Volksrepubliek China

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Volksrepubliek van Sjina)
Jump to navigation Jump to search
'中华人民共和国
Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó
Volksrepubliek China
Vlag van die Volksrepubliek China Embleem van die Volksrepubliek China
Vlag Embleem
Volkslied: 《义勇军进行曲》（《義勇軍進行曲》）
Yìyǒngjūn Jìnxíngqǔ
(Chinees vir: "Mars van die Vrywilligers")
Ligging van die Volksrepubliek China
Hoofstad Beijing (Peking)

39°55′N 116°23′O / 39.917°N 116.383°O / 39.917; 116.383

Grootste stad Sjanghai[1]

31°14′N 121°28′O / 31.233°N 121.467°O / 31.233; 121.467

Amptelike tale Chinees [2]
Regering

• President
• Eerste minister
• Adjunkpresident
• 1ste Adjunkpremier
 Enkelparty
sosialistiese staat[3]
Xi Jinping
Li Keqiang
Wang Qishan
Han Zheng
Onafhanklikheid
Vorming
• Eerste pre-imperiale dinastie
• Unifikasie van China
onder die Qin-dinastie
• Republiek gestig
• Volksrepubliek verklaar
• Volksrepubliek geproklameer
• Huidige grondwet


2070 v.C.
221 v.C.
1 Januarie 1912
21 September 1949
1 Oktober 1949
4 Desember 2018
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%) 		 
9 596 961[4] of 9 572 900[5] km2  (3de/4de)
3 705 407 myl2
2,8
Bevolking
 - 2016-skatting
 - 2010-sensus
 - Digtheid 		 
1 403 500 365[6] (1ste)
1 339 724 852[7]
145 / km2 (83ste)
375,5 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita 		2018-skatting

$25 176 miljard[8] (1ste)
$17 996[8] (83ste)

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita 		2018-skatting

$12 797 miljard[8] (2de)
$9 147[8] (72ste)

MOI (2017) Green Arrow Up Darker.svg 0,752[9] (86ste)  –  hoog
Gini (2015) 46,2[10] –  hoog
Geldeenheid Renminbi (¥) (CNY)
Tydsone
 - Somertyd 		SST (UTC+8:00)
nie toegepas nie (UTC+8:00)
Internet-TLD .cn, .中國, .中国
Skakelkode +86

Die Volksrepubliek China[11] (Mandaryn-Chinees: 中華人民共和國, pinyin: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó; wat soms ook Rooi-China of dikwels net China genoem word) is 'n groot land in Oos-Asië en een van twee Chinese state wat daarop aanspraak maak dat hulle die regmatige verteenwoordiger van China is (sien ook Republiek China). Dit beslaan die grootste deel van die kulturele, historiese en geografiese grondgebied wat bekend staan as China. Dit is die land met die grootste bevolking ter wêreld, amper 1,4 miljard, van wie die meeste etnies as van Han-Chinese herkoms geklassifiseer word.

Nasa-Satellietbeeld van China
In China se groot metropole begin met groeiende lewenstandaarde ook vroeë vorme van 'n burgerlike samelewing ontwikkel – met maatskaplik-verantwoordelike burgers

Nog tot in die 16de eeu was China die hoogs ontwikkelde beskawing op aarde wat homself as die middelpunt van die wêreld beskou het – 'n land wat met sy handelsvloot op alle oseane gevaar en handel met alle wêrelddele gedryf het, 'n land waar tegnologiese en kulturele vooruitgang bewerkstellig is met uitvindings soos papier, buskruit, drukkuns, kompas en porselein. Die Volksrepubliek China het intussen 'n fase in sy ontwikkeling betree waar dit as ekonomiese, politieke en militêre grootmoondheid by hierdie verlede kan aanknoop om die Chinese Droom te verwesenlik.

Vir langer as 2000 jaar is die land deur ’n reeks magtige dinastieë regeer. In 1912 word dit ’n republiek, en in 1949, ná 'n lang oorlog tussen die nasionaliste en die kommuniste, ’n kommunistiese staat bekend as die Volksrepubliek China. Die staat is sedert sy stigting in 1949 deur die Kommunistiese Party van China (aanvanklik onder Mao Zedong) gelei. Die vestiging van 'n kommunistiese bewind volgens die voorbeeld van die Sowjetunie en 'n staatsbeheerde ekonomie word deur politieke ontleders en historici dikwels as die eerste van drie rewolusies in China se 20ste en 21ste eeuse geskiedenis beskou. Ten spyte van alle verwagtinge wat in die weste met die val van kommunisme in die Sowjetunie en die Oosbloklande in 1989 gekoester is, het China se kommunistiese stelsel geblyk om uiters stabiel te wees.

