Vlag van Ysland

Vlag van Ysland

Vlag van Ysland
Bynaam	(is) íslenski fáninn
Gebruik	Burgerlike vlag en vaandel
Verhouding	18:25
Goedgekeur	17 Junie 1944 (standaardisering in 1918)
Ontwerp	’n Rooi Skandinawiese kruis met wit fraiings op ’n donkerblou veld. Die vertikale arm van die kruis is in die rigting van die vlagpaal verskuif.
Ontwerp deur	Matthías Þórðarson
Wisselvormvlag van Ysland
Bynaam	(is) Tjúgufáni
Gebruik	Staats- en Oorlogsvlag en Staats- en Vlootvaandel
Verhouding	9:16
Ontwerp	’n Rooi Skandinawiese kruis met wit fraiings op ’n donkerblou veld in die vorm van ’n swaelstert. Die vertikale arm van die kruis is in die rigting van die vlagpaal verskuif.

Die nasionale vlag van Ysland (Yslands: íslenski fáninn) is op 17 Junie 1944 amptelik in gebruik geneem. Die vlag vertoon ’n rooi Skandinawiese kruis met wit fraiings op ’n donkerblou veld. Die vertikale arm van die kruis is in die rigting van die vlagpaal verskuif volgens die patroon van die ander Skandinawiese vlae. Die Skandinawiese kruis verteenwoordig Christenskap.

Die vlag is amptelik beskryf in Wet Nr. 34 wat op 17 Junie 1944 uitgereik is, die dag waarop Ysland ’n onafhanklike republiek geword het. Die wet se amptelike naam is “Die Wet oor die Nasionale Vlag van Yslanders en die Staatswapen” en dit beskryf die vlag soos volg:

Die burgerlike nasionale vlag van Yslanders is blou soos die hemel met ’n sneeuwit kruis en ’n vuurrooi kruis binne die wit kruis. Die arms van die kruis strek tot by die rand van die vlag en hul gesamentlike breedte is ²⁄₉, maar die rooi kruis is ¹⁄₉ van die gesamentlike breedte van die vlag. Die blou velde is reghoekige reghoeke, die reglynige oppervlaktes is ewewydig en die buitenste reglynige oppervlaktes so wyd soos hulle, maar twee keer die lengte. Die verhouding tussen die breedte en wydte is 18:25.

Ysland se eerste nasionale vlag was ’n wit kruis op ’n donkerblou agtergrond. Dit was vir die eerste keer gebruik tydens ’n optog in 1897. Die moderne vlag dateer uit 1915, toe ’n rooi kruis by die wit kruis van die oorspronklike vlag gevoeg is. Dit is aangeneem en het die nasionale vlag geword toe Ysland op 1 Desember 1918 soewereiniteit van Denemarke ontvang het. Vir Yslanders verteenwoordig die vlag se kleurskema ’n visie van hul land se landskap. Die kleure staan vir drie van die elemente waaruit die eiland bestaan. Rooi is die vuur wat deur die eiland se vulkane veroorsaak word, wit herinner aan die ys en sneeu wat Ysland bedek en blou verteenwoordig die berge van die eiland.

Ontwerp

Nasionale en handelsvlag

Staats- en oorlogsvlag

Die vlagverhouding van die nasionale vlag is 7:1:2:1:14 horisontaal en 7:1:2:1:7 vertikaal. Volgens Artikel 1 van die vlagwet is die breedte van die vlag 18/25 van sy lengte.

Kleure

Yslandse vlae in Viðey

Die Yslandse vlag in die Þingvellir- Nasionale Park

Amptelik volg die kleure van die Yslandse vlag ’n wet wat in 1991 ingestel is en bepaal dat die kleure die volgende Standaardkleur van Tekstiel (Dictionnaire International de la Couleur) skakerings moet wees:

Kleurskema	Blou	Wit	Rooi
SCOTDIC	693009	95	ICELAND FLAG RED

Die Yslandse Regering het kleurspesifikasies in die meer bekende Pantone-, CMYK-, RGB-, Heksadesimale en Avery-stelsels uitgereik.

