Tradisionele ekologiese kennis
Tradisionele ekologiese kennis (TEK) beskryf inheemse en ander tradisionele kennis van plaaslike hulpbronne. As 'n studieveld verwys TEK na "'n kumulatiewe liggaam van kennis, geloof en praktyk, wat ontwikkel deur opbou van TEK en oorgedra word deur generasies deur tradisionele liedjies, stories en oortuigings. Dit is gemoeid met die verhouding van lewende wesens (insluitend mense) met hul tradisionele groepe en met hul omgewing."[1] Dit is belangrik om daarop te let dat inheemse kennis nie 'n universele konsep onder verskeie samelewings is nie, maar verwys word na 'n stelsel van kennistradisies of -praktyke wat baie sterk is. afhanklik van "plek".[2] Sulke kennis word gebruik in natuurlike hulpbronbestuur as 'n plaasvervanger vir basislyn omgewingsdata in gevalle waar daar min aangetekende wetenskaplike data is,[3][4] of kan Westerse wetenskaplike metodes van ekologiese bestuur aanvul.
Die toepassing van TEK in die veld van ekologiese bestuur en wetenskap is steeds omstrede, aangesien metodes om kennis te verkry en in te samel – hoewel dit dikwels vorme van empiriese navorsing en eksperimentering insluit – verskil van dié wat gebruik word om wetenskaplike ekologiese kennis vanuit 'n Westerse perspektief te skep en te bekragtig.[5][6] Nie-stamregeringsagentskappe, soos die Amerikaanse EPA, het integrasieprogramme met sommige stamregerings gevestig om TEK in omgewingsplanne en die opsporing van klimaatsverandering te inkorporeer.
Daar is 'n debat of inheemse bevolkings 'n intellektuele eiendomsreg oor tradisionele kennis behou en of die gebruik van hierdie kennis vooraf toestemming en lisensie vereis [7] Dit is veral ingewikkeld omdat TEK die meeste as mondelinge tradisie bewaar word en as sodanig nie objektief bevestigde dokumentasie kan hê nie. As sodanig kan dieselfde metodes wat die kwessie van dokumentasie kan oplos om aan Westerse vereistes te voldoen, die aard van tradisionele kennis in gedrang bring.
Tradisionele kennis word gebruik om hulpbronne in stand te hou wat nodig is vir oorlewing.[8] Terwyl TEK self, en die gemeenskappe wat aan die mondelinge tradisie gekoppel is, bedreig kan word in die konteks van vinnige klimaatsverandering of omgewingsagteruitgang,[9] blyk TEK krities te wees om die impak van daardie veranderinge binne die ekosisteem te verstaan.
TEK kan ook verwys na tradisionele omgewingskennis wat die verskillende komponente en interaksies van die omgewing beklemtoon.[10]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Berkes, F. (1993). "Weaving Traditional Ecological Knowledge into Biological Education: A Call to Action". BioScience. 52 (5): 432. JSTOR 10.1641/0006-3568(2002)052[0432:WTEKIB]2.0.CO;2.
- ↑ Madden, Brooke (2 Junie 2015). "Pedagogical pathways for Indigenous education with/in teacher education". Teacher and Teacher Education. 51: 1–15. doi:10.1016/j.tate.2015.05.005 – via Elsevier ScienceDirect.
- ↑ McGregor, D. (2004). Coming full circle: indigenous knowledge, environment, and our future. American Indian Quarterly, 28(3 & 4), 385-410
- ↑ Becker, C. D., Ghimire, K. (2003). Synergy between traditional ecological knowledge and conservation science supports forest preservation in Ecuador. Conservation Ecology, 8(1): 1
- ↑ McGregor, D. (2004). Coming full circle: indigenous knowledge, environment, and our future. American Indian Quarterly, 28(3 & 4), 385-410
- ↑ Becker, C. D., Ghimire, K. (2003). Synergy between traditional ecological knowledge and conservation science supports forest preservation in Ecuador. Conservation Ecology, 8(1): 1
- ↑ Simeone, T. (2004). Indigenous traditional knowledge and intellectual property rights. Library of Parliament: PRB 03-38E. Parliamentary Research Branch Political and Social Affairs Division.
- ↑ AAAS - Science and Human Rights Program. 2008. 10 February 2009
- ↑ Henriksen, John (2007). HIGHLY VULNERABLE INDIGENOUS AND LOCAL COMMUNITIES, INTER ALIA, OF THE ARCTIC, SMALL ISLAND STATES AND HIGH ALTITUDES, CONCERNING THE IMPACTS OF CLIMATE CHANGE AND ACCELERATED THREATS, SUCH AS POLLUTION, DROUGHT AND DESERTIFICATION, TO TRADITIONAL KNOWLEDGE AND PRACTICES WITH A FOCUS OF CAUSES AND SOLUTION. Montreal: UNEP/Convention on Biological Diversity. p. 30.
- ↑ "What is Traditional Knowledge".