Meer onlangs het die Volksrepubliek China ekonomies vinnig ontwikkel. Vandag is dit een van die belangrikste ekonomiese en industriële moondhede in die wêreld wat volgens sy ekonomiese beplanning tot 2049, wanneer dit die eeufees van die Chinese Rewolusie sal vier, tot die voorste nywerheidsland op aarde sal groei.

Vryheid van spraak word beperk en toegang tot die internet word streng beheer. Die hardhandige onderdrukking van die Tiananmen-plein-opstand in 1989 en die voortgesette onderwerping van die Tibettaanse volk vertroebel egter China se internasionale beeld.[12]

Geografie[wysig | wysig bron]

Die bergwêreld van Yunnan naby die grens met Mianmar

Die Volksrepubliek China is die grootste land volgens oppervlakte in Oos-Asië en die derde of vierde grootste ter wêreld (afhangende van die siening oor die Eiland Taiwan); net Kanada en Rusland is groter, soms ook die Verenigde State. Die Volksrepubliek grens aan 14 lande: Afghanistan, Bhoetan, Mianmar (Birma), Indië, Kasakstan, Kirgisië, Laos, Mongolië, Nepal, Noord-Korea, Pakistan, Rusland, Tadjikistan en Viëtnam; meer as enige ander land ter wêreld behalwe vir Rusland wat eweneens aan veertien lande grens.

Die land is bergagtig met hoë plato's en die Taklamakan- en Gobi-woestyn in die weste en noordweste, heuwels en vlaktes in die ooste, waardeur die Yangtze- en Geelrivier seewaarts vloei, en subtropiese woude in die suidooste. Die Volksrepubliek China lê aan die Oos-Chinese See, die Geelsee en die Suid-Chinese See. Dit grens aan Mongolië in die noorde, Rusland en Noord-Korea in die noordooste, Viëtnam, Laos en Mianmar in die suide, Indië, Bhoetan, Afganistan en Nepal in die suidweste, Pakistan, Tadjikistan en Kirgisië in die weste, en Kasakstan in die noordweste.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Geskiedenis van China.

Tweede Rewolusie[wysig | wysig bron]

Olimpiese Somerspele 2008 in Beijing – nuwe perspektiewe op China se toekomstige strategieë word geopen

Die afsterwe van Mao Zedong en premier Zhou Enlai in 1976 en die kort en onbloedige magstryd, wat daarop gevolg het, het die weg gebaan vir die magsoorname van Deng Xiaoping in 1978. In sy beleid van staatkundige en ekonomiese hervormings, waarna hy later self as die «Tweede Rewolusie» sou verwys, het die sogenaamde «Vier Moderniserings» (四个现代化/四個現代化, Sì Ge Xiàndàihuà) sentraal gestaan. Oorspronklik is hierdie hervormingsbeleid reeds in 1963 deur Zhou Enlai geformuleer, maar eers deur Deng Xiaoping verwesenlik – met die modernisering van landbou, nywerhede, verdediging, en wetenskap en tegnologie. Dit het gepaard gegaan met die geleidelike oorgang van 'n bevel- tot 'n meer markgedrewe ekonomie waarin meer ekonomiese bevoegdhede aan besluitnemers op provinsiale en munisipale vlak verleen is.

Buitelandse ondernemings is uitgenooi om met uitgebreide handelsaktiwiteite en regstreekse beleggings deel te hê aan China se ekonomiese vooruitgang. Toe die Amerikaanse vervaardiger van sportskoene Nike in 1980 sy voorneme aangekondig het om aanlegte in Asiatiese lande te vestig, was die verwysing na China nouliks meer as 'n voetnota vir 'n baanbrekende proses waarvan al die implikasies eers later geëvalueer sou word – Thailand, Maleisië en die Filippyne is as meer belangrike produksielande geag.[13]

Tot 1984 is veertien hawestede van spesiale ekonomiese sones voorsien waar buitelandse beleggers maklik met inheemse ondernemings kon saamwerk. Vanaf die middel- tot die laat 1990's is talle staatsondernemings – die tradisionele basis van China se stedelike ekonomiese sektor – ontbind om die vestiging van privaat ondernemings en die ontwikkeling van plattelandse streke te bevorder.