Kleurskema	Blou	Wit	Rooi
Heksadesimaal	#02529C	#FFFFFF	#DC1E35
RGB	2, 82, 156	255, 255, 255	220, 30, 53
Pantone	287	1c	199
CMYK	100, 75, 2, 18	0, 0, 0, 0	0, 100, 72, 0
Avery	520	501	503

Die vlag van Ysland het dieselfde kleure as die vlae van Noorweë en die Faroëreilande, waarmee Ysland sterk voorvaderlike bande het, maar elkeen in ’n omgekeerde volgorde.

Geskiedenis

Voorgeskiedenis

Voor die aankoms van Ierse monnike in die 7de eeu was Ysland waarskynlik onbewoon en omtrent 870 het Skandinawiese setlaars hulle op Ysland gevestig. In 930 is die Althing (Yslands: Alþingi), ná die Faroëreilande se Løgting die naasoudste parlement ter wêreld, gestig, waarmee die Yslandse Gemenebes ontstaan het. Dit het waarskynlik ’n blou-wit-getreepte vlag gebruik. Dit het tot in 1262 bestaan, toe die Yslandse hoofmanne trou gesweer het aan die Noorse koning. Gevolglik het die vlag van Noorweë ook oor Ysland gewapper tot die stigting van die Kalmarunie in 1523, waarna dit deel geword het van die Koninkryk van Denemarke. Met die Verdrag van Kiel in 1814 het Denemarke Noorweë aan Swede oorhandig, maar Ysland behou.

In 1219 is Estland deur Denemarke verower en volgens ’n legende het die vlag van Denemarke (die Dannebrog) tydens die Slag van Lyndanisse, ook bekend as die Waldemarslag (Deens: Volmerslaget) naby Lindanise (nou Tallinn) op 15 Junie 1219 uit die lug geval. Daarna het Denemarke die kruis op sy vlag gebruik regdeur sy Nordiese gebiede as ’n teken van goddelike reg. Ná Ysland se onafhanklikwording het dié land voortgegaan om die Christelike simbool te gebruik.

Kabeljouvlag

Die “kabeljouvlag” (Þorskafáninn) was die vlag van koning Jörund tydens sy bewind oor Ysland tydens die “hondsdae” (’n besonder warm somer in Europa). Jörund het in Junie 1809 die mag in Ysland oorgeneem en toe ’n spesiale vlag vir Ysland ontwerp. Sy aankondiging van 11 Julie 1809 lui soos volg: “Dat die Yslandse vlag blou sal wees met drie wit kabeljoue daarop, waarvan ons die eer met ons lewens en bloed sal verdedig.”

Die drie kabeljoue was in die skildhoek en hierdie vlag is gehys en met kanonskote gesalueer om 12h00 op 12 Julie 1809. Die vlagpaal was by ’n pakhuis in Hafnarstræti in Reykjavik.

Valkvlag

Die “valkvlag” (Fálkafáninn) is ontwerp volgens die idee van die skilder Sigurður en was bedoel om beide die vlag en wapen van Ysland te wees. Hy het gemeen dat die valk ’n meer gepaste simbool is as die plat kabeljou wat toe in die skildhoek gebruik is. Studente het in opdrag van Sigurður die valk as hul embleem aangeneem (in 1873) en skoolseuns het ’n bietjie later gevolg. Sigurður se valkontwerp het vinnig versprei en tydens die nasionale dag in 1874 is ’n kenteken met ’n wit valk op ’n blou agtergrond wyd gebruik in vieringe regoor Ysland en selfs onder Yslanders in die Weste. Daar was ’n groot ondersteuning om ’n wit valk op ’n blou agtergrond as die nasionale simbool van Ysland te gebruik, beide op die wapen en op die vlag, tot die mate dat mense ’n duidelike onderskeid tussen die twee gemaak het. Tot die eeuwisseling is vlae met hierdie ontwerp wyd gebruik tydens vieringe, veral op nasionale vakansiedae.

