Tran-dinastie
 | Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
| Trần-dinastie |
|---|
| Land | Viëtnam |
|---|---|
| Stigter | Trần Thái Tông |
| Gestig in | 1225 |
| Hoofstad | Thăng Long (hedendaagse Hanoi) |
| Heerser | Monargie (Keiser van Viëtnam) |
| Titels | Keiser, Koning van Dai Viet |
| Voorganger | Lý-dinastie |
| Opvolger | Hồ-dinastie |
Die Tran-dinastie (ook Trần-dinastie) (Chinees: Chén Cháo, Viëtnamees: Trần triều) het oor Viëtnam regeer van 1225 tot 1400, na die Lý-dinastie en voor die kortstondige Hồ-dinastie. Hierdie tydperk is gekenmerk deur suksesvolle weerstand teen Mongoolse invalle, 'n beduidende territoriale uitbreiding en 'n opmerkende kulturele en ekonomiese vooruitgang.
Die Trần-tydperk het uitgestaan vir 'n sterk sentrale regering en 'n toewyding aan die welsyn van die Viëtnamese volk, deur middel van landbouhervormings, handelsontwikkeling en kulturele bevordering. Die dinastie het drie Mongoolse invalle (1258, 1285, 1288) weerstaan danksy hul vastberadenheid en die militêre leiding van die beroemde Trần Hưng Đạo, wat die Viëtnamese magte tot oorwinning gelei het tydens die Slag van Bạch Đằng (1288).
Na meer as 'n eeu van stabiliteit en nasionale verdediging, het die Trần-dinastie in 1400 geëindig toe Hồ Quý Ly die bewind oorgeneem het en die Hồ-dinastie gevestig is.
Tran-dinastie
[wysig | wysig bron]| Tempelnaam (Miếu hiệu 廟號) | Persoonlike naam | Regeerjare | Era-naam (Niên hiệu 年號) en tydperk |
|---|---|---|---|
| Viëtnamese konvensie: "Trần" + tempelnaam | |||
| Trần Thái Tông (陳太宗) | Trần Cảnh (陳煚) | 1225-1258 | Kiến Trung (建中) 1225-1232
Thiên Ứng Chính Bình (天應正平) 1232-1251 Nguyên Phong (元豐) 1251-1258 |
| Trần Thánh Tông (陳聖宗) | Trần Hoảng (陳晃) | 1258-1278 | Thiệu Long (紹隆) 1258-1272
Bảo Phù (寶符) 1273-1278 |
| Trần Nhân Tông (陳仁宗) | Trần Khâm (陳欽) | 1278-1293 | Thiệu Bảo (紹寶) 1279-1285
Trùng Hưng (重興) 1285-1293 |
| Trần Anh Tông (陳英宗) | Trần Thuyên (陳烇) | 1293-1314 | Hưng Long (興隆) 1293-1314 |
| Trần Minh Tông (陳明宗) | Trần Mạnh (陳奣) | 1314-1329 | Đại Khánh (大慶) 1314-1323
Khai Thái (開泰) 1324-1329 |
| Trần Hiến Tông (陳憲宗) | Trần Vượng (陳旺) | 1329-1341 | Khai Hựu (開祐) 1329-1341 |
| Trần Dụ Tông (陳裕宗) | Trần Hạo (陳暭) | 1341-1369 | Đại Trị (大治) 1358-1369 |
| Trần Nghệ Tông (陳藝宗) | Trần Phủ (陳晡) | 1370-1372 | Thiệu Khánh (紹慶) 1370-1372 |
| Trần Duệ Tông (陳睿宗) | Trần Kính (陳敬) | 1372-1377 | Long Khánh (隆慶) 1372-1377 |
| Trần Phế Đế (陳廢帝) | Trần Hiện (陳晛) | 1377-1388 | Xương Phù (昌符) 1377-1388 |
| Trần Thuận Tông (陳順宗) | Trần Ngung (陳頊) | 1388-1398 | Quang Thái (光泰) 1388-1398 |
| Trần Thiếu Đế (陳少帝) | Trần An (陳安) | 1398-1400 | Kiến Tân (建新) 1398-1400 |
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]
Die Trần-dinastie is in 1225 gestig toe Trần Thủ Độ, die regent van die Lý-dinastie, die abdikasie van die laaste keiserin, Lý Chiêu Hoàng, gereël het ten gunste van haar man Trần Cảnh, wat as Trần Thái Tông die eerste Trần-keiser geword het.