Anders as die politieke maghebbers in die Sowjetunie, dekades lank die invloedrykste kommunistiese staat ter wêreld, het China se leiers nie daarin belang gestel om teen die Verenigde State op militêre gebied opgewasse te wees nie ('n strategie wat uiteindelik misluk het), maar besluit om van hul land (omstreeks 1980 nog een van die armer state in Asië) en sy bevolking van een miljard die kapitalistiese wêreld se werkswinkel te maak en grootskaals tot die wêreldmark toe te tree.

Gedurende die ampstermyne van president Hu Jintao en premier Wen Jiaobao tussen 2002 en 2012 het China nuwe diplomatieke inisiatiewe geloods om na sy buurlande en die internasionale statewêreld uit te reik en hulle daarvan te oortuig dat die land se ekonomiese en buitelandse beleid aan vreedsame doelwitte gewy sou wees. 'n Beroep is op hulle gedoen om saam te werk tot wedersydse voordeel. Hierdie periode het sy hoogtepunt bereik met die opspraakwekkende Olimpiese Somerspele van 2008 wat in Beijing gehou is. In China se politieke kringe het die wêreldklas-sportfees 'n uitstekende reputasie aan die senior amptenaar besorg wat met die voorbereiding daarvan belas was – die nuwe lid van die Politburo en nuwe verrysende ster in China se politieke lewe, Xi Jinping.[14]

Derde Rewolusie – die Chinese Droom[wysig | wysig bron]

Administratiewe indeling[wysig | wysig bron]

Die Grotte van Yungang, Unesco-wêrelderfenis sedert 2001, in die provinsie Shanxi
Glasbrug oor die Zhangjiajie-ravyn, provinsie Hunan
Panoramiese uitsig oor die Vyf-Vingerpiek, 'n kwartsiet-sandsteen-rotsformasie in die Unesco-wêrelderfenisgeied Wulingyuan, provinsie Hunan

Lys van administratiewe divisies van gebiede onder die beheer van die Volksrepubliek China:

Provinsies

Outonome gebiede


Munisipaliteite


Spesiale Administratiewe gebiede

Politiek[wysig | wysig bron]

Kommunistiese Party[wysig | wysig bron]

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Kommunistiese Party van China.
18de Nasionale Kongres van die Kommunistiese Party van China in 2012

Die Kommunistiese Party van China (KPC) se gesag is in die Chinese grondwet verskans en mag nie aangetas word nie. So is daar ook geen werklike opposisie nie. Die party is volgens die beginsels van demokratiese sentralisme georganiseer. Partystrukture is identiek met staatsstrukture – so word die Nasionale Volkskongres deur die Sentraalkomitee van die KPC gevorm, terwyl die Permanente Komitee van die Nasionale Volkskongres gelykstaan aan die KPC se Politburo.

Al is meerdere politieke partye formeel toegelaat, vind samewerking tussen hulle en die KPC binne die raamwerk van die «gemeenskaplike stryd vir die opbou van 'n sosialistiese staat onder leiding van die KPC» plaas. So bestaan daar geen amptelike parlementêre opposisie nie.

Vanaf 1978 het die KPC 'n merkwaardige transformasie van 'n klasseparty tot 'n eonomies liberale staatsparty ondergaan. So staan lidmaatskap in die party sedet 2002 oop vir alle lae van die samelewing, insluitende entrepreneurs. Terwyl vroeër 'n stryd tussen verskillende ideologiese faksies binne die KPC gewoed het, wedywer sedert 2006 entrepreneursverenigings, vakbonde, landbou-organisasies, munisipaliteite of intellektueles om invloed. So word daar met uitdruklike toestemming van die partyleiding 'n openbare diskoers oor kontroversiële onderwerpe gevoer.

Binne die KPC is daar tans drie groot strominge:[15]

  • Die Nuwe Linksgesindes staan krities teenoor die beleid van liberalisering en verwys op die negatiewe sosiale gevolge daarvan. Hulle pleit vir groter staatsinvloed.
  • Neoliberaal gesindes pleit vir minder staatsinvloed in die Chinese ekonomie.
  • Die Demokratiese Liberale dring op politieke hervorminge.