Witblouvlag

Die ou Yslandse vlag (wat nooit ’n amptelike vlag was nie) in die Nasionale Museum van Ysland in Reykjavik

Einar Benediktsson het “die witblou” (Hvítbláinn) in 1897 voorgestel en in die deur hom gestigte Yslandse dagkoerant Dagskrá onder die titel “Die Yslandse Vlag” oor die vlagdebaat geskryf. Hy het ’n wit Skandinawiese kruis op ’n blou agtergrond voorgestel. Hy het ’n duidelike onderskeid getref tussen ’n vlag en ’n wapen, en toe voorgestel dat die vlag van Ysland ’n “wit kruis op ’n blou veld” moet wees. Hy het daarop gewys dat die valkvlag onversoenbaar is met die vlae van ander Christelike lande. Volgens hom was die kruis die mees algemene en mees geskikte vlagsimbool. Hierdie artikel was ’n keerpunt in die Yslandse vlagdebat en die witblou het groot gewildheid onder Yslanders verwerf. Hy het die vlag in dieselfde jaar by die Nasionale Herdenkingsdag (nasionale fees) in Reykjavik vertoon. Die Hvítbláinn het Ysland se eerste nieamptelike nasionale vlag geword en was feitlik identies aan die huidige vlag van Shetland.

Dit was vroue van die Reykjavikse vrouevereniging wat hierdie vlag vir die eerste keer gehys by die Nasionale Monument in Reykjavik in die somer 1897. Die vlag het egter eers in 1905 en die daaropvolgende jare oor die land begin versprei. Yslanders het toenemend die witblouvlag op nasionale vakansiedae begin gebruik in plaas van die Deense vlag, maar dit is geensins amptelik as Yslandse vlag erken nie. Nie almal was egter tevrede met hierdie vlag nie. Sommige het dit as te soortgelyk aan die vlae van ander lande beskou, waaronder die vlag van Swede en veral die vlootvlag van Griekeland. Baie het ook geglo dat dit moeilik sou wees om die Griekse en Yslandse wit en blou op see te kan onderskei.

Tydens die beide die Olimpiese Somerspele 1908 in Londen en die Olimpiese Somerspele 1912 in Stockholm het die Deense sportbeheerliggaam Yslandse sportlui verbied om onder hul eie vlag deel te neem, wat onder atlete en jeugorganisasies onrus veroorsaak het, en hulle het onder die Deense vlag meegeding. Op Donderdag, 12 Junie 1913, het ’n ander voorval weer die gemoedere omgekrap, toe die 26-jarige handelaar Einar Pétursson met ’n boot onder die witblouvlag in die hawe van Reykjavik geroei het. Gevolglik het die matrose van die Deense patrollieskip Iceland Falk Pétursson se reis gestop en die kaptein het die vlag gekonfiskeer. Pétursson wou nie dié situasie duld nie en teen etenstyd het hy na die direksie gegaan en ’n klagte teen die kaptein van die Island Falk ingedien. Die bevolking het teen dié voorval protes aangeteken deur dwarsdeur die stad die blou-wit-vlag te hys. Die verteenwoordigers van Reykjavik in die Yslandse parlement, die Althing, het geëis dat die Yslandse vlag tydens die volgende parlementsvergadering wettiglik goedgekeur word. Einar Pétursson se boot en die witblouvlag word nou by die Víkinn Maritieme Museum in Reykjavik uitgestal.

Die witblouvlag is nou die vlag van die Yslandse Jeugvereniging (Ungmennafélags Íslands, UMFÍ) en die skoolvlag van Laugarvatn Hoërskool. Die syvlag wat op Einar Benediktsson se kis geplaas is tydens sy begrafnis word vandag nog by formele geleenthede by die skool gebruik.

