowhero
Gebore (1931-07-23)23 Julie 1931
Huntly, Nieu-Seeland
Gesterf 15 Augustus 2006 (op 75)
Ngāruawāhia, Nieu-Seeland
Vader Korokī Te Rata Mahuta Tāwhiao Te Wherowhero
Moeder Te Atairangikaahu Herangi
Volle naam Te Arikinui Dame Te Atairangikaahu

Dame Te Atairangikaahu ONZ DBE OStJ (23 Julie 1931 - 15 Augustus 2006) was 40 jaar lank die Maori-koningin. Sy was die Maori-monarg wat die langste geheers het. Haar volle titel en naam was Te Arikinui dame Te Atairangikaahu. Die titel Te Arikinui beteken "opperhoof" en die naam Te Atairangikaahu "die valk in die oggendlug"; dit is aan haar toegeken toe sy monarg word; sy was voorheen bekend as prinses Piki Mahuta en na haar troue as prinses Piki Paki.

Lewe[wysig | wysig bron]

Sy is gebore as Pikimene Korokī Mahuta[1] en was die dogter van Korokī Mahuta en Te Atairangikaahu Hērangi. Sy was 'n afstammeling van die eerste Maori-koning, Pōtatau Te Wherowhero, en het koning Korokī opgevolg. Sy het koningin geword op die dag dat hy begrawe is.[2]

Sy is in 1952 getroud met Whatumoana Paki. Hulle het sewe kinders gehad.[3] In 1970 was Te Atairangikaahu die eerste Maori wat aangestel is as damekommandeur van die Orde van die Britse Ryk "vir uitstekende diens aan die Maori-volk".[4] Op 6 Februarie 1987 het Te Atairangikaahu die eerste aanstelling geword in die Orde van Nieu-Seeland.[5] Haar medalje van die orde het die nommer 1 op. Sy het twee eredoktorsgrade (1973 en 1999) en verskeie ander medaljes gehad.[6][7]

Gesondheid[wysig | wysig bron]

In 2005 en 2006 was sy in die hospitaal, maar is betyds vir haar 75ste verjaarsdag ontslaan.[8] Sy is op 15 Augustus 2006 in haar ampswonings in Ngāruawāhia oorlede.[9][10] Haar oudste seun, Tūheitia Paki, is in die routydperk as haar opvolger aangewys.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. "Te Atairangikaahu Korokī Te Rata Mahuta Tāwhiao Pōtatau Te Wherowhero". teara.govt.nz (in Engels). Besoek op 15 September 2021.
  2. "Traditional mourning period begins for Maori queen". Irish Examiner. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 September 2016. Besoek op 16 Augustus 2006.
  3. Tahana, Yvonne (24 September 2011). "Obituary: Whatumoana Paki". The New Zealand Herald. Besoek op 16 Oktober 2011.
  4. "New Year Honours List" (15 Januarie 1970) 1 New Zealand Gazette 1 at 15.
  5. "The Order of New Zealand" (12 Februarie 1987) 20 New Zealand Gazette 705 at 709.
  6. Taylor, Alister; Coddington, Deborah (1994). Honoured by the Queen – New Zealand. Auckland: New Zealand Who's Who Aotearoa. p. 51. ISBN 0-908578-34-2.
  7. "The New Zealand Suffrage Centennial Medal 1993 – register of recipients". Department of the Prime Minister and Cabinet. 26 Julie 2018. Besoek op 18 September 2018.
  8. "Maori Queen home for birthday". New Zealand Herald. 23 Julie 2006. Besoek op 17 Augustus 2017.
  9. Stokes, Jon (15 Augustus 2006). "Maori Queen dies after 40 years on the throne". New Zealand Herald. Besoek op 17 Augustus 2017.
  10. Lilley, Ray (16 Augustus 2006). "Te Arikinui Te Atairangikaahu, Queen of New Zealand's Maori". The Washington Post. Besoek op 17 Augustus 2017.

Skakels[wysig | wysig bron]