Demografie[wysig | wysig bron]

Verstedeliking[wysig | wysig bron]

In 2012 is vir die eerste keer in die geskiedenis van China meer as 50 persent van die bevolking in stedelike nedersettings gehuisves. In 2017 het hierdie syfer gestyg tot 58,7 persent. Daar word verwag dat die stedelike bevolking in die volgende vyftien jaar met 300 miljoen sal groei sodat omstreeks 2032 die een-miljard-kerf oorskry word. Die hoogs dinamiese verstedelikingsproses is een van die groot uitdagings vir die Chinese regering, onder meer as gevolg van toenemende omgewingsbesoedeling, vinnig groeiende verkeerstrome, 'n ernstige behuisingstekort met stygende huurgelde en eiendomspryse, 'n tekort aan gekwalifiseerde werkgeleenthede en kinderversorgingsfasiliteite, gebrekkige infrastruktuur en die afname van beskikbare landbougrond.

Om migrasiestrome na die grootste metropole Beijing en Shanghai te verminder, word kleiner miljoenestede aantrekliker gemaak deur makliker toegang tot onderwysinstellings en minder strenge toepassing van wetlike gesinsbeplanningsinstrumente.

Grootste stedelike nedersettings[wysig | wysig bron]

Beijing
'n Nagtelike aansig van Tianjin, die vierde grootste Chinese metropool
Wuhan – brug oor die Yangtzerivier

Die Volksrepubliek China het dosyne groot stede, insluitende 3 van die 55 globale stede.

Rang Stad Gebied Bevolking
1. Sjanghai Sjanghai 22 315 426
2. Beijing Beijing 18 827 000
3. Tianjin Tianjin 11 090 314
4. Guangzhou Guangdong 11 070 654
5. Shenzhen Guangdong 10 357 938
6. Dongguan Guangdong 8 220 937
7. Chengdu Sichuan 7 123 697
8. Hongkong Hongkong 7 055 071
9. Nanjing Jiangsu 6 852 984
10. Wuhan Hubei 6 434 373
11. Shenyang Liaoning 5 743 718
12. Hangzhou Zhejiang 5 695 313
13. Chongqing Chongqing 5 402 721
14. Harbin Heilongjiang 4 517 549
15. Suzhou Jiangsu 4 074 000
16. Jinan Shandong 3 922 180
17. Xi'an Shaanxi 3 890 098
18. Wuxi Jiangsu 3 542 319
19. Hefei Anhui 3 352 076
20. Changchun Jilin 3 341 700

Burgerlike samelewing[wysig | wysig bron]

Sedert die 1990's word in China 'n breë diskoers gevoer oor die wese van die land se burgerlike samelewing – alhoewel met 'n geheel ander konsepsuele grondslag as in westerse lande. Die Chinese term gongmin shehui of "maatskappy van die openbare volk" beklemtoon die maatskaplike verantwoordelikheid van burgers ten opsigte van openbare goedere en die noodsaaklikheid van goeie gedrag, maar nie soseer die kwessie van politieke mag nie. So word 'n nie-konfrontatiewe model van 'n burgerlike samelewing ontwikkel waardeur die partystaat nie uitgedaag of bevraagteken word nie.

Verskille met westerse samelewings spruit nie alleen uit die afwykende politieke stelsels voort nie, maar ook uit die feit dat die proses van staatsbou in China nog aan die gang is. Staatsinstellings, wat reëls vir die saamleef van mense ontwikkel en sowel aan die indiwidu asook aan groepe 'n vaste en veilige raamwerk gee waarin verwagtinge vervul kan word, soos byvoorbeeld 'n moderne regstelsel, ontstaan eers geleidelik. Nog word die staat deur sy burgers as 'n oormagtige instelling ervaar wat kontrole uitoefen oor hulle handelinge en hulle beperk soos hy dit nodig ag. Burgers begin algaande die speelreëls aanleer wat in 'n vinnig veranderende samelewing moet geld om die omgang met mekaar te reël, maar word ook konfronteer met kwessies rakende die kontrole van administratiewe handelinge en gesag.