Huidige vlag

Die vlag van die Koninkryk Ysland by ’n demonstrasie van Glíma, die Yslandse variant van vryslagstoei, 1925

Vertikale vertoning van die Yslandse vlag (sewende van links) tydens die Bondsrepubliek Duitsland se NAVO-toetreding in 1955

By die witblouvlag is ’n rooi kruis bygevoeg en die burgerlike vaandel van Ysland het ontstaan, wat sedert 1913 as die nieamptelike kenteken gebruik word. Die rooi kleur is ook gekies as ’n verwysing na Denemarke. Dié ontwerp is in 1906 deur die Nasionale Monumentkommissaris Matthías Þórðarson voorgestel.

Daar is verskeie ander vlagvoorstelle ingedien, waaronder ’n voorstel met ’n enkelkleurige vlag in blou of rooi met die heidense vyfpuntige ster (pentagram) of Thor se hamermerk, die ou voorstel vir ’n wit valk op ’n blou veld, wat verskeie ondersteuners gehad het, en ’n voorstel vir ’n beeld van die Bergvrou op ’n wit veld.

Die Althing het met die Deense koning Christiaan X ooreengekom, waarvolgens die “spesiale vlag” (Særflag) in die binneland en Yslandse waters, waar voorheen slegs die Deense vlag toegelaat is, vir die eerste keer op 19 Junie 1915 gebruik kon word om Ysland as deel van die Koninkryk van Denemarke te verteenwoordig. Voorheen kon die Yslandse vlag by openbare geboue slegs saam met die Deense vlag vertoon word. Tydens die Eerste Wêreldoorlog van 1914 tot 1918 het die Yslandse skepe egter steeds onder die Deense vlootvaandel gevaar. Op 1 Desember 1918 het Ysland ’n selfstandige koninkryk met die Deense monarg as sy staatshoof geword en op dieselfde dag het die Koninkryk Ysland sy eie vlag aangeneem. Van 1 Desember 1918 tot 1944 is dit as die amptelike burgerlike en vlootvaandel gebruik. Behalwe vir die helder blou (“ultramarynblou” genoem) was dit reeds identies aan die huidige vlag. Met die goedkeuring van Wet No. 34 op die Dag van Republiekwording, 17 Junie 1944, het dit met die donker blouskakering die amptelike nasionale vlag van Ysland geword.

Die kleure blou en wit is oorspronklik om verskeie redes gekies. Die eerste plaaslike vlae met hierdie kleure dateer uit 1809, maar dit is slegs kortliks gebruik. In 1903 is ’n wapen aan die eiland toegeken wat ’n wit of silwer valk op ’n blou skild vertoon. Blou en wit is ook die tradisionele kleur van die Yslanders se kleredrag. Omdat die meeste mense gemeen het dat die vlag beide Skandinawiese solidariteit en nasionale selfidentiteit moet weerspieël was die Skandinawiese kruisontwerp voor die hand liggend. Ander simboliese beskrywings verwys na Ysland se natuurlike kenmerke. Blou is die kleur van die berge van die kus uit gesien, wit verteenwoordig die sneeu en ys wat die eiland vir die grootste deel van die jaar bedek en rooi vir die vulkane op die eilande.

Vorige vlae

• 
  Vlag van die Yslandse Gemenebes, ca. 930 tot 1262
• 
  Koninklike vaandel van Noorweë, 1262 tot 1397
• 
  Vlag van die Kalmarunie, 1397 tot 1523
• 
  Vlag van Denemarke, 1523 tot 1918
• 
  Vlag van die regent Jørgen Jørgensen, 11 Julie 1809 tot 19 August 1809
• 
  Standaard van die Vestmannaeyjar-bataljon (Herfylkingin), 1857 tot 1869
• 
  Die Koninkryk Ysland se burgerlike vaandel van 1918 tot 1944, toe die kleur blou as “ultramarynblou” bepaal is. Dit het ’n verhouding van 18:25.
• 
  Staatsvlag en vlootvaandel van die Koninkryk Ysland, 1918 tot 1944
• 
  Koninklike standaard van Christiaan X as koning van Ysland, 1921 tot 1944
• 
  Standaard van die ryksgoewerneur Sveinn Björnsson, 1941 tot 1944
• 
  ’n Voormalige vlag wat nooit amptelike was nie, bekend as Hvítbláinn (“die witblou”), en gebruik deur Yslandse republikeine rondom 1900. ’n Baie soortgelyke ontwerp is later as die vlag van Shetland aangeneem.
• 
  ’n Vlagvoorstel deur Magnús Þórðarson in 1914

