Ultimatumboom

Die "jonger" Ultimatumboom. Vuur en vloede het die oorspronklike boom oor die jare beskadig. 'n Jong boom is vanaf die oorspronklike afgestig en daar geplant.

Merker wat die ligging van die Ultimatumboom aandui.

Die merker onder die boom.

Padbord wat die plek aandui.

Onder die Ultimatumboom is aan die Zoeloe-koning Cetewayo 'n ultimatum gerig wat gelei het tot die Anglo-Zoeloeoorlog van 1878–79 en die einde van 'n onafhanklike Zoeloe-koninkryk.

Ligging

Die Ultimatumboom is in die Harold Johnson-natuurreservaat, op die suidelike oewer van die Tugelarivier, naby die John Ross-brug en 6 km van die see. Dit staan net onderkant Fort Pearson waar vroeër 'n pont was.

Boom

Die boom is 'n wildevyeboom, (Ficus sonderi) en is in 1950 tot monument verklaar. In 1987 is dit amper deur 'n sikloon vernietig.

Agtergrond

In 1878 het die geskille tussen die Zoeloes en die Britse regering in Natal en Transvaal 'n hoogtepunt bereik. Die probleem het onder andere sogenaamd gegaan oor die grens tussen Transvaal en Zoeloeland. Die werklike rede was die vrees wat die Engelse gehad het vir 'n te sterk Zoeloeland op die grens van Natal en Transvaal.

Ultimatum

Op 11 Desember 1878 is Henry Bartle Frere se ultimatum aan Cetewayo se afgevaardigdes Vumandaba en John Dunn onder hierdie boom voorgelees in die aanwesigheid van Theophilus Shepstone, Charles Brownlee en Henry Francis Fynn, die Britse verteenwoordigers. Daarvolgens moes Cetewayo sy tradisionele militêre stelsel laat vaar, sy leër ontbind, sendelinge toelaat om terug te keer na Zoeloeland, 'n Britse verteenwoordiger huisves by sy kraal, sekere persone uitlewer wat deur die Britte van moord verdink is en boonop 500 beeste as “boete” vir beweerde gesteelde vee betaal. Aan hierdie eise kon die koning en sy trotse volk onmoontlik voldoen. Toe na 30 dae geen antwoord van Cetewayo ontvang is nie, het lord Chelmsford (Frederick Augustus Thesiger, 2de Baron van Chelmsford) en sy krygsmag Zoeloeland binnegeval. Hierdie oorlog is bewerkstellig om die bedreiging wat 'n te sterk Zoeloeland ingehou het uit te skakel en om Zoeloeland by Natal in te lyf.

Bibliografie

• Derwent, Sue: KwaZulu-Natal Heritage Sites – a guide to some great places. Claremont: David Philip Publishers, 2006. ISBN 0-86486-653-4
• Oberholster, J.J. : Die Historiese Monumente van Suid-Afrika. Stellenbosch: Kultuurstigting Rembrandt van Rijn vir die Raad vir Nasionale Gedenkwaardighede, 1972. ISBN 0-620-00191-7
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 11. Kaapstad: Nasou, 1975. ISBN 0-625-00327-6