Burgerregte[wysig | wysig bron]

LGBT-regte[wysig | wysig bron]

'n Transseksuele danser in Lüshun

Alhoewel volgens 'n meningspeiling, wat in 2013 gedoen is, nog 57 persent van die respondente die aanvaarding van gelyke regte vir LGBT-mense verwerp het, het die Chinese regering homoseksualiteit in 1997 gewettig en 'n verbod op konversieterapieë geplaas. Sedert 2001 word seksuele aantrekking tot dieselfde geslag ook nie meer as sielkundige versteuring geklassifiseer nie. Selfdegeslaghuwelike of burgerlike verbintenisse word nog nie amptelik erken nie, alhoewel sekere regte aan lewensmaats van dieselfde geslag toegeken word.[16]

Etniese minderhede[wysig | wysig bron]

Op provinsiale vlak is daar tans vyf outonome gebiede wat deur etniese minderhede bewoon word:

  • die Outonome Gebied Tibet, wat deur Tibettane bewoon word, in die suidweste van China;
  • die Outonome Gebied Guangxi, wat deur Zhuang bewoon word, in die suide van China;
  • die Outonome Gebied Binne-Mongolië, wat deur Mongole bewoon, word in Noord-China;
  • die Outonome Gebied Ningxia, wat deur Hui-Chinese bewoon word, in Noordwes-China; en
  • die Oeigoerse Outonome Gebied Xinjiang ('n Chinese naam wat «Nuwe Grensland» beteken), wat deur Oeigoere bewoon word, in die weste van China.

Ekonomie[wysig | wysig bron]

Elektromobiliteit en waterstofaangedrewe enjins staan sentraal in China se toekomstige vervoerbeleid: elektriese busse in Beijing
'n China Railways CRH1E-1233-hoëspoedtrein in Sjanghai-stasie
'n Kunstenaar se voorstelling van China se eerste ruimtestasie wat na verwagting in 2020 geloods sal word

China is sedert 2010 die tweede grootste ekonomie ter wêreld na die Verenigde State – volgens koopkragpariteit (KKP) sedert 2014 selfs die grootste. Die nominale per capita-bruto binnelandse produk het in 2018 tot 'n geskatte VSA-$ 10 088 gestyg teenoor $8 643 in 2017. Die BBP per capita in China het sodoende teenoor 2008 meer as verdubbel.

China beskik oor die wêreld se grootste reserwes van buitelandse valuta wat teen die einde van 2018 op $3 073 miljard beraam is. China se invloed op die wêreldekonomie en sy groeikoers word al hoe groter. China se eie groeikoers het nogtans in 2007 begin verstadig. In 2017 het die Chinese ekonomie nog met 6,9 persent gegroei. Vir 2018 en 2019 word 'n groeikoers van respektiewelik 6,6 en ietwat minder as 6,5 persent voorspel.[17]

In Maart 2013 het die vyfde generasie politieke leiers hul regeringsampte oorgeneem en tydens die Derde Plenum in November 2013 omvattende ekonomiese hervormings aangekondig. Die Chinese regering het ook derdens die 19de Partydag van die Kommunistiese Party in 2017 beklemtoon dat China se bestaande model van ontwikkeling nie volhoubaar is nie. Ekonomiese hervormings word as voorvereiste beskou vir 'n ekonomiese groei wat sosiale en ekologiese belange in ag neem en sterker op die binnelandse vraag steun.

Oorkapasiteite word, naas sosiale en ekologiese kwessies, as die grootste uitdagings beskou. Die Chinese regering sal derhalwe op sleutelonderwerpe fokus soos die stabilisasie van ekonomiese groei met inagneming van die bestaande skuldlas, die modernisering van vervaardigingsstrukture, die intensivering van navorsing en ontwikkeling en groter inagneming van omgewingsbelange. Daarnaas sal die breë lae van die Chinese bevolking voordeel trek uit die ekonomiese ontwikkeling en betrokke wees by maatskaplike ontwikkeling.

Die hoofdoelwit van die Vyfjaarplan vir die periode tussen 2016 en 2020 is die herstrukturering van die tot dusver beleggings- en uitvoergerigte Chinese ekonomie. In die toekoms sal tegnologiese innovasie sentraal staan, soos uit die industriële strategie Made in China 2025 blyk wat van China die tegnologiese wêreldmarkleier in tien sleutelsektore van toekomstige belang sal maak, waaronder energiebesparing, elektromobiliteit, inligtings- en kommunikasietegnologie, werktuigmasjienbou en robottegnologie, en lug- en ruimtevaarttegnologie.