Vlagwette

Die Yslandse vlag op halfstok ná die 2011-aanvalle in Noorweë

Die Amerikaanse vlag word gestryk, terwyl die Yslandse vlag gehys word, toe die Verenigde State sy militêre basis in Keflavík in 2006 aan Ysland oorhandig

Op 17 Junie 1944, die dag waarop Ysland ’n republiek geword het, is ’n wet uitgereik wat gehandel het oor die nasionale vlag en die wapen. Tot op hede is dit die enigste hoofwet oor die vlag en die wapen, afgesien van twee wette uit 1991: een wat amptelike vlagdae bepaal asook die tyd van die dag wanner die vlag gehys kan word en ’n ander wat die presiese kleure van die Yslandse vlag beskryf (Dié wet het gekodifiseer wat algemene gebruik was.)

Die wet beskryf die verhouding van beide die nasionale vlag en spesiale regeringsvlae wat gebruik word deur ambassades en die departement van buitelandse sake. Dit beskryf ook besonderhede van gebruik, soos hoe die vlag in verskillende situasies gehys moet soos aan ’n vlagpaal, by ’n huis en op verskeie soorte skepe.

Volgens die wet is die gebruik van die vlag ’n voorreg en nie ’n reg nie. Die eienaar moet instruksies oor sy gebruik nakom en verseker dat sy of haar vlag in ’n vertoonbare toestand is rakende die kleure en slytasie. Dit bepaal ook dat niemand die vlag in woord of daad mag oneerbiedig nie wat gestraf kan word met ’n tronkstraf van tot een jaar. Die polisie mag enige vlag wat in openbare plekke sigbaar is en nie aan Yslandse vlagregulasies voldoen nie konfiskeer.

Die oorspronklike wet het in sy sewende artikel bepaal dat ’n ander wet ingestel sou word rakende amptelike vlagdae en die tyd van die dag waarop die vlag gehys mag word, maar hierdie wet het amper 50 jaar later, eers in 1991 in werking getree. Hierdie wet bepaal dat die vlag nie voor 7h00 in soggens gehys mag word nie en dit verkieslik nie na sonsondergang bly hang nie, maar dat dit nie na middernag gehys mag word nie. Wanner die vlag egter tydens ’n buitelugbyeenkoms, ’n amptelike byeenkoms, begrafnis of ’n gedenkteken gehys word, mag die vlag gehys word solank die geleentheid duur, maar nooit ná middernag nie.

Vlagdae

Eerste somersdagsviering in Kópavogur

Optog tydens die Nasionale Dag in Reykjavik, 17 Junie 2007

Volgens Wet Nr. 5 van 23 Januarie 1991 is die volgende dae amptelik erkende vlagdae (Fánadagar). Op hierdie dae moet die vlag by openbare geboue en dié onder toesig van amptenare en spesiale verteenwoordigers van die staat gehys word. Op enige toevoegings tot hierdie lys kan jaarliks deur die eerste minister se kantoor besluit word. Op hierdie dae moet die vlag tot volle hoogte gehys word behalwe vir Goeie Vrydag waar dit halfstok gehys moet word.

