Verkoue
|
|
Vrywaring: Die mediese inligting verskaf op Wikipedia dien slegs as 'n riglyn en dra geen waarborg van feitelike korrektheid nie. Enige vrae of klagtes oor u persoonlike gesondheid behoort na 'n dokter verwys te word. |
| Verkoue | ||
| Klassifikasie en eksterne bronne | ||
| ||
| Oppervlakstruktuur van 'n rhinovirus, een van die belangrikste oorsake van verkoue | ||
| ICD-10 | J00.0 | |
| ICD-9 | 460 | |
| DiseasesDB | 31088 | |
| MedlinePlus | 000678 | |
| eMedicine | med/2339 | |
| MeSH | D003139 | |
 Mediese waarskuwing
| ||
'n Verkoue is 'n infeksie van die boonste lugweg wat maklik versprei en meestal tot ontsteking van die neus lei. Van die simptome is: hoes, keelseer, verstopte neus, 'n loopneus en koors. Meestal verdwyn die simptome na sewe tot tien dae. Sommige simptome kan egter tot drie weke duur. Daar is meer as tweehonderd virusse wat verkoue veroorsaak. Die rinovirus is die belangrikste oorsaak, maar die koronavirus is ook 'n moontlike sondaar.
Daar is geen medikasie teen verkoues nie, maar die simptome kan wel behandel word. Verkoue is die mees algemene infeksiesiekte by mense. Gemiddeld kry volwassenes twee tot drie keer per jaar verkoue. Kinders kry gemiddeld ses tot twaalf keer per jaar verkoue. Mense kry hierdie infeksie al sedert die vroegste tye. Iemand kan 'n draer van die virus wees, en selfs ander aansteek, sonder om self enige simptome van 'n verkoue te toon.
Boonste lugweginfeksies word losweg ingedeel volgens die dele wat dit aantas. Die gewone verkoue beïnvloed hoofsaaklik die neus, keel (faringitis) en die sinusse (sinusitis), soms ook een of albei oë via konjunktivitis. Die simptome is hoofsaaklik die gevolg van die liggaam se immuunreaksie op die infeksie, eerder as dat weefsel deur die virus vernietiging word. Die gewone verkoue kan soms lei tot longontsteking (óf virale longontsteking óf sekondêre bakteriële longontsteking). Die primêre metode van voorkoming is om gereeld hande te was. Daar is ook bewyse wat daarop dui dat die dra van 'n masker effektief is.
Simptome
[wysig | wysig bron]Die ontkiemingstyd van die verkoue is die tyd tussen besmetting en die eerste verskyning van simptome. Die slagoffer begin dan 'n effense seerheid in een of albei sy neusgate voel, veral wanneer hy inasem. Dikwels gaan hierdie seerheid met niesbuie gepaard. Sommige mense se verkoues begin met ʼn kenmerkende ligte seerkeel. Die opvallendste simptoom van die verkoue – 'n verstopte loopneus – volg gewoonlik binne twaalf uur nadat die keel begin seer voel het.
Aanvanklik stroom groot hoeveelhede betreklik loperige slym uit die neus, maar na ongeveer twee dae word die slym dikker en ook minder. Gedurende hierdie tyd is die slagoffer gewoonlik verplig om deur die mond asem te haal, want die neuskanale is geheel en al versper deur die geswolle slymvlies en die oormaat slym. Na ongeveer vier dae sak die swelsel van die neusslymvliese en die slymafskeiding word weer normaal.
Baie mense is na 'n week heeltemal van hul verkoue ontslae. Minder gelukkige persone ontwikkel egter in hierdie stadium 'n hoes wat 'n verdere veertien dae nog las kan gee voordat dit ophou en die persoon dan gesond is.
Nagevolge
[wysig | wysig bron]Die algemeenste komplikasie van verkoue is sinusontsteking - die infeksie van die lugholtes (sinusse) binne-in die bene aan die kant van en bokant die neuskanale. Hierdie komplikasie is dikwels onaangenaam en pynlik, en behandeling met antibiotiese middels is soms nodig om die bakterieë in bedwang te hou.
Vir suigelinge wat bors-of bottelvoeding kry, is 'n verkoue 'n ernstige siekte. Weens 'n verstopte neus is die baba verplig om sy mond vir asemhaling en voeding te gebruik. Gevolglik kan hy soveel moeilikheld met die suig ondervind dat hy uitgeput is lank voordat hy genoeg gedrink het.
Die ontdekking van die virus
[wysig | wysig bron]Die verkouevirus is in 1953 deur 'n span viruloë ontdek. Ongelukkig was daar baie probleme met die kweek van die eerste sinusvirus, en na 'n tyd het dit verlore geraak. Die dokters het egter hul navorsing voortgesit en in 1959 weer daarin geslaag om die virus wat verkoue veroorsaak te isoleer. Sedertien het Britse en Amerikaanse viruloë daarin geslaag om baie van hierdie virusse te isoleer, en hulle het onomstootlik bewys dat daar meer as een virus vir verkoues verantwoordelik is. Hierdie verskeidenheid verkouevirusse kan in 'n sekere mate verantwoordelik wees vir die feit dat verkouesimptome nie by alle mense dieselfde patroon volg nie.
Bronne
[wysig | wysig bron]- KENNIS, 1980, ISBN 0798108258, volume 3, bl. 478
- Eccles, Ronald; Weber, Olaf (2009). Common cold (Online-Ausg. uitg.). Basel: Birkhäuser. ISBN 978-3-7643-9894-1.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Verkoue.