In die periode tot 2049, wanneer die feesvierings ter geleentheid van die Chinese Rewolusie se 100-jarige jubileum sal plaasvind, sal China tot die wêreld se voorste nywerheidsland groei. Tegniese innovasie is van strategiese belang vir hierdie plan. Om toegang tot nuwe markte en tegnologieë te kry, word massief in die buiteland belê, onder meer deur die oorname van ondernemings. Ook word China aantrekliker gemaak vir navorsers uit die buiteland.

Vervoer[wysig | wysig bron]

Padvervoer[wysig | wysig bron]

Die Volksrepubliek China is tans die grootste motormark ter wêreld (nadat dit die Verenigde State in 2009 verbygesteek het), alhoewel die groeitempo laat in 2018 begin verstadig het. Vir belangrike motoruitvoerders soos Duitsland is China lankal die belangrikste buitelandse mark. Die afset van motors met alternatiewe aandrywingsmetodes het in 2018 met meer as 62 persent gestyg tot sowat 1,26 miljoen eenhede. Die Chinese regering bevorder aktief die oorskakeling na elektriese en waterstofaangedrewe voertuie. Ook die verbinding van motorvervoer met draadlose internet-infrastruktuur geniet hoë prioriteit as toekomsprojek.

Die getal padsterftes per 100 000 motorvoertuie is volgens die statistieke van die Wêreldgesondheidsorganisasie (WHO) met 104 (in 2015) nog kommerwekkend hoog – vergeleke met 101 in Suidoos-Asië en 33 in die Amerikas.[18] Sestig persent van alle padsterftes raak voetgangers, fietsryers en motorfietsryers. Baie paaie in bergagtige streke van China word as gevaarlik geag, veral omdat hulle dikwels nie geskik is vir swaar vragwaens nie.

Lugvervoer[wysig | wysig bron]

Die COMAC C919-straler tydens 'n toets op Shanghai se Pudong-lughawe

Passasiersgetalle het in 2018 volgens Chinese statistieke teenoor die vorige jaar met sowat 10,9 persent gestyg tot meer as 610 miljoen. Teen die einde van 2018 was daar in China 224 burgerlike lughawens, waarvan 37 jaarliks meer as tien miljoen passasiers hanteer.

Voortgesette groei dryf die vraag na nuwe vliegtuie. So word daar verwag dat Chinese lugrederye tot 2037 sowat 7 700 nuwe vliegtuie sal bestel. Die staatsonderneming Commercial Aircraft Corporation of China (COMAC) is besig om 'n eie nuwe passasiersvliegtuig (COMAC C919) te ontwikkel wat op internasionale markte met Europese en Amerikaanse stralers soos Airbus A320 en Boeing 737 sal kan meeding – teen laer pryse en bedryfskoste. Die suksesvolle nooiensvlug het in Mei 2017 plaasgevind sodat die C919 volgens die verwagtinge van deskundiges laat in 2020 in bedryf gestel kan word.

Kultuur[wysig | wysig bron]

Die Chinese kultuur toon beslissende invloede van drie groot geestesstrominge – Konfusianisme, Daoïsme en Boeddhisme. Oor 'n tydperk van vierduisend jaar het dit groot prestasies behaal in 'n wye verskeidenheid velde. So is aan 'n dertigtal Chinese geboue en strukture die status van Unesco-wêrelderfenis toegeken, waaronder die Groot Muur, die Mausoleum van Qin Shihuangdi met sy befaamde Terracottaleër van lewensgroot soldate en die Keiserlike Paleis in Beijing as deel van die Verbode Stad.

Die kulturele ontwikkeling is deur die eeue deur kontinuïteit gekenmerk wat eers deur die ideologies gemotiveerde Kulturele Rewolusie onder Mao Zedong verbreek is. China se kultuur is daarnaas vanaf die 16de eeu, toe die Chinese beskawing met die eerste Europese handelaars en sendelinge in aanraking gekom het, aan westerse invloede blootgestel. Die intensiteit daarvan het grootliks gevarieer, afhangende van die historiese en politieke konteks. Met begin van die 1980's en toenemende globalisering het hierdie invloede begin versterk.