Tydens die vroeë dekades van bewind is die Trần staat versterk en hervormings ingestel om die lewensomstandighede van die bevolking te verbeter.
Eerste periode: Verdediging teen Mongoolse invalle (1225-1293)
[wysig | wysig bron]In 1258 het die Viëtnamese suksesvol 'n Mongoolse inval onder leiding van Möngke Khan afgeweer. In 1285 het Kublai Khan 'n massiewe veldtog geloods wat tot die tydelike besetting van die hoofstad Thăng Long (hedendaagse Hanoi) gelei het. Generaal Trần Hưng Đạo het egter 'n slim taktiek gebruik om die Mongole terug te dwing, wat gelei het tot hul nederlaag.
Die beslissende geveg het in 1288 tydens die Slag van Bạch Đằng (1288) plaasgevind. Die Trần-weermag het 'n hinderlaag opgestel deur die Mongoolse vloot na 'n riviergedeelte met onderwater spiese te lok, wat tot 'n vernietigende nederlaag vir die Mongole gelei het. Hierdie slag word steeds as 'n simbool van Viëtnamese weerstand beskou.
Tweede periode: Groei en stabiliteit (1293-1400)
[wysig | wysig bron]Na die Mongoolse oorloë het Viëtnam 'n tydperk van vrede en ekonomiese vooruitgang beleef. Die keisers het onderwys bevorder, infrastruktuur verbeter en kulturele ontwikkeling ondersteun. Die Konfusianisme en Boeddhisme het floreer, met die stigting van akademiese instellings en tempels.
In 1400 het Hồ Quý Ly die laaste Trần-keiser, Trần Thiếu Đế, afgesit en die Hồ-dinastie gestig, wat die einde van die Trần-dinastie gemerk het.
Erfenis
[wysig | wysig bron]Die Trần-dinastie word beskou as een van die grootste tydperke in Viëtnamese geskiedenis, veral weens hul oorwinnings teen die Mongole en hul toewyding aan die welsyn van die Viëtnamese volk. Generaal Trần Hưng Đạo word steeds as 'n nasionale held vereer, en talle plekke in Viëtnam dra sy naam.
Bibliografie
[wysig | wysig bron]- Hall, Daniel George Edward. A History of South-East Asia. Macmillan, 1981. ISBN 978-0-333-24163-8.
- Taylor, Keith Weller. The Birth of Vietnam. University of California Press, 1983. ISBN 978-0-520-07417-0.
- Lockhart, Bruce M., en Duiker, William J. The A to Z of Vietnam. Scarecrow Press, 2010. ISBN 978-0-8108-7191-1.
- Tran, Nhung Tuyet, en Reid, Anthony. Viet Nam: Borderless Histories. University of Wisconsin Press, 2006. ISBN 978-0-299-21798-7.
- Kiernan, Ben. Việt Nam: A History from Earliest Times to the Present. Oxford University Press, 2017. ISBN 978-0-19-516076-5.
- Cooke, Nola, Li, Tana, en Anderson, James A. The Tongking Gulf Through History. University of Pennsylvania Press, 2011. ISBN 978-0-8122-4284-1.
Skakels
[wysig | wysig bron]Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Trần-dinastie op Britannica
- Geskiedenis van die Trần-dinastie – Vietnam Online
- Trần-dinastie en sy weerstand teen die Mongole – Cambridge University Press
- Viëtnamese kuns tydens die Trần-dinastie – The Metropolitan Museum of Art
- Die kulturele nalatenskap van die Trần-dinastie – Asia Society
| Normdata: Nasionaal |
|---|
