Tsitsikamma (streek)

Witelspiek in die Tsitsikammaberge gesien vanaf die N2 nasionale pad

Tsitsikamma se kuslyn, uitsig oor Nature's Valley, Formosapiek is die hoogste piek linksbo op die foto.

Tsitsikamma is die gebied wat in die oostelike deel van die Tuinroete tussen Knysna en Humansdorp geleë is en wyd bekend is om sy besondere natuurskoon.

Streng gesproke begin die Tsitsikamma by die Bloukransrivier (die grens tussen die Oos- en die Wes-Kaap) in die weste, met die see naby Jeffreysbaai as die oostelike grens. Die Tsitsikammaberge vorm die noordgrens en waar die berge aan die oostekant eindig, vorm die Kromrivier die grens tot by die see tussen Jeffreysbaai en St. Francisbaai. Die Indiese Oseaan vorm die suidelike grens. Deur toerisme-belange word die Keurboomsrivier egter dikwels as die wesgrens van die Tsitsikamma aanvaar.

Die Tsitsikamma val in twee dele uiteen. Die Bo-Tsitsikamma aan die westekant bestaan oorwegend uit natuurlike bos en plantasies met tussenin plase. Vroeër was die arm boswerkers in hierdie deel gevestig. In die Onder-Tsitsikamma is meer bewerkte landbougrond en weinig plantasies.

Die gebied is bekend vir sy berge, bosse, strome, klowe en ongerepte kuslyn. Verskeie riviere in gewoonlik diep valleie deurkruis die gebied. Dit reën dwarsdeur die jaar, die klimaat is matig en selde is daar sneeu op die bergpieke. Die inheemse bome en die fynbos is 'n aanduiding van die suur grond. Hier is die tuiste van die opregte en Outeniekwageelhout, ysterhout, hardepeer, stinkhout en ander inheemse houtsoorte.

Geen werklike dorpe lê binne die streek nie. Klein vestigings is Coldstream, Stormsrivier, Thornham en Clarkson. Kareedouw (in die Langkloof) en Humansdorp is die naaste dorpe.

Ekonomiese aktiwiteit het begin met die kap van bome in die inheemse woude. Teenswoordig is daar groot denneplantasies en saagmeulens. Veral in die oostelike deel is daar groot plase met melkbeeste. Veldblomme is ook 'n bron van inkomste. Die oopstel van die groot brûe oor die diep rivierklowe en die N2-tolpad in 1984 het die ekonomie en toerisme gestimuleer. Rondom en by die mond van die Stormsrivier is 'n deel van die Tuinroete Nasionale Park met sy Otterwandelpad. Eersterivierstrand en Oubosstrand is as strandoorde ontwikkel. Vanaf die Bloukransrivierbrug vind die wêreld se hoogste rekspronge plaas.

Aan die verraderlike stuk kuslyn tussen Stormsriviermond en Kaap St Francis lê 20 skeepswrakke. Hier is ook die Klasiesriviergrotte wat tekens opgelewer het dat daar reeds menslike bewoning was in die Steentydperk. Oorweging word daaraan geskenk om hierdie grotte tot Wêrelderfenisgebied te laat verklaar.

Sien ook

• Tsitsikamma Nasionale Park (sedert 6 Maart 2009 deel van die Tuinroete Nasionale Park)
• Tsitsikammaberge
• Lys van streeksname in Suid-Afrika

Bibliografie

• Serfontein, Jozua: Tsitsikamma – stories oor sy mense en dié kontrei. Observatory: Lotsha Publications, 2006. ISBN 1-920133-05-4
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 10. Kaapstad: Nasou, 1974. ISBN 0-625-00326-8
• van Waart, Sue: Zitzekamma – boomkatedraal van die Tuinroete. Pretoria: LAPA, 2006. ISBN 0-7993-3812-5