Versfeldpas

	Versfeldpas
	Foto vanaf die bopunt van Versfeldpas
	; Versfeldpas
Koördinate: 32°51′25″S 18°44′24″O / 32.85694°S 18.74000°OKoördinate: 32°51′25″S 18°44′24″O / 32.85694°S 18.74000°O
Ligging	Wes van Piketberg
Maksimumhelling	1:12
Hoogte	689 m
Lengte	6 kilometers
Begin in	1943
Voltooi in	1958
In	Piketberg-bergreeks
Pad	R366

Versfeldpas is 'n bergpas in die Wes-Kaapprovinsie van Suid-Afrika wat wes van die R366 geleë is.^[1] Die pas word gebruik om toegang te gee tot die bopunt van die Piketberg-bergreeks waar onder andere baie vrugteplase geleë is.^[2] Die pas is twee bane wyd en gee toegang tot die inwoners en besoekers van die Berg, en aan swaar motorvoertuie wat die pas gebruik om by die bogenoemde plase op die bergtop uit te kom. Die kruin van die pas is op 600 m geleë. Daar is 'n twee gewilde uitsigpunte op die pas geleë, een op die kruin en 'n ander ongeveer halfpad boontoe.^[2]

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Eerste bergpas[wysig | wysig bron]

Die eerste pas, wat deur die plaaslike inwoners "Die Ossewa-pas" genoem word, is oorspronklik ongeveer 9 km buite Piketberg tot bo-op Piket-Bo-Berg gebou.^[3] Die pas is in 1889 deur Johannes Paulus Eksteen Verfeld (John) gebou.

Voordat die pas gebou is, was die reis na die bokant van die berg 'n gevaarlike en stadige reis, wat volgens oorlewing ongeveer 4 uur per ossewa geneem het. Later is aangeteken dat John baie noue ontkominge op hierdie reise gehad het, wat sy vasberadenheid versterk het en hom oorreed het dat die bou van 'n pas inderdaad nodig was. Dit was kort na een van hierdie gevaarlike reise dat John na die plaaslike regering gegaan het en met n 'n petisie aansoek gedoen het dat 'n pas gebou moes word. Toe sy aansoek afgekeur is, het hy besluit om self met die bouwerk te begin.^[3]

Volgens legende het John elke dag tydens sononder op 'n rots gaan sit wat uitkyk oor Piketberg in die vallei benede terwyl hy sy pyp gerook het.^[4] Hy het dit vir ongeveer 'n maand gedoen, totdat hy eendag in die middel van die nag wakker geword het, na sy horlosie gekyk het wat in 'n lus-vorm gele het en in die maanlig geglinster het en uitgeroep: “Dis dit!... Dit is wat ek met my pas sal doen!”. Die vorm wat hy in die maanlig gesien het, sou later die kenmerkende lusse op die eerste pas word.^[4]

Kort daarna het John begin om sy pas te maak. Hy het 16 werkers aangestel, en hulle het onvermoeid aan die eerste pas begin werk.^[5] John het dag in en dag uit onverpoos aan die pas gewerk, en het volgens oorvertelling net huis toe gegaan vir die geboorte van sy seun. Omdat die pas die eerste keer verkeerd gebou is, het die voltooiingstyd 'n totaal van 3 maande geneem.

Die pas is met 'n gradiënt van 1:4, teen 'n koste van £200 of R400 gebou (£32,000 of R750,000 in 2023 se geldeenheid).^[6]

Tweede Bergpas[wysig | wysig bron]

Die eerste motorvoertuie het die ou ossewa-pas in 1926 begin gebruik totdat 'n man met die naam van Christopher Armstrong van Heldervue-plaas in 1943 besef het dat die pas nie meer voldoende was vir die standaarde van 'n moderne pas nie.^[1]^[7] Hy het n afspraak met die plaaslike afdelingsadvokaat gemaak en bepleit vir die bou van 'n nuwe pas. Die tweede Bergpas is goedgekeur en konstruksie daarvan het gevolglik begin, hierdie keer 4 km nader aan Piketberg. Die nuwe pas is ter ere aan John Versfeld, "Versfeldpas" genoem vir sy belangrike bydrae met die bou van die eerste pas.^[8] In 1958 is die eerste verbeteringe aan die Pas aangebring. Tydens 2017 is weereens groot opknappingswerk aan die Pas gedoen, waartydens die pad in 2017 opgeknap en verbreed is.