Datum	Afrikaanse naam	Yslandse naam	Opmerkings
1 Januarie	Nuwejaarsdag	Nýársdag
Tweede dag vóór Sondag ná die eerste volmaan op of ná 21 Maart	Goeie Vrydag	Föstudaginn langa	Halfstok
Eerste Sondag ná die eerste volmaan op of ná 21 Maart	Paassondag	Páskadag
Eerste Donderdag ná 18 April	Eerste somersdag	Sumardaginn fyrsta	Eerste dag van Harpa, die eerste van die ses somermaande in die Oud-Noorse kalender
1 Mei	Werkersdag	Verkalýðsdagurinn
Sewende Sondag ná Paassondag	Pinkster	Hvítasunnudag	50 dae ná Paasfees
Eerste Sondag in Junie	Matrosedag	Sjómannadaginn	Vakansiedag vir al die matrose
17 Junie	Nasionale Dag van Ysland	Íslenski þjóðhátíðardagurinn	Onafhanklikwording van die Republiek Ysland
11 Oktober	Verjaardag van die Yslandse president	Fæðingardag forseta Íslands
16 November	Yslandse Taaldag	dag íslenskrar tungu	Verjaardag van Jónas Hallgrímsson ter herding van sy bydrae tot die Yslandse taal
1 Desember	Soewereiniteitsdag	fullveldisdaginn	Stigting van die Koninkryk Ysland
25 Desember	Kersfees	Jóladag

Daarbenewens mag openbare instellings die vlag by spesiale geleenthede laat wapper soos deur die eerste minister aangedui. Die publiek mag die vlag by spesiale geleenthede hys. Die reëls bepaal ook dat die vlag nooit voor 7h00 gehys mag word nie en normaalweg nie voor sonsondergang gehys mag word nie, hoewel dit nooit voor middernag gehys mag word nie.

Staatsvlag

’n Wapperende Yslandse staatsvlag

Ysland se staatsvlag by die ambassade in Helsinki, Finland

Die Yslandse staatsvlag (Ríkisfáni), ook bekend as die Tjúgufáni (“Twintigvlag”), is vir die eerste keer op 1 Desember 1918 by die huis van ministeriële kantore gehys hoewel die wette oor sy gebruik nog nie voltooi was nie. Eers op 12 Februarie 1919 het hierdie wet in werking getree.

Die staatsvlag word by regeringsgeboue en ambassades gehys. Dié vlag mag ook by ander geboue gebruik word as hulle op die een of ander manier deur die regering gebruik word. Die Tjúgufáni is ook die vlootvaandel van die Yslandse Kuswag en staatskepe en ander skepe wat amptelike gebruik word, mag dit gebruik.

Die doeanediensvlag word by geboue van die Direktoraat van Doeane en by kontrolepunte asook deur skepe van dié direktoraat gebruik.

Die presidentsvlag is ’n staatsvlag met die wapenskild in die middel van die kruis. Die Yslandse presidentsvlag word by die presidentswoning asook deur enige voertuie gebruik wat hom of haar vervoer.

Aangesien Ysland oor geen eie gewapende magte beskik nie (die Verenigde State waarborg as deel van NAVO die verdediging van die land), het dit ook geen oorlogsvlae nie.

• 
  Die Yslandse presidentsvlag. Dit het ’n verhouding van 9:16
• 
  Die vlag van die Yslandse doeanediens. Dit het ’n verhouding van 9:16

Subnasionale vlae

Munisipale vlae

Sommige van die Yslandse munisipaliteite beskik oor hul eie vlae.

• 
  Reykjavik

Verwante vlae

• 
  Vlag van Denemarke
• 
  Vlag van Finland
• 
  Vlag van Noorweë
• 
  Vlag van Swede
• 
  Vlag van Åland
• 
  Vlag van die Faroëreilande

Sien ook

• Lofsöngur

Bronnelys

• Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Íslenski fáninn

Eksterne skakels

• (en) Ysland by Flags of the World.
• (en) "Flag of Iceland". Encyclopædia Britannica. Besoek op 7 Julie 2025.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.