Kulturele beleid[wysig | wysig bron]

Kultuur speel 'n belangrike rol in die verwesenliking van die «Chinese droom van die herrysing van die Chinese nasie», soos staatspresident Xi Jinping dit gestel het. China se ekonomiese groei het grootskaalse belegging in kulturele bedrywighede moontlik gemaak, maar ook bygedra tot die kultuurbedryf se kommersialisering. Die aard en inhoud van die kulturele lewe is afhanklik van die ideologiese konteks wat deur party en staat bepaal word.

China se beeldende kunstenaars het hul eie styl begin ontwikkel wat inheemse tradisies met westerse invloede verbind en groot sukses in die buiteland behaal.

Mediabedryf[wysig | wysig bron]

Mediavryheid[wysig | wysig bron]

Pers- en inligtingsvryheid in konvensionele media soos dag- en weekblaaie, tydskrifte, radio en televisie is net soos die in aanlynmedia aan staatskontroles onderworpe. Die Kommunistiese Party en die staat oorheers die medialandskap en strewe daarna om beslissende invloed op openbare meningsvorming uit te oefen. So word hulle deur die bevolking nie noodsaaklik as betroubare inligtingsbron beskou nie. Op die nuusdekking aangaande gevoelige onderwerpe, veral ten opsigte van die amptelike beleid van staat en party, word beperkings geplaas wat in die 21ste al hoe groter geword het.

Sosiale media in die internet bly die belangrikste forum vir meningsuiting en -vorming. Die getal internetgebruikers neem vinnig toe. So is daar in China se sosiale media reeds sowat 800 miljoen gebruikers aktief. Digitale kommunikasiekanale word deur die regering as die drywende krag vir ekonomiese en maatskaplike modernisering beskou. Hulle is nogtans aan 'n ingewikkelde lisensiëringstelsel en strenge sensuur onderworpe. Die tegnologiese sensuurargitektuur word voortdurend uitgebou.

Toerisme[wysig | wysig bron]

Buitelandse toerisme[wysig | wysig bron]

Tradisionele bote in Suzhou, 'n stad langs die Groot Kanaal van China wat deur die Venesiaanse ontdekkingsreisiger Marco Polo volgens oorlewering as die «Venesië van die Ooste» beskryf is

China is een van die veiligste reisbestemmings ter wêreld, met betreklik lae misdaadsyfers. Wapenbesit, prostitusie, dobbelary, pornografie en dwelmhandel is onwettig sodat georganiseerde misdaad van die meeste van sy tradisionele besigheidsvelde ontneem word. Vir moord, dwelmhandel en verkragting kan die doodstraf opgelê word. Buitelanders word nouliks slagoffers van misdaad.

Anders as byvoorbeeld in Europa is veiligheidskontroles in China nie beperk tot lughawens nie. Die Chinese polisie kontroleer ook passasiers in bus-, trein- en moltreinstasies. Wapens, ammunisie, messe, plofstowwe, gifstowwe en ander gevaarlike items mag nie saamgeneem word nie. Sommige veiligheidsreëls word deur inheemses en besoekers moontlik soms as lastig ervaar. Dit is egter die owerheid se verklaarde doelwit om die veiligheid van inwoners en besoekers te verseker.

Chinese toerisme[wysig | wysig bron]

'n Stygende lewenstandaard en groot belangstelling in vakansies in die buiteland het die getal Chinese, wat 'n internasionale reis onderneem, tussen 2002 en 2012 van 16,6 tot eer as 80 miljoen laat styg. In die kategorie buitelandse toeriste neem Chinese intussen die derde plek in. Ook Chinese toeriste se uitgawes vir buitelandse reise is die derde hoogste wêreldwyd.[19][20]

Chinese werknemers het per jaar sowat 115 werkvrye dae. Die getal binnelandse Chinese toeriste het tot drie miljard in 2012 gestyg.

Vakansiedae[wysig | wysig bron]

Vakansiedae
Datum Naam Chinees Opmerking
1 Januarie Nuwejaarsdag 元旦
1 Mei Werkersdag 劳动节
4 Mei Jeugdag 青年节 Herdenk die 4 Mei-beweging
1 Julie Stigtingsdag, Kommunistiese Party van China 建党节 Skepping van 1ste Nasionale Kongres op 1 Julie 1921
1 Augustus Weermagdag 建军节 Nanchang-opstand (南昌起义)
op 1 Augustus 1927
1 Oktober Nasionale dag 国庆节 Stigting van die Volksrepubliek op 1 Oktober 1949
1ste dag van die 1ste maan maand Lentefees (Chinese nuwejaar) 春节 Gebaseer op die Chinese kalender
15de dag van die 1ste maan maand Lanternfees 元宵节 Gebaseer op die Chinese kalender
5de Son Term. Vroeg April Qing Ming Jie (Voorouerdag) 清明节 Gebaseer op die Chinese kalender
5de dag van die 5de maan maand Drakebootfees 端午节 Gebaseer op die Chinese kalender
15de dag van die 7de maan maand Geesfees 中元节 Gebaseer op die Chinese kalender
15de dag van die 8ste maan maand Middelherfsfees (Maanfees) 中秋节 Gebaseer op die Chinese kalender
9de dag van die 9de maan maand Dubbelnegefees 重阳节 Gebaseer op die Chinese kalender

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ (en) Chan, Kam Wing (2007). "Misconceptions and Complexities in the Study of China's Cities: Definitions, Statistics, and Implications" (PDF). Eurasian Geography and Economics. 48 (4): 383–412. doi:10.2747/1538-7216.48.4.383. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 15 Januarie 2013. Besoek op 14 Augustus 2014. bl. 395
  2. ↑ (en) "Law of the People's Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language (Order of the President No.37)". Chinese Regering. 31 Oktober 2000. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 September 2019. Besoek op 1 Oktober 2018.
  3. ↑ (en) "Constitution Of The People's Republic Of China". People's Daily. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2020. Besoek op 1 Oktober 2018.
  4. ↑ (en) "Demographic Yearbook—Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density" (PDF). UN Statistics. 2007. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 10 Junie 2020. Besoek op 1 Oktober 2018.
  5. ↑ (en) "China". Encyclopædia Britannica. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Junie 2020. Besoek op 1 Oktober 2018.
  6. ↑ (en) "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Augustus 2018. Besoek op 1 Oktober 2018.
  7. ↑ (en) "Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1)". National Bureau of Statistics of China. 28 April 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Januarie 2013. Besoek op 14 Augustus 2013.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 (en) "China". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 26 Julie 2017.
  9. ↑ (en) "Human Development Indices and Indicators: 2018 Statistical update" (PDF). United Nations Development Programme. 15 September 2018. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2020. Besoek op 1 Oktober 2018.
  10. ↑ (en) "China's Economy Realized a Moderate but Stable and Sound Growth in 2015". National Bureau of Statistics of China. 19 Januarie 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2020. Besoek op 1 Oktober 2018.
  11. ↑ (af) Afrikaanse Woordelys en Spelreëls; Elfde, omvattend hersiene uitgawe, 2017, ISBN 978-1-86890-207-1: "China Chinese Chinees"
  12. ↑ (af) HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
  13. ↑ (en) Bhu Srinivasan: Americana. A 400-Year History of American Capitalism. New York, NY: Penguin Press 2017, bl. 459: «Also, we began the long process of establishing the People's Republic of China as a source of production.»
  14. ↑ (en) Elizabeth C. Economy: The Third Revolution. Xi Jinping and the New Chinese State. New York, NY: Cambridge University Press 2018, bl. 8
  15. ↑ (de) Georg Blume: China ist kein Reich des Bösen: Trotz Tibet muss Berlin auf Peking setzen. Hamburg: Edition Körber 2008, bl. 87
  16. ↑ (en) Equaldex.com: LGBT Rights in China. Besoek op 22 Julie 2019
  17. ↑ (de) Duitse Departement van Buitelandse Sake: China – Ekonomie. Besoek op 25 Julie 2019
  18. ↑ (en) South China Morning Post, 7 November 2018: China accounts for a fifth of road fatalities in the world. Why? Besoek op 27 Julie 2019
  19. ↑ (de) Ambassade van die Volksrepubliek China in die Bondsrepubliek Duitsland, 29 Oktober 2012: Immer mehr Chinesen reisen ins Ausland. Besoek op 31 Julie 2019
  20. ↑ (de) Ambassade van die Volksrepubliek China in die Bondsrepubliek Duitsland, 20 Februarie 2013: Zahl der ausländischen Touristen 2012 massiv gestiegen. Besoek op 3 Julie 2019

Bronnelys[wysig | wysig bron]

Algemeen

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Volksrepubliek_China&oldid